Trong quan niệm của Phật giáo, Đức Phật Dược Sư xuất hiện với bảy hình tướng khác nhau, mỗi hình tướng hay ứng thân của Ngài đều mang một ý nghĩa riêng biệt. Bài viết này, Phúc Lâm Sơn Đồng sẽ cùng bạn khám phá mọi điều liên quan đến bảy tượng Phật Dược Sư, từ cách nhận biết từng hình tướng đến ý nghĩa sâu sắc của mỗi ứng thân.
Hãy cùng nhau tìm hiểu và cảm nhận sự phong phú và tinh tế trong nghệ thuật và tâm linh Phật giáo qua các vật phẩm Phật giáo liên quan đến Đức Phật Dược Sư.
Đôi nét về Đức Phật Dược Sư
Đức Phật Dược Sư là giáo chủ của thế giới Tịnh Lưu Ly ở phương Đông. Theo kinh Dược Sư Như Lai Bản Nguyện Công Đức, nhờ trong khi tu hành Bồ Tát đạo phát 12 đại nguyện giải trừ hết thảy bệnh khổ cho chúng sanh, khiến họ đầy đủ căn lành và hướng về giải thoát, nên khi thành Phật, Ngài trụ ở thế giới Tịnh Lưu Ly, trang nghiêm như thế giới Cực Lạc. Đức Phật Dược Sư được biết đến với nhiều danh xưng như Dược Sư Lưu Ly Quang Phật, Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Như Lai, Dược Sư Như Lai, Dược Sư Lưu Ly Như Lai, và Đại Y Vương Phật. Bổn nguyện của Ngài là “cứu tất cả các bệnh khổ cho các chúng sinh”, do đó, Ngài còn được gọi là Tiêu Tai Diên Thọ Dược Sư Phật.
7 Vị Tượng Phật Dược Sư:
Đức Phật Dược Sư xuất hiện với bảy hình tướng, mỗi hình tướng mang một ý nghĩa và biểu tượng riêng biệt. Dưới đây là danh sách và ý nghĩa của từng vị:
- Bhaisajyaguru: Dược Sư Lưu Ly Quang Như Lai – Hình tượng này thể hiện vai trò chữa lành và bảo hộ, mang đến sức khỏe và an lành cho chúng sanh.
- Abhiyaraja: Pháp Hải Thắng Huệ Du Hý Thần Thông Như Lai – Hình tượng này biểu trưng cho trí tuệ vô biên và sự chiến thắng mọi nỗi sợ hãi, giúp chúng sanh vượt qua khó khăn.
- Dharmakirtisagara: Pháp Hải Lôi Âm Như Lai – Hình tượng này biểu hiện cho âm thanh của pháp, giúp chúng sanh nghe và hiểu được Phật pháp một cách rõ ràng và sâu sắc.
- Asokottamasriraja: Vô Ưu Tối Thắng Cát Tường Vương Như Lai – Hình tượng này mang lại niềm vui và sự an lạc, giúp chúng sanh không còn lo lắng và buồn phiền.
- Suvarnabhadradravimala: Kim Sắc Bảo Quang Diệu Hạnh Thành Tựu Như Lai – Hình tượng này đại diện cho sự hoàn hảo trong hành động và đức hạnh, đem lại sự giàu có và may mắn.
- Svaragosaraja: Bảo Nguyệt Trí Nghiêm Quang Âm Tự Tại Vương Như Lai – Hình tượng này biểu hiện cho sự tự tại và trí tuệ, giúp chúng sanh sống cuộc đời thanh tịnh và sáng suốt.
- Suparikirti-tanamasriraja: Thiện Danh Xưng Cát Tường Vương Như Lai – Hình tượng này thể hiện cho sự danh tiếng tốt đẹp và sự cát tường, mang lại sự kính trọng và hạnh phúc.
Ý nghĩa danh hiệu Đức Dược Sư
Danh hiệu “Đức Dược Sư” mang ý nghĩa sâu sắc trong Phật giáo, kết hợp từ hai chữ “Dược” và “Sư”. “Dược” có nghĩa là thuốc, và “Sư” là thầy, tạo thành ý nghĩa của một “ông thầy thuốc”. Đức Phật Dược Sư có danh hiệu đầy đủ là Dược Sư Lưu Ly Quang Vương, trong khi kinh mang tên Dược Sư Bổn Nguyện Công Đức. “Lưu Ly” là một loại ngọc trong suốt từ trong ra ngoài, biểu tượng cho sự thanh tịnh và sáng suốt.
Trong Thiền tông, có khẩu hiệu “đập vỡ thùng sơn”. Thùng sơn ở đây ám chỉ thân ngũ ấm của chúng ta, với lớp đen xì của ngã chấp và đặc xịt của pháp chấp. Khi phá vỡ được thùng sơn này, hành giả mới hoàn thành nhiệm vụ tu hành của mình. Bát Nhã Tâm Kinh dạy rằng: “Chiếu kiến năm uẩn đều không, độ thoát hết thảy khổ ách”. Tướng mạo tối đặc như thùng sơn đen là do hai căn bệnh chính: kiến hoặc và tư hoặc. Kiến hoặc là thấy lầm, còn tư hoặc là nghĩ lầm.
- Uống Trong và Xoa Ngoài
Danh hiệu Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật không chỉ là một biểu tượng mà còn là phương tiện để tự giác và thanh lọc tâm. “Uống trong” có nghĩa là khi mỗi niệm vọng tưởng (tư hoặc) xuất hiện, chúng ta liền nhận biết và loại bỏ nó. Khi tham sân si hiện hành, chúng ta liền biết gốc của nó là do kiến hoặc, từ đó cần thanh tịnh sáu căn.
Khi đề khởi hai chữ “Dược Sư”, chúng ta tự nhắc nhở về bổn phận thiết yếu của mình là từng niệm từng niệm giác sát, thanh lọc nơi tâm. Đó chính là “uống trong”. “Xoa ngoài” là việc tin chắc vào nguyện lực của Phật hộ niệm. Phật không ở đâu xa, Ngài thường trụ ngay tại đương niệm. Tuy nhiên, do chúng ta bị phan duyên, thọ kích thích, tưởng biến hóa, và sắc làm mù, năm ấm che lấp, khiến chúng ta cảm thấy như xa cách Phật.
Ý nghĩa tượng Phật Dược Sư
Mỗi một tượng Phật Dược Sư mang một ý nghĩa riêng, bởi mỗi Ngài đều có những đại nguyện riêng biệt. Việc thờ phụng tượng Phật Dược Sư trong nhà mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng và lợi ích sâu sắc.
Nhờ vào năng lực của Đức Phật Dược Sư, khi thọ trì, lễ bái, cúng dường cùng chí tâm kính lễ, người thờ phụng sẽ được hoàn thành sở nguyện, sở cầu, và tiêu trừ bệnh khổ. Điều này không chỉ giúp thâm tâm an lạc mà còn mang lại phước báo vô lượng, giúp người thờ phụng nhận được sự bình an và sức khỏe dồi dào.
Việc nghe danh hiệu, thọ trì, tụng niệm, và chí tâm lễ kính Đức Phật Dược Sư sẽ giúp tiêu trừ nghiệp chướng, kéo dài tuổi thọ, và không bị bệnh tật. Những người thực hành này sẽ thoát khỏi mọi buồn khổ, tội ác, nghiệp chướng, và bệnh khổ. Nguyện cầu điều gì cũng sẽ thành, được hóa sanh trong hoa sen cõi Phật và được chư thiên hộ vệ.
Bên cạnh đó, thờ phụng tượng Phật Dược Sư giúp phát tâm bố thí, thực hành từ bi hỷ xả, và sinh chánh tín với Tam Bảo. Người thờ phụng sẽ loại bỏ được lòng tham, tham dâm, sân hận, và thoát khỏi mọi gông cùm ràng buộc. Họ sẽ không còn phụ thuộc vào người khác, không thiếu thốn cơm ăn áo mặc, và sống đầy đủ ấm no.
Tượng Phật Dược Sư còn được coi như một liệu pháp chữa bệnh có yếu tố huyền bí trong y học Tây Tạng. Các nghi thức như tụng niệm, cúng dường, lễ bái,… không chỉ mang lại lợi ích tinh thần mà còn có lợi ích cho sức khỏe thể chất, giúp người thực hành cảm nhận được sự thư thái và cân bằng.
Cách nhận biết hình tướng của 7 tượng Phật Dược Sư
Mỗi ứng thân của Đức Phật Dược Sư không chỉ có danh hiệu khác nhau mà còn có những đặc điểm riêng biệt về hình tướng. Việc chú ý đến những đặc điểm này giúp chúng ta dễ dàng phân biệt được từng tượng Phật Dược Sư. Đặc điểm dễ nhận thấy nhất là màu sắc của thân và các ấn kết tay của các Ngài.
- Thiện Danh Xưng Cát Tường Vương Như Lai
Thiện Danh Xưng Cát Tường Vương Như Lai ở Quang Thắng thế giới, Ngài được miêu tả với toàn thân màu vàng. Tay trái Ngài kết Chánh Định ấn, trong khi tay phải kết Thí Vô Úy ấn.
- Kim Sắc Bảo Quang Diệu Hạnh Thành Tựu Như Lai
Kim Sắc Bảo Quang Diệu Hạnh Thành Tựu Như Lai thuộc cõi Tịnh Độ Viên Mãn Hương Tích Thế giới. Ngài có toàn thân màu vàng nhạt và hai tay kết Thuyết Pháp ấn.
- Bảo Nguyệt Trí Nghiêm Quang Âm Tự Tại Vương Như Lai
Bảo Nguyệt Trí Nghiêm Quang Âm Tự Tại Vương Như Lai ở cõi Tịnh Độ Diệu Bảo Thế giới, với toàn thân màu vàng đỏ. Tay phải Ngài kết Thí Nguyện ấn.
- Vô Ưu Tối Thắng Cát Tường Vương Như Lai
Vô Ưu Tối Thắng Cát Tường Vương Như Lai thuộc cõi Tịnh Độ Vô Ưu thế giới. Ngài có toàn thân màu hồng và hai tay kết Đẳng Trì ấn.
- Pháp Hải Thắng Huệ Du Hý Thần Thông Như Lai
Pháp Hải Thắng Huệ Du Hý Thần Thông Như Lai ở cõi Tịnh Độ Thiện Trụ Bảo Hải Thế giới. Ngài có toàn thân màu đỏ nâu, tay trái kết Chánh Định ấn và tay phải kết Thí Nguyện ấn.
- Pháp Hải Lôi Âm Như Lai
Pháp Hải Lôi Âm Như Lai thuộc cõi Tịnh Độ Pháp Tràng Thế giới, với toàn thân màu vàng hoặc xanh lá cây. Hai tay Ngài kết Thuyết Pháp ấn.
- Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Như Lai
Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Như Lai thuộc cõi Tịnh Độ Tịnh Lưu Ly Thế giới. Ngài có toàn thân màu xanh ngọc lưu ly, tay trái kết Chánh Định ấn và tay phải kết Thí Nguyện ấn, cầm quả A Lỗ Lạt.
- Vị Trí Chính Giữa
Trong bộ bảy tượng Phật Dược Sư, Đức Dược Sư Lưu Ly Quang Như Lai luôn được đặt tại vị trí chính giữa, bởi Ngài là ứng thân quen thuộc nhất của Phật Dược Sư mà chúng ta thường thờ phụng.
Việc nhận biết và phân biệt các hình tướng của bảy tượng Phật Dược Sư không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mỗi ứng thân của Ngài mà còn giúp chúng ta thờ phụng đúng cách, mang lại nhiều lợi ích tinh thần và sức khỏe. Mỗi tượng Phật Dược Sư với màu sắc và ấn kết tay riêng biệt tượng trưng cho những đại nguyện và phẩm chất khác nhau, giúp chúng ta tìm thấy sự an lạc và sự bảo hộ từ Đức Phật trong cuộc sống hàng ngày.