Ngũ Vị Tôn Quan gồm những ai và được thờ tại đâu?

khám phá về Ngũ Vị Tôn Quan, những vị thần quan trọng trong đạo Phật, không chỉ giúp chúng ta hiểu sâu hơn về đức tin mà còn là một cách để khám phá văn hóa tâm linh phương Đông. Ngũ Vị Tôn Quan gồm có những vị thần nào và được thờ tại những nơi nào là một câu hỏi mở ra nhiều khía cạnh thú vị của đời sống tôn giáo và văn hóa của các nước châu Á. Trong bài viết này, Phúc Lâm Sơn Đồng sẽ trả lời cho độc giả các câu hỏi Ngũ Vị Tôn Quan gồm những ai? Sự tích về Ngũ Vị Tôn Quan như nào? Đền thờ được đặt tại đâu?

Ngũ Vị Tôn Quan gồm những ai và được thờ tại đâu?

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên, vị quan đứng đầu trong Ngũ Vị Tôn Quan, không chỉ là một nhân vật thần thoại mà còn là biểu tượng của quyền lực và sự tôn nghiêm trong đạo Phật. Tôn Ông Đệ Nhất, hay còn được biết đến là con trai cả của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, được coi là Ông Lớn cai quản Thượng Thiên. Theo truyền thuyết, ông được sắc phong ngôi Thượng Thiên Nhất Phẩm Công Hầu, chịu trách nhiệm quản lý tam giới đình thần văn võ, đồng thời là người trung gian giữa thế gian và thế giới thần tiên.

Tuy nhiên, Quan Đệ Nhất hiếm khi giáng trần xuống thế gian. Ngài chỉ xuất hiện trong những dịp quan trọng như mở phủ, tạ phủ, hay khi hầu xông đền xông điện. Khi ngự đồng, ông thường mặc áo đỏ thêu rồng, hổ phù, làm các nghi lễ tôn kính như tấu hương, khai quang, và chứng sở điệp trạng mã. Đặc biệt, khi khai đàn mở phủ, Quan Đệ Nhất thường được thỉnh về để chứng đàn Thiên Phủ, nơi mà mọi thứ đều phải mang màu đỏ, màu của sự trang nghiêm và quyền uy.

Hiện nay, đền thờ Quan Lớn Đệ Nhất nằm tại quần thể di tích đền Đức Vua Cha Bát Hải Đồng Bằng, thuộc xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình. Đây là một trong những điểm thờ cúng trọng điểm, là nơi để biểu lộ lòng kính trọng và tín ngưỡng sâu sắc đối với vị thần đứng đầu trong Ngũ Vị Tôn Quan, góp phần thể hiện sự giàu có văn hóa tín ngưỡng và tinh thần kết nối giữa con người với thế giới siêu nhiên.

Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn

Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn, hay còn được biết đến là Quan Đệ Nhị Giám Sát trong Ngũ Vị Tôn Quan, là một nhân vật vô cùng đặc biệt trong đạo Phật với vai trò quan trọng thứ hai sau Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên. Ông là con trai thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình, và được biết đến với nhiều danh hiệu như Quan Thanh Tra Giám Sát.

Theo lệnh của Vua Cha, Quan Đệ Nhị đã hạ phàm xuống thế gian và nhập vào Hoàng Cung vào ngày mồng mười tháng mười một năm Bính Dần. Ông được miêu tả là một nhân vật văn võ toàn tài, thông minh và chính trực, được sự ngưỡng mộ của đa phần vương tôn và công tử. Các vị quý tộc và học trò đến từ khắp nơi đều tôn kính ông và đến làm học trò dưới sự dạy dỗ của ngài.

Khi ông về chầu Thiên Đình, ông được giao trách nhiệm giám sát và quản lý Sơn Lâm, Thượng Ngàn. Quan Đệ Nhị Thượng Ngàn không chỉ là người mang tài năng văn võ, mà còn là người có khả năng ban phúc cho dân chúng. Theo truyền thuyết, khi dân chúng gặp khó khăn, ông có thể cầu nguyện và lập tức mưa thuận gió hòa, mang lại hòa bình và phúc lợi cho mọi người trong vùng.

Quan Đệ Nhị Thượng Ngàn, vị quan thứ hai trong Ngũ Vị Tôn Quan, được biết đến với vai trò đặc biệt trong việc ngự đồng, bao gồm cả trong những ngày tiệc vui. Khi ngự đồng, ông thường mặc áo xanh (xanh lá cây hay xanh lạ) thêu rồng, hổ phù, thực hiện các nghi lễ tấu hương, khai quang, chứng sở và thường có múa kiếm. Cách múa kiếm có thể khác nhau tại các địa phương, từ múa đôi kiếm đến múa một kiếm hoặc múa một kiếm một cờ.

Giống như Quan Đệ Nhất, khi khai đàn mở phủ, người ta thường thỉnh Quan Đệ Nhị về để chứng đàn Nhạc Phủ, nơi mà các đàn mã đều màu xanh. Đặc biệt vào những dịp đại lễ như mở phủ, khai đàn, tạ phủ, trước khi làm lễ, người ta thường thỉnh Quan Đệ Nhị về để thanh tra giám sát các đàn mã tại đền phủ.

Quan Giám Sát được thờ tại hai nơi chính là Đền Quan Giám ở huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn (nơi quan trấn giữ miền Sơn Lâm) và Đền Quan ở Phố Cát, Thanh Hóa (nơi quan giảng hạ dạo chơi). Ngày tiệc chính của ông là ngày mồng 10 tháng 11 âm lịch, đánh dấu ngày hạ phàm của Quan Đệ Nhị, là dịp để mọi người tôn vinh và cầu nguyện đến ngài trong các nghi lễ trang nghiêm và trang trọng.

Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ

Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ, vị quan thứ ba trong Ngũ Vị Tôn Quan, có nhiều biệt danh như Tam Phủ Vương Quan hay Bơ Phủ Vương Quan, không chỉ là một nhân vật vĩ đại trong truyền thuyết mà còn là biểu tượng của tinh thần dũng cảm và sự hy sinh vì dân tộc. Ông là con trai thứ ba của Vua Cha Bát Hải Động Đình và được vua cha yêu quý, trao cho nhiều trách nhiệm cao cả như cai quản chốn Long Giai Động Đình và đứng cận bên phụ vương.

Dưới thời Hùng Vương, theo lệnh vua cha, Quan Đệ Tam cùng hai người em đã lên giúp Vua Hùng chỉ huy thuỷ binh. Ba vị quan lớn này được nhân dân gọi là “Tam Vị Đại Vương”, trong đó, Quan Đệ Tam là người anh cả trong ba người. Tuy nhiên, có điển tích kể rằng, chỉ có một mình Quan Tam Phủ giáng trần xuống đất, trở thành vị tướng quân dẫn đầu ba quân thuỷ lục. Trong một trận chiến quyết liệt, ông đã hy sinh, đầu và thân của ông trôi về hai bên bờ sông Lục Đầu.

Sau khi hoá thân và về chầu Long Cung, Quan Đệ Tam trở thành người cầm cân nảy mực, thông tri Tam Giới và cai quản các thanh đồng đạo quan, được biết đến với biệt danh “Ông Cai Đầu Đồng”. Trong những ngày thanh nhàn, ông truyền ba quân tập hợp thuyền bè, dạo chơi khắp miền, bảo vệ và phù hộ cho ngư dân.

Trong hàng quan lớn, danh tiếng của Quan Lớn Đệ Tam là hàng đầu, và ông được lập đền thờ phụng ở nhiều nơi khắp cả nước. Đền Lảnh Giang ở Mộc Nam, Duy Tiên, Hà Nam và Đền Xích Đằng ở Hà Nam là hai địa điểm nổi tiếng, được cho là nơi ông hạ thân và thượng thân của ông trôi về. Ngoài ra còn có Đền Cửa Đông tại thành phố Lạng Sơn, Đền Lâm Du thuộc huyện Gia Lâm, Hà Nội và Đền Tam Kì thuộc thành phố Hải Phòng. Ngày tiệc chính của Quan Bơ Phủ là ngày 24 tháng 6 âm lịch, được tôn vinh như là ngày đản nhật giáng sinh của ông, là dịp để nhân dân tỏ lòng tôn kính và cầu nguyện đến vị thần dũng cảm và vĩ đại này.

Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai

Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai, vị quan thứ tư trong Ngũ Vị Tôn Quan, là một nhân vật quan trọng trong văn hóa dân gian với vai trò giữ gìn bình an và phúc lợi cho nhân dân. Ông là con trai thứ tư của Vua Cha Bát Hải Động Đình, được giao quyền trấn giữ đồng bằng địa linh và khâm sai tứ phủ, đồng thời thường ngự trên Thiên Đình, chăm sóc việc chép sổ sách sinh tử và chầu chực bên bệ ngọc bàn loan. Tương tự như Quan Đệ Nhất, Quan Đệ Tứ không giáng trần xuống thế gian.

Trong lễ nghi của toà quan lớn, Quan Lớn Đệ Tứ ít khi giáng đồng nhất, thường chỉ khi có đại lễ mới được thỉnh về. Khi ngự đồng, ông mặc áo vàng thêu rồng, hổ phù, thực hiện các nghi lễ tấu hương, khai quang và chứng sớ điệp. Thường thì vào những dịp mở phủ khai đàn, người ta mới thỉnh Quan Đệ Tứ về để chứng đàn Địa Phủ, với các loài vật như long chu, phượng mã, tượng phục, nghê quỳ (voi và nghề hoặc lân), tất cả được làm từ lụa và màu vàng.

Do không giáng trần, Quan Đệ Tứ không có đền thờ riêng mà thường được thờ ở các phủ đền trong Năm Toà Ông Lớn, thường ngồi bên trái của Quan Giám Sát hoặc bên phải của Quan Tam Phủ. Ngày tiệc chính của ông được ghi nhận là ngày 24 tháng 4 âm lịch, mặc dù nguồn tài liệu về ngày này vẫn chưa chắc chắn.

Khi ngự đồng, Quan Lớn Đệ Tứ mặc áo lam thêu rồng, hổ phù, làm lễ tấu hương, khai quang, chứng sớ tán đàn và thường múa thanh long đao. Vào các đại tiệc mở phủ hoặc bất cứ lễ tiệc nào, sau khi thỉnh các quan lớn về, phải đợi đến khi Quan Lớn Đệ Ngũ về để chứng nhận một lần hết tất cả các đàn mã sớ trạng rồi mới tiến hành lễ hóa.

Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai được thờ ở nhiều địa điểm khắp nước, nhưng nổi bật nhất là Đền Ninh Giang hay Đền Quan Lớn Tuần Tranh ở Ninh Giang, Hải Dương và Đền Kì Cùng ở Hải Dương, nơi mà ông trấn giữ duyên hải sông Tranh và là nơi ông từng hiển linh. Ngày tiệc chính của ông là ngày 25 tháng 5 âm lịch, được tôn vinh như ngày ông bị lưu đày và nhân dân quê hương ông tổ chức giỗ vào ngày này. Ngoài ra, vào ngày 14 tháng 2 âm lịch, các đền thờ ông cũng mở tiệc để đón ngày đản sinh của quan.

Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh

Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh, hay còn gọi là Quan Lớn Tuần Tranh, là vị quan thứ năm trong Ngũ Vị Tôn Quan, có một cuộc đời đầy bi kịch và những công lao vĩ đại trong lịch sử dân gian. Ông là con trai thứ năm của Vua Cha Bát Hải Động Đình và đã từng là một tướng quân tài ba dưới triều Hùng Định Vương (Hùng Triều Thập Bát). Ông được giao trọng trách trấn giữ miền duyên hải sông Tranh và được vinh danh bởi sắc phong công hầu.

Tại quê nhà, Quan Lớn Tuần Tranh đã có mối tình đẹp với một thiếu nữ xinh đẹp, không hạnh phúc với cuộc sống “chồng chung”. Dù không biết rằng nàng đã có chồng, ông vẫn yêu thương và hẹn ngày đưa nàng về làm vợ. Tuy nhiên, khi viên quan huyện phát hiện sự việc và ghen tuông, đã vu oan là Quan Tuần Tranh đã quyến rũ vợ của ông. Ông bị đày đến chốn Kì Cùng, Lạng Sơn, và do lòng tự tội, ông đã tự sát bằng cách nhảy xuống dòng sông Kì Cùng.

Sau khi hoá xuống, ông hiện lên thành đôi bạch xà và được một ông bà nông dân thương xót nuôi nấng như con mình. Tuy nhiên, khi quan phủ biết chuyện và bắt ông bà phải lên cửa công chịu tội, hai ông bà đã xin thả đôi bạch xà xuống dòng sông Tranh. Khi đôi bạch xà được thả xuống, dòng sông bỗng nổi lên cơn xoáy dữ dội, thể hiện sự hồi đáp thiện đức của ông.

Truyền thuyết kể rằng, vào thời Thục Phán An Dương Vương, khi vua tập hợp thuyền bè để chống lại giặc Triệu Đà tại bến sông Tranh, dòng xoáy mà Quan Lớn Tuần Tranh từng tạo ra đã ngăn cản quân giặc qua lại và mang đến sự bảo hộ cho đất nước. Vua An Dương Vương biết đến công lao của ông và đã giải oan cho ông, phong làm Giảo Long Hầu. Sau đó, Quan Tuần Tranh còn được biết đến với khả năng linh ứng, cai quản âm binh, và dẹp tan những kẻ hại nước hại dân.

Tượng Ngũ Vị Tôn Quan của Phúc Lâm Sơn Đồng

Tượng Ngũ Vị Tôn Quan là những tác phẩm điêu khắc tinh xảo, thể hiện sự tài hoa và kinh nghiệm sâu sắc của các nghệ nhân trong lĩnh vực điêu khắc. Mỗi chi tiết trên từng tượng được thực hiện với sự cẩn thận và tỉ mỉ, từ họa tiết đến hoa văn, nhằm tạo nên những tác phẩm hoàn hảo.

Chúng tôi tự hào về sự đánh giá cao và sự hài lòng từ đông đảo khách hàng về các sản phẩm Tượng Ngũ Vị Tôn Quan và các tượng Phật khác trong bộ sưu tập của chúng tôi. Khách hàng đã đánh giá cao về mẫu mã đẹp mắt và chất lượng xuất sắc của những tác phẩm này, cũng như về thái độ phục vụ chuyên nghiệp mà chúng tôi mang đến.

Với tâm huyết và cam kết không ngừng nỗ lực, chúng tôi luôn coi trọng khách hàng và đặt họ là trung tâm trong quá trình cải thiện và phát triển. Chúng tôi cam kết mang đến sự hài lòng tuyệt đối cho khách hàng và luôn phấn đấu cung cấp những sản phẩm tốt nhất, đồng thời luôn lắng nghe và đáp ứng mọi nhu cầu của quý khách.