Nguồn gốc, ý nghĩa, cách cúng rằm tháng 7

Rằm tháng 7 âm lịch là dịp lễ trọng đại trong văn hóa Việt Nam, mang đậm nhiều giá trị tinh thần và truyền thống. Trong bài viết này, Phúc Lâm Sơn Đồng sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về Rằm tháng 7, từ nguồn gốc, ý nghĩa đến chi tiết mâm lễ, văn khấn, cùng những điều nên và không nên làm trong ngày lễ này.

Rằm tháng 7 là ngày gì? Nguồn gốc, ý nghĩa Rằm tháng 7?

Rằm tháng 7 là một trong hai ngày Rằm quan trọng nhất của người Việt, gắn liền với lễ Vu Lan và lễ xá tội vong nhân. Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo với tổ tiên và cha mẹ, trong khi lễ xá tội vong nhân là lúc cầu nguyện và làm lễ để giải thoát cho những linh hồn cô đơn, khổ sở. Để hiểu rõ hơn về Rằm tháng 7, chúng ta hãy cùng khám phá nguồn gốc và ý nghĩa sâu xa của những nghi lễ này.

Lễ Vu Lan 

Nguồn gốc của lễ Vu Lan bắt nguồn từ sự tích Mục Kiền Liên cứu mẹ. Tương truyền rằng, mẹ của Mục Kiền Liên khi còn sống hay tạo nhiều nghiệp xấu, trong khi Mục Kiền Liên lại là một cậu bé ngoan ngoãn và nhân hậu. Sau khi mẹ qua đời, Mục Kiền Liên đã quy y cửa Phật và chăm chỉ học tập, nhờ đó nhanh chóng học được nhiều phép thuật.

Sau này, Mục Kiền Liên dùng tuệ nhãn để tìm mẹ và phát hiện bà đang bị đày đọa ở địa ngục, chịu cảnh đói khổ. Vì thương mẹ, Mục Kiền Liên mang cơm cho mẹ ăn. Tuy nhiên, vì mẹ ông vẫn giữ thói quen tham lam, che cơm lại để các vong hồn khác không biết mà đến xin, nên cơm vừa đưa đến miệng liền hóa thành lửa, không ăn được.

Mục Kiền Liên dù rất thương mẹ nhưng không biết phải làm sao, bèn quay về nhờ Đức Phật giúp đỡ. Đức Phật khuyên ông đến ngày 15 tháng 7 âm lịch, hãy mời các sư tăng cùng làm lễ để cứu mẹ. Mục Kiền Liên làm theo và nhờ đó, mẹ ông đã thoát khỏi kiếp ngạ quỷ. Từ đó, lễ Vu Lan ra đời, trở thành dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo và tưởng nhớ tổ tiên, cha mẹ.

Lễ xá tội vong nhân

Nguồn gốc của lễ xá tội vong nhân có nguồn cả từ sự tích lịch sử và truyền thống tôn giáo. Theo truyền thuyết, khi A Nan Đà đang ngồi trong tịnh thất, một con quỷ miệng lửa, người gầy bước vào và cảnh báo rằng ông sẽ chết và hóa thành con quỷ sau ba ngày nữa. A Nan Đà hỏi con quỷ cách hóa giải, và con quỷ gợi ý rằng ông nên cúng cho các vị quỷ mỗi đứa một hộc thức ăn và cúng dường Tam Bảo cho chúng. Hành động này không chỉ giúp các vị quỷ được siêu sinh mà còn gia tăng tuổi thọ cho A Nan Đà.

A Nan Đà sau đó kể chuyện với Đức Phật, ngài chỉ cho ông biết rằng khi cúng cần đọc bài chú “Cứu Bạt Diệm Khẩu Ngạ Quỷ Đà La Ni”. A Nan Đà thực hiện như lời Phật dạy và từ đó, ông đã được gia tăng tuổi thọ. Lễ xá tội vong nhân được tổ chức vào ngày Rằm tháng 7, là dịp mà nhiều gia đình Việt cúng cô hồn và tưởng nhớ tổ tiên, sau này được hiểu rộng rãi hơn là dịp để giải thoát cho các linh hồn cô đơn và khổ đau.

Ý nghĩa của Rằm tháng 7

Rằm tháng 7 mang nhiều ý nghĩa sâu sắc nhờ diễn ra lễ Vu Lan và lễ xá tội vong nhân.

Lễ Vu Lan: Đây là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo và biết ơn đối với cha mẹ, ông bà, tổ tiên. Lễ này nhắc nhở chúng ta về đạo lý “uống nước nhớ nguồn,” biết trân trọng và ghi nhớ công lao của những người đi trước. Trong lễ Vu Lan, Phật tử thường cài hoa hồng trên ngực áo để biểu lộ tình cảm và sự tưởng nhớ:

• Hoa hồng trắng: Tưởng nhớ cha mẹ đã mất.
• Hoa hồng đỏ: Tượng trưng cho sự may mắn và tự hào khi còn cả cha lẫn mẹ.
• Hoa hồng nhạt: Dành cho những ai chỉ còn cha hoặc mẹ.

Lễ xá tội vong nhân: Đây là dịp cúng các vong hồn lang thang, không nơi nương tựa, để chúng không quấy nhiễu con người. Lễ này thể hiện lòng nhân ái và sự cưu mang đối với những vong hồn không ai thờ cúng, đồng thời cũng là lúc cầu nguyện cho tất cả các linh hồn được siêu thoát và yên nghỉ.

Như vậy, Rằm tháng 7 không chỉ là dịp để bày tỏ lòng hiếu thảo và tưởng nhớ tổ tiên mà còn là lúc thể hiện lòng từ bi, nhân ái với những linh hồn lang thang, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

Rằm tháng 7 nên cúng vào ngày nào là tốt nhất?

Thời điểm cúng Rằm tháng 7

Người Việt thường cúng từ ngày 12 đến 15 tháng 7 âm lịch. Tuy nhiên, mỗi ban thờ lại nên cúng vào những ngày khác nhau:

• Ban thờ Phật, thần linh, gia tiên: Nên cúng vào ngày 12, 13, 14 hoặc 15 âm lịch. Trong đó, lễ cúng gia tiên vào ngày 15 âm lịch vẫn là tốt nhất. Gia chủ nên cúng vào ban ngày.
• Lễ cúng chúng sinh: Nên cúng trước ngày 15 tháng 7 âm lịch vì theo quan niệm dân gian, cửa địa ngục sẽ đóng lại vào ngày 14 âm lịch. Gia chủ nên cúng chúng sinh vào buổi tối vì lúc này chúng mới xuất hiện và nhận được lễ vật.

Mâm lễ cúng Rằm tháng 7 đầy đủ

Mâm lễ cúng Phật Rằm tháng 7

Khi cúng Phật, gia chủ chỉ nên cúng đồ ăn chay. Mâm lễ cúng Phật có thể bao gồm:

• 1 đĩa hoa quả
• 3 chén nước lọc
• 1 lọ hoa (hoa cúc, hoa hồng hoặc hoa sen)
• 1 cốc nến
• Hương
• Cỗ chay: canh nấm (hoặc canh củ quả, canh bóng chay), nem chay, đậu phụ,…

Mâm lễ cúng Thần Tài, Thổ Địa Rằm tháng 7

Mâm lễ cúng Thần Tài, Thổ Địa có thể bao gồm:

• Bánh kẹo
• Vàng mã
• Tiền lẻ
• Một đĩa gạo, một đĩa muối
• Hoa tươi
• Một đĩa hoa quả
• 3 chén nước
• 1 chai rượu
• Thuốc lá
• 1 đĩa trầu cau
• Nến cốc, nhang thơm
• Bộ tam sên: 1 miếng thịt luộc để nguyên, 3 con tôm luộc, 3 quả trứng luộc

Mâm lễ cúng gia tiên Rằm tháng 7

Mâm lễ cúng gia tiên có thể bao gồm:

• Tiền vàng, quần áo, giày dép được làm bằng giấy cho tổ tiên
• 1 đĩa hoa quả
• 1 lọ hoa tươi
• 3 chén nước
• 1 chai rượu
• 1 đĩa trầu cau
• Nhang thơm, đèn cầy

Ngoài những lễ vật trên, gia chủ nên cúng thêm mâm cỗ chay hoặc mâm cỗ mặn:

• Mâm cỗ mặn: Xôi (xôi đậu xanh, xôi vò hạt sen, xôi gấc…), canh (canh măng, canh mọc, canh xương…), giò lụa, nem rán, rau xào hoặc luộc, 1 bát cơm, thịt gà luộc (hoặc thịt lợn luộc).
• Mâm cỗ chay: Xôi trắng (hoặc xôi đậu xanh, xôi gấc…), canh nấm (hoặc canh rau củ), rau xào, giò chay, đậu phụ.

Mâm lễ cúng chúng sinh Rằm tháng 7 âm lịch

Mâm lễ cúng chúng sinh có thể bao gồm:

• 1 đĩa muối
• 1 đĩa gạo
• 2 cốc nến
• Hương
• 12 bát cháo loãng
• 12 cục đường thẻ
• Bỏng, ngô luộc, khoai luộc, mía
• Quần áo chúng sinh

Rằm tháng 7 âm nên và không nên làm gì?

Kiêng làm gì?

Theo quan niệm dân gian, vào Rằm tháng 7, cần tránh những việc sau:

• Đi chơi đêm: Rằm tháng 7 là thời điểm âm khí nặng, đặc biệt là vào ban đêm. Những người yếu bóng vía dễ nhìn thấy ma quỷ hoặc bị chúng trêu chọc. Do đó, hạn chế đi chơi đêm để tránh gặp rắc rối.
• Đứng dưới gốc cây lâu năm: Gốc cây lâu năm được coi là nơi trú ngụ của ma quỷ. Đứng dưới gốc cây dễ bị chúng trêu chọc.
• Phơi quần áo vào ban đêm: Các vong hồn lang thang thường rất thiếu thốn. Khi thấy quần áo phơi vào ban đêm, chúng có thể nhập hồn vào quần áo. Mặc phải những bộ quần áo này có thể khiến bạn dễ gặp vấn đề về sức khỏe do “quỷ khí”.
• Làm những việc quan trọng: Những việc trọng đại như mua nhà, mua xe, xây nhà, cưới hỏi, ký kết hợp đồng vào Rằm tháng 7 dễ gặp đen đủi.
• Nhổ lông chân, lông nách, cắt tóc: Việc này làm suy giảm dương khí, khiến ma quỷ dễ trêu chọc bạn.
• Nhặt tiền lẻ rơi trên đường: Tiền lẻ thường được dùng để cúng vong hồn, mua chuộc chúng. Nhặt phải tiền này có thể khiến bạn gặp đen đủi.

Nên làm gì?

Để gặp bình an, may mắn vào ngày Rằm tháng 7, gia chủ nên:

• Tụng kinh: Việc tụng kinh giúp các vong hồn nhanh chóng siêu sinh, được xem là hành động tích đức.
• Đi chùa cầu an: Đi chùa cầu bình an mang ý nghĩa giúp gia đình bình an, hạnh phúc.
• Quan tâm, hỏi han cha mẹ nhiều hơn: Việc này thể hiện lòng biết ơn, hiếu thảo với cha mẹ, nối tiếp truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc.
• Chuẩn bị mâm cúng đầy đủ: Khi chuẩn bị mâm cúng chu đáo, lòng thành của bạn sẽ được cảm nhận và tạo nên sự bình an cho gia đình.