Ngai thờ có ý nghĩa gì? Lưu ý khi chọn mua ngai thờ

Ngai thờ là một vật phẩm có ý nghĩa đặc biệt và vô cùng quan trọng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về ý nghĩa và cách sử dụng ngai thờ. Trong bài viết này, Phúc Lâm Sơn Đồng sẽ cùng các bạn tìm hiểu chi tiết về vấn đề này.

Tìm hiểu về ngai thờ

Để hiểu rõ ý nghĩa của ngai thờ trong tín ngưỡng thờ cúng của người Việt, ta cần tìm hiểu về khái niệm và vai trò của nó.

Ngai thờ là gì? Ngai thờ, hay còn được gọi là ỷ thờ, có hình dáng giống chiếc ghế. Nó đại diện cho chiếc ghế cao nhất, nơi mà tổ tiên và ông bà có thể quan sát, chứng giám và bảo vệ toàn bộ con cháu trong gia đình và dòng tộc.

Trong tín ngưỡng thờ cúng, ngai thờ thường được coi là nơi trụ sở của các Thánh thần tại các Đình Đền và Miếu Mạo. Trong truyền thống gia đình, ngai là nơi đặc biệt để thờ cúng Thùy Tổ đại tôn, tức là tổ tiên xa xưa, gốc nguồn của gia tộc và gia đình. Các gia đình có nhà thờ dòng họ, như nhà thờ Chi, Phái, Cành, Nhánh, thường thờ cúng các tổ tiên và tiên tổ xa xưa của gia tộc.

Để lưu giữ sự hiện diện, có mặt của người đã khuất trong gia đình thì có thể đặt bài vị bên trong ngai thờ. Điều này tượng trưng cho việc tôn kính và tri ân tổ tiên, và cho phép con cháu có cơ hội kết nối với họ thông qua các nghi lễ thờ cúng.

Qua việc thờ cúng ngai thờ, người Việt hy vọng rằng mối quan hệ với tổ tiên và tình thần gia đình sẽ được gắn kết, mang lại sự thịnh vượng và hạnh phúc cho gia đình và dòng tộc.

Ý nghĩa

Thờ cúng tổ tiên trong tín ngưỡng thờ cúng của người Việt thể hiện lòng thành kính và tưởng nhớ đến “cội nguồn” của con cháu, đồng thời cảm ơn phúc đức gia tiên đã góp phần xây dựng. Trong không gian thờ cúng, mỗi vật phẩm trên bàn thờ mang ý nghĩa đặc biệt và biểu trưng cho nền văn hóa tâm linh của người Việt qua nhiều thế hệ.

• Ngai thờ, với hình dạng giống một chiếc ghế, mang ý nghĩa sâu sắc là vật linh thiêng chứng giám cho lòng thành và sự tôn kính của thế hệ con cháu đối với những người đã khuất. Nó tượng trưng cho vị trí cao nhất, nơi tổ tiên và ông bà có thể quan sát, chứng giám và bảo vệ con cháu. Theo quan niệm về phần âm, để theo dõi và bảo vệ con cháu thì người đã qua đời cần một vị trí để ngự.
• Ngai thờ trong dòng họ có vai trò quan trọng và đặc biệt, đó là nơi linh thiêng thuộc về Thuỳ Tổ đại tôn và đại diện cho cả gia tộc, từ những người xa xưa cho đến thế hệ hiện tại. Trong không gian ngai thờ, chúng ta có thể đặt bài vị để tôn vinh và lưu giữ sự hiện diện, tưởng nhớ người đã khuất. Đây cũng là nơi mà các bức ảnh, chân dung của ông bà và tổ tiên được đặt.
• Ngai được coi là một thế giới linh thiêng thu nhỏ hay nơi trú ngụ của các hương linh. Nó giống như một ngôi nhà nhỏ để các vị Thần Thánh và linh hồn người thân ngự xuống. Bên cạnh đó, với hình dáng và hoa văn cầu kỳ, ngai thờ cũng chính là một tác phẩm nghệ thuật, nó thể hiện giá trị tâm linh và phong cách nghệ thuật của mỗi thời kỳ. Ngai thờ giữ gìn nét văn hóa dân tộc và truyền thống qua nhiều thế hệ sau này.
• Tín ngưỡng thờ cúng và sử dụng ngai thờ trên bàn thờ không bao giờ phai nhạt trong lòng người Việt. Mỗi vật phẩm trên bàn thờ mang ý nghĩa riêng, và ngai thờ cũng không ngoại lệ. Sử dụng ngai trên bàn thờ thể hiện sự tôn kính, lòng biết ơn của con cháu đối với ông bà và tổ tiên. Ngai thờ được đặt ở vị trí thiêng liêng và cao quý nhất, đại diện cho sự thành tâm, lòng biết ơn và tôn kính của các thế hệ trong gia tộc và dòng họ đối với những người đã khuất.

Ngai thờ không chỉ là một vật phẩm thờ cúng quan trọng, mà còn là một nét đẹp văn hóa đáng quý trong tín ngưỡng thờ cúng của người Việt từ xưa đến nay.

Vị trí đặt ngai thờ

Ngai thờ thường được đặt ở vị trí trung tâm và cao nhất trên bàn thờ gia tiên. Vị trí này tượng trưng cho sự quan trọng và cao quý của tổ tiên trong tâm linh gia đình. Bên trong ngai thường đặt thần chủ hoặc bài vị, biểu thị sự hiện diện của người đã khuất trong gia đình.

Ngai được bài trí ở trong cùng và cao ở trên bàn thờ, nó còn đại diện cho chiếc ghế dành cho tổ tiên, vị trí cao nhất để tổ tiên có thể quan sát, chứng giám và bảo hộ toàn bộ con cháu trong gia đình và dòng tộc. Đặt ngai thờ ở vị trí trung tâm và cao nhất cũng biểu thị mong muốn của con cháu được nhận được nhiều phúc lộc và thành công trong cuộc sống.

Ngoài ra, khi đặt ngai thờ, gia chủ cần lưu ý một số điều quan trọng. Tránh cho hương úp vào bên trong ngai, vì điều này có thể xem là một điềm xấu. Không đặt ngai ở cùng mức với bát hương, vì nó có thể cho thấy sự bất tôn kính và không phù hợp với tín ngưỡng thờ cúng. Tương tự, không nên đặt ngai ở cùng mức với tượng phật, để tôn trọng và phân biệt rõ vai trò của từng vị thần.

Gia chủ cũng nên chú ý vệ sinh ngai thờ đều đặn, để tránh bụi trần và lớp bụi bám trên ngai thờ. Việc giữ gìn sạch sẽ cho vật phẩm thờ cúng là cách thể hiện sự tôn trọng và tâm linh sạch trong thờ cúng gia tiên.

Tóm lại, đặt ngai thờ ở vị trí trung tâm và cao nhất trên bàn thờ, cùng với việc tuân thủ những quy tắc và lưu ý về vị trí và vệ sinh, giúp tôn trọng và duy trì tín ngưỡng thờ cúng của người Việt.

Lưu ý khi lựa chọn ngai thờ

Trong quá trình lựa chọn, bạn nên lưu ý những tiêu chí sau:

• Chất liệu: Ngai thờ thường được làm từ gỗ và đồng. Tuy nhiên, chất liệu gỗ vẫn được xem là lựa chọn hàng đầu. Trước hết, gỗ có tính tự nhiên và gần gũi với môi trường, tạo ra một không gian thờ cúng ấm áp và thân thiện. Bên cạnh đó, gỗ có sự đa dạng về loại và màu sắc, cho phép lựa chọn theo sở thích và phong cách của gia đình. Ngoài ra, gỗ còn có khả năng chống mối mọt và độ bền cao, đảm bảo sự lâu bền và ổn định của ngai trong thời gian dài. Từ những ưu điểm này, chất liệu gỗ đã trở thành lựa chọn ưa thích trong tín ngưỡng thờ cúng của người Việt.
• Mẫu mã: Khi chọn mua, cần tham khảo và lựa chọn mẫu mã phù hợp với không gian thờ cúng và thiết kế bàn thờ. Ngai thờ truyền thống thường có mẫu mã như 2 tay ngai hình rồng ngậm ngọc minh châu, biểu trưng cho sự tôn nghiêm và quyền uy. Mặt tựa thường chạm chữ thọ và trên đỉnh có hình mặt nguyệt và những trụ đồng tròn để trang trí xung quanh. Lựa chọn mẫu mã phù hợp sẽ thể hiện lòng thành kính và sự tôn trọng đối với tổ tiên.
• Kỹ thuật chế tác: Ngai thờ nên được chế tác bởi những người thợ, nghệ nhân có tay nghề cao và kinh nghiệm. Nét gò chạm, khắc hoa văn, chữ thể hiện mềm mại, uyển chuyển trong từng chi tiết. Bề mặt ngai cần được gia công nhẵn mịn và ít sai sót. Chọn ngai chế tác tinh xảo sẽ đảm bảo giá trị tâm linh và nghệ thuật của vật phẩm.

Với ý nghĩa và giá trị tâm linh sâu sắc, ngai thờ trở thành một phần không thể thiếu trong không gian thờ cúng gia đình Việt Nam. Nó không chỉ là nơi tôn kính và ghi nhớ sự hiện diện của tổ tiên, mà còn là sự gắn kết, gìn giữ truyền thống và văn hóa tâm linh của dân tộc qua nhiều thế hệ.