Đền Chúa Bà Năm Phương nằm tại đâu?

Đền Chúa Bà Năm Phương là một trong những ngôi đền linh thiêng và cổ kính nhất tại Việt Nam, thu hút hàng ngàn du khách và tín đồ từ khắp nơi về thăm viếng mỗi năm. Với lịch sử lâu đời và kiến trúc độc đáo, đền không chỉ là một nơi thờ cúng mà còn là điểm đến văn hóa, tâm linh đặc biệt. Vậy Đền Chúa Bà Năm Phương nằm tại đâu? Hãy cùng Phúc Lâm Sơn Đồng khám phá vị trí và những điều thú vị xoay quanh ngôi đền thiêng liêng này.

Đền Chúa Bà Năm Phương ở đâu?

Chúa Bà Năm Phương được người dân kính trọng và tưởng nhớ bằng cách lập đền thờ khắp nơi. Trong số đó, Hải Phòng nổi tiếng với năm ngôi đền linh thiêng thờ Chúa Bà Năm Phương, bao gồm Đền Cấm, Đình Cấm, Đền Tiên Nga, Bát hương Vườn Hoa Chéo, và Cây Đa 13 Gốc. Những ngôi đền này nằm gần nhau, tạo điều kiện thuận lợi cho con hương đến chiêm bái và dâng lễ.

Người dân có thể đến viếng thăm và dâng lễ tại cả năm ngôi đền hoặc chọn một trong số đó tùy theo lòng thành và cảm nhận cá nhân về sự linh thiêng của từng nơi. Nghi thức dâng lễ và văn khấn tại các ngôi đền này gần như giống nhau, mang đến sự thuận tiện cho người đến thờ cúng.

Đền Cấm

Đền Cấm, hay còn gọi là Chùa Cấm, nằm tại phường Gia Viên, phố Cấm, Ngô Quyền, Hải Phòng. Đây là quê hương của Chúa Bà lúc sinh thời. Ban đầu, nơi này có một ngôi miếu thờ riêng Chúa Năm Phương. Sau này, do ngôi chùa bên cạnh bị xuống cấp, các pho tượng của ngôi chùa này được ghép phối thờ với ngôi miếu thờ Chúa Năm Phương. Vì thế, đền thờ theo hình thức “Tiền Phật, Hậu Thánh” và được người dân địa phương gọi là Chùa Cấm, mặc dù gọi là Đền Cấm chính xác hơn.

Tại đây, cung cấm thờ tượng Chúa Bà Năm Phương và phía ngoài cung cấm cũng có ban thờ tượng Chúa Bà để mọi người đến lễ. Đây được coi là nơi thờ chính của Chúa Năm Phương, bởi đây là quê hương của bà và cũng là nơi giữ bát hương của bà từ đền Vườn Hoa Chéo đưa về.

Đình Cấm

Đình Cấm, còn được gọi là Đình Gia Viên, nằm ngay bên cạnh Chùa Cấm. Đây là nơi thờ Ngô Quyền cùng các vị thần Đức Đông Đại Vương, Nam Hải Địa Vương, và Công chúa Vũ Quận Quyến Hoa, tức Bà Chúa Năm Phương. Với kiến trúc đơn giản nhưng đã tồn tại hơn một thế kỷ, đình Cấm mang trong mình những giá trị văn hóa và tín ngưỡng sâu sắc đối với người dân địa phương, đặc biệt là cộng đồng dân cư Hải Phòng.

Đền Tiên Nga

Đền Tiên Nga tọa lạc tại số 53 đường Lê Lợi, phường Máy Tơ, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng. Đây là một công trình văn hóa tâm linh đồ sộ tại làng cổ Gia Viễn, hay còn gọi là làng Cấm xưa. Sau khi được trùng tu, quang cảnh đền trông rất khang trang và uy nghi, với cổng tam quan bề thế. Đền thờ Công chúa Liễu Hạnh, Thánh Hưng Đạo Đại Vương, và một số vị thần khác theo tín ngưỡng dân gian, những vị thần đã giúp đỡ con người vượt qua hoạn nạn và khó khăn.

Bát hương Vườn hoa Chéo

Theo Nghệ nhân dân gian, Thủ nhang đồng thầy Hoàng Gia Bổn, ngày xưa nơi đây từng là Miếu thờ chính của Chúa Năm Phương. Tuy nhiên, vào khoảng năm 1968, khi nhà nước xây dựng vườn hoa, ngôi miếu bị phá bỏ. Đồ thờ tự của miếu được chuyển về đền Tiên Nga tại 53 Lê Lợi, còn bát hương được đưa về Đền Cấm (hay còn gọi là Chùa Cấm).

Truyền thuyết kể lại rằng, trong thời kỳ Pháp thuộc, vợ của ông chủ Nhà máy cơ khí Robert, một bà me Tây, bị lạc mất con và đã đến miếu này để cầu xin tìm lại con. Sau khi cầu khấn, bà đã tìm thấy con mình và để trả ơn, bà đã đầu tư tu bổ miếu Chúa, biến nó thành một ngôi miếu thờ khang trang.

Có tài liệu khác lại cho rằng, bà me Tây này đã xúc phạm Miếu Chúa Năm Phương và bị Chúa hành cho đầy người chí rận. Sau đó, bà đến miếu cầu xin tha tội và sau khi khỏi bệnh, bà đã phát tâm tôn tạo miếu của Chúa. Tuy nhiên, theo ý kiến riêng của người viết, truyền thuyết về việc bà bị lạc mất con có tính thuyết phục hơn.

Hiện nay, ngôi miếu tại Vườn Hoa Chéo không còn nữa, nhưng nhân dân đã dựng lại một bát hương để thờ Chúa, ghi nhận nơi đây từng là nơi thờ chính của Chúa Năm Phương. Bát hương này được một thanh đồng giữ hương khói thường xuyên, đảm bảo sự linh thiêng và lòng thành kính của người dân.

Đền “Cây Đa 13 gốc”

Đền Cây Đa 13 gốc nằm tại xóm Trại, phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng.

Dưới gốc đa có một miếu thờ nhỏ, bên trong có một tấm bia đá khắc chữ Hán Nôm. Theo người dân địa phương, miếu này đã tồn tại từ lâu đời, thờ đức Thành hoàng làng tên là Thổ Vượng – người có công giúp dân khai hoang và lập làng Trại xưa. Sau này, ngôi miếu dưới gốc đa được phối thờ thêm Chúa Bà Năm Phương.

Đây là nơi được coi là Bà Chúa Năm Phương thường hiển linh, nên người dân khắp nơi thường về đây lễ bái và cầu nguyện. Mặc dù được gọi là đền, thực chất nơi này chỉ là một miếu nhỏ dưới gốc đa, nhưng đã qua nhiều lần tu bổ và sửa chữa để trở thành nơi thờ tượng Chúa Năm Phương và hương án của Thành hoàng làng.

Truyền thuyết về sự hiển linh của Chúa Năm Phương tại đền Cây Đa 13 gốc

Một câu chuyện nổi tiếng kể rằng, vào thời Pháp thuộc, có một người phu xe đứng chờ khách gần đền cũ vào lúc nửa đêm. Bỗng nhiên, một cô gái mặc quần áo trắng gọi xe về khu vực xóm Trại. Khi đến cây đa 13 gốc, cô gái biến mất, chỉ để lại tiền âm phủ trên xe. Người ta tin rằng cô gái đó chính là Chúa Năm Phương, và từ truyền thuyết này, nơi đây đã trở thành nơi thờ Chúa Năm Phương. Vì thế, người dân thường dâng mã Chúa Năm Phương trên xe kéo của một phu xe.

Câu chuyện khác về đền Cây Đa 13 gốc

Vào thời Pháp thuộc, khu vực này còn được gọi là phố Cô Đầu, nổi tiếng với nhiều nhà hát cô đầu (còn gọi là hát ả đào hay ca trù). Một ca nương không may yểu mệnh mất đúng vào giờ thiêng, nên rất linh thiêng. Có người thương cảm dựng miếu thờ tại khu vực gốc cây đa, tạo thêm một điểm linh thiêng nữa cho khu vực này.

Một số nơi thờ Chúa Bà Năm Phương đáng chú ý khác

• Đền Bảo Phúc: Tọa lạc tại số 12 phố Trần Phú, ngôi đền này hiện nằm trong khuôn viên của khách sạn Harbour View. Đền Bảo Phúc mới được xây dựng dựa trên nền một ngôi miếu cũ thờ Chúa Nam Phương.
• Đền thờ Chúa Nam Phương: Nằm tại số 1 phố Lê Hồng Phong, đền này được xây dựng do công đức của một công ty xây dựng khi được cấp đất để xây dựng trung tâm thương mại. Trước đây, nơi này chỉ là một miếu nhỏ thờ Chúa Năm Phương.
• Ngôi đền thờ tượng Chúa Bà Năm Phương: Ngoài Chúa Bà Năm Phương, ngôi đền còn thờ tượng Chúa Quỳnh và Chúa Quế, hai hầu cận của Chúa Năm Phương.
• Đền Nam Phương Linh Từ: Đền này nằm tại ngõ 155 phố Suối Rồng, khu 1 quận Đồ Sơn, gần Đền Cô Chín Suối Rồng. Được xây dựng vào năm 1996, đền Nam Phương Linh Từ do thủ nhang Hoàng Gia Bổn chủ trì khởi công và hoàn thiện. Đây là một ngôi đền tương đối uy nghi, với các cung chính như ban Công đồng, ban Trần triều, ban Sơn Trang. Sau ban Công đồng là Cung Chúa Bà Năm Phương, với tượng Chúa Bà và hai tượng Chúa Quỳnh, Chúa Quế – hai công chúa hầu cận của Chúa Bà Năm Phương.