Khám thờ: Cách lựa chọn khám thờ cho không gian nhà thờ họ

Mỗi gia đình, mỗi dòng họ đều dành riêng một không gian để thờ cúng tổ tiên, ông bà với những phụ kiện thờ cúng. Trong tất cả các vật thờ, khám thờ được coi là biểu tượng linh thiêng chứng nhận lòng thành của nhiều thế hệ trong dòng họ. Bạn đã biết cách chọn lựa khám thờ phù hợp cho không gian thờ cúng gia đình chưa? Hãy tham khảo ngay bài chia sẻ của Phúc Lâm Sơn Đồng để tìm hiểu thêm!

Khám thờ là gì?

Khám thờ là một loại đồ thờ cúng trong văn hóa và tôn giáo Việt Nam, có hình dáng giống một chiếc tủ có cánh cửa đóng mở. Trong nghi lễ thờ cúng gia tiên, khám thờ được sử dụng để đặt Bài vị và tôn kính các vị thần từ 4 đời trở lên, bao gồm Cao, Tằng, Tổ và Khảo.

Khám thờ giống như một cung điện thu nhỏ, được chạm trổ một cách tinh tế. Nó có ba mặt, trong đó hai mặt bên và mặt sau là vách kín, tạo nên không gian riêng tư. Mặt trước của nó có cánh cửa có thể đóng mở. Bên trong, bài vị hoặc tượng được đặt để tượng trưng cho người được thờ. Điều này tạo ra một không gian trang nghiêm và kín đáo để linh hồn của tổ tiên có thể cư ngụ.

Trong quá trình lập bàn thờ gia tiên, gia chủ trang hoàng đồ thờ và viết chữ “Thần Chủ” lên khám thờ. Tuy nhiên, chữ “Chủ” thường thiếu một nét chấm. Do đó, người ta mời một vị quan có uy tín đến sử dụng son để điền thêm nét chấm vào chữ “Chủ”, để chữ “Chủ” trở thành đủ. Lễ này được gọi là “khai hoa điểm nhãn”.

Ý nghĩa khám thờ

Khám thờ là một yếu tố vô cùng quan trọng trên bàn thờ gia tiên và thường xuất hiện rộng rãi trong không gian thờ cúng của các gia đình Việt. Nó mang ý nghĩa tạo nên một thế giới linh thiêng, nơi mà tinh thần cao viễn và những giá trị thánh thiện hội tụ.

Việc trang trí và sử dụng khám thờ gia tiên còn đóng vai trò là một cách thể hiện tấm lòng hiếu kính, lòng biết ơn và sự tôn trọng của con cháu đối với ông bà và tổ tiên. Nó là một phần của nghĩa vụ gia đình và cách để duy trì và tôn vinh truyền thống gia đình và nguồn gốc của mình. Khám không chỉ là nơi để thực hiện các nghi lễ tôn giáo mà còn là biểu tượng của sự gắn kết và sự đoàn kết trong gia đình.

Trên bàn thờ gia tiên, khám thờ đóng vai trò là một không gian linh thiêng, nơi gắn kết tâm linh của gia đình và ông bà, đồng thời tôn vinh và nhớ đến công đức và đóng góp của tổ tiên. Nó là một biểu tượng quan trọng của truyền thống và văn hóa Việt Nam, thể hiện lòng thành kính và sự tri ân của con cháu đối với nguồn gốc và cội nguồn của mình.

Cách chọn khám thờ cho nhà thờ họ

Chất liệu

Khi chọn khám thờ cho nhà thờ họ, chất liệu là một yếu tố quan trọng cần được xem xét. Hiện nay, khám thường được chế tác từ hai chất liệu chính là gỗ và đồng. Trong đó:

Khám thờ bằng gỗ

• Chất liệu gỗ có ưu điểm là phổ biến, nguyên liệu dễ dàng tìm thấy và có giá thành phải chăng.
• Gỗ cũng mang đến sự ấm áp, tự nhiên và gần gũi.
• Loại gỗ phổ biến được sử dụng để chế tác khám thờ gồm gỗ gụ, gỗ cẩm lai, gỗ hương, gỗ gõ, và gỗ sồi.
• Tuy nhiên, khi chọn gỗ làm chất liệu cho khám, bạn cần cân nhắc đến khí hậu và môi trường nơi đặt khám. Một số loại gỗ có khả năng chịu được điều kiện khí hậu ẩm ướt và có độ bền cao hơn trong môi trường ẩm.

Trước khi chọn khám bằng gỗ, hãy tham khảo ý kiến từ người có kinh nghiệm về loại gỗ phù hợp với điều kiện và vùng địa phương của bạn. Nếu có thể, nên chọn gỗ từ các nguồn có nguồn gốc bền vững và được chứng nhận.

Khám thờ bằng đồng

• Ưu điểm: Khám bằng đồng có độ bền tốt và tuổi thọ cao. Chất liệu này cho phép tách sản phẩm thành từng phần nhỏ rồi ghép lại, phù hợp để tạo ra các kích cỡ khác nhau, kể cả khám thờ kích thước lớn. Mẫu khám thờ bằng đồng thường có nét chạm tinh xảo, nét chữ rõ ràng, thanh thoát, và kết cấu đồng đều bắt mắt.
• Hạn chế: Một hạn chế của khám bằng đồng là khối lượng của nó. Do đồng là một chất liệu nặng, khám bằng đồng có thể yêu cầu cấu trúc và hỗ trợ vật liệu chắc chắn để chịu được trọng lượng của nó.

Nên lưu ý rằng khám bằng đồng thường có giá thành cao hơn so với khám bằng gỗ, do đồng là một chất liệu quý và quá trình chế tác đòi hỏi kỹ thuật cao. Do đó, việc chọn khám bằng đồng cần xem xét ngân sách gia đình. Quan trọng nhất, bất kể chất liệu nào bạn chọn, hãy chắc chắn rằng khám thờ được làm bằng tay chế tác tỉ mỉ và tinh xảo để tôn vinh và thể hiện sự tôn trọng đối với tổ tiên và các vị thần.

 Kiểu dáng

Khám thờ có một kiểu dáng đặc trưng. Khi nhìn từ trên xuống, mặt trước của khám thường có một kết cấu mái chạm hoa lá hoặc hình rồng chầu nguyệt. Ngay bên dưới, có hình cuốn thư nối liền với cửa võng. Cánh cửa của khám thờ có thể đóng mở và bên trong đặt linh vị tổ tiên. Trên cửa khám, thường được viết chữ “Thần Chủ” (神主) tại vị trí chính giữa. Trong trường hợp này, thờ thần chủ chính là việc thờ cúng các vị thần từ 4 đời trở lên, bao gồm Cao, Tằng, Tổ và Khảo. Phía dưới cùng của khám thờ, thường có chân khám hình đầu hổ phù.

Tổ chức kiểu dáng này mang tính chất truyền thống và ý nghĩa tôn giáo. Nó thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố thiên nhiên và tín ngưỡng tôn giáo. Kiểu dáng của khám mang đến sự tôn trọng và linh thiêng trong việc thờ cúng tổ tiên và các vị thần.

Kích thước

Kích thước khám thường tuân theo nguyên tắc phong thủy và được dựa trên thước lỗ ban. Dưới đây là các kích thước thông thường :

• Cao 1,07m x Sâu 0,42m x Ngang 0,81m
• Cao 0,87m x Sâu 0,42m x Ngang 0,56m

Các kích thước này có thể được điều chỉnh. Tuy nhiên, khi lựa chọn kích thước, cần cân nhắc để đảm bảo vừa vặn trong không gian thờ cúng mà không làm mất cân đối hoặc chật chội.

Vị trí đặt Khám thờ chuẩn đối với nhà thờ họ

Vị trí chuẩn để đặt khám trong nhà thờ họ thường là ở trung tâm, phía sau ban thờ và trước bức di ảnh hoặc bài vị của các người đã khuất trong gia đình. Đặt ở vị trí này không chỉ thể hiện sự tôn kính của con cháu đối với tổ tiên, mà còn giúp cho linh hồn của tổ tiên có một nơi an nghỉ vững chắc.

Vị trí đặt khám theo những nguyên tắc truyền thống và phong thủy sẽ tạo ra một không gian thờ cúng hợp lý và linh thiêng. Nó thể hiện lòng thành kính và tri ân của gia đình đối với tổ tiên, đồng thời mang lại sự an lành và phúc lộc cho ngôi nhà và công việc kinh doanh.

Trên hết, việc lựa chọn khám thờ chuẩn là một yếu tố quan trọng để tạo nên không gian thờ cúng gia tiên tôn trọng và linh thiêng. Qua việc tôn vinh và tri ân đối với tổ tiên, khám thờ không chỉ là một biểu tượng văn hoá mà còn thể hiện lòng hiếu kính và sự gắn kết của gia đình. Với sự tỉ mỉ và cẩn thận trong việc lựa chọn các vật phẩm thờ, chúng ta tạo ra một không gian thờ cúng đáng kính và linh thiêng, góp phần duy trì và truyền bá những truyền thống và giá trị văn hóa từ thế hệ này sang thế hệ sau.