Những điều bạn cần biết về ngày rằm tháng 8

Tết Trung Thu, một trong những ngày lễ lớn và được yêu thích nhất trong năm của người Việt Nam, đặc biệt là đối với các em nhỏ, luôn là thời điểm mong chờ nhất. Trong dịp lễ này, gia đình sum họp bên nhau để thưởng trăng, thưởng thức bánh trái và trà ngon, trong khi các trẻ em vui vẻ rước đèn và phá cỗ. Hãy cùng Phúc Lâm Sơn Đồng khám phá ý nghĩa và thông tin chi tiết về ngày Rằm tháng 8 qua bài viết tổng hợp dưới đây!

Rằm tháng 8 là ngày bao nhiêu?

Trung Thu, hay còn gọi là Tết Trung Thu, Tết Hoa Đăng, hoặc Tết Trông Trăng, là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc của Việt Nam. Ngày lễ này được tổ chức vào ngày Rằm tháng 8 âm lịch hàng năm. Theo đó, Rằm tháng 8 sẽ luôn rơi vào ngày 15 tháng 8 âm lịch.

Trong năm nay, Trung Thu sẽ diễn ra vào ngày 17 tháng 9 năm 2024 dương lịch.

Theo Điều 112 của Bộ luật Lao động 2019, các ngày nghỉ lễ chính thức bao gồm Tết Dương lịch, Tết Âm lịch, Ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, Ngày Quốc tế Lao động, Quốc khánh và Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương. Do đó, Trung Thu không phải là ngày nghỉ lễ chính thức cho người lao động và trẻ em, và nếu ngày này rơi vào ngày thường, mọi người vẫn cần thực hiện các nghĩa vụ và chế độ như bình thường.

Nguồn gốc về Tết Trung Thu

Tết Trung Thu, hay Rằm tháng 8, có nguồn gốc từ Trung Quốc và gắn liền với ba truyền thuyết nổi tiếng:

Tích Hằng Nga và Hậu Nghệ

Truyền thuyết kể rằng, vợ chồng Hằng Nga và Hậu Nghệ bị đày xuống làm dân thường do bị ghen ghét. Một ngày nọ, Ngọc Hoàng sai mười mặt trời xuống thiêu đốt mặt đất. Hậu Nghệ, nhờ tài bắn cung, đã bắn hạ chín mặt trời, chỉ để lại một mặt trời. Để đền đáp, vua đã ban cho Hậu Nghệ viên thuốc bất tử. Tuy nhiên, Hằng Nga vô tình sử dụng nó và bay lên cung trăng, không thể trở lại trần gian. Từ đó, hai người chỉ có thể gặp nhau một lần mỗi năm vào ngày Rằm tháng 8.

Tích vua Đường Minh Hoàng lên cung trăng

Theo truyền thuyết, vào ngày Rằm tháng 8, vua Đường Minh Hoàng (713-741 Tây lịch) đã dạo chơi trong vườn Ngự uyển và được một đạo sỹ đưa lên cung trăng. Tại đây, nhà vua đã được thưởng thức cảnh sắc và điệu múa tuyệt đẹp. Khi trở về hạ giới, ngài quyết định tổ chức tiệc ăn mừng vào ngày Rằm tháng 8 hàng năm. Đồng thời, ngài và Dương Quý Phi thường xuyên thưởng rượu và ngắm cung nữ múa hát để tưởng nhớ trải nghiệm trên cung trăng.

Tích chú Cuội cung trăng

Tích này gắn liền với câu chuyện dân gian Việt Nam về chú Cuội và chị Hằng. Ngọc Hoàng tổ chức một cuộc thi làm bánh, và chú Cuội đã chỉ cho chị Hằng cách làm bánh rất ngon. Khi chị Hằng mang bánh lên dâng Ngọc Hoàng, Cuội không muốn rời xa và vô tình cùng cây đa bị kéo lên cung trăng. Dù rất nhớ nhà, Cuội không thể xuống và chỉ có thể đợi đến ngày Rằm tháng 8 để cùng chị Hằng vi vu chốn nhân gian.

Những câu chuyện này không chỉ giải thích nguồn gốc của Tết Trung Thu mà còn tạo nên sự kết nối văn hóa và tâm linh đặc sắc trong dịp lễ này.

Ý nghĩa của ngày rằm tháng 8 –  Tết Trung Thu

Tết Trung Thu, với những truyền thuyết gắn liền, mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu sắc.

Ý nghĩa xa xưa

Từ xa xưa, Tết Trung Thu không chỉ là dịp để con người tri ân thiên nhiên và tổ tiên vì đã ban cho họ mùa màng bội thu và cuộc sống ấm no. Đây còn là thời điểm để mọi người nghỉ ngơi sau một năm lao động vất vả, đồng thời thưởng thức thành quả của chính mình. Ngày này, các gia đình cùng nhau ngắm trăng, thưởng thức các món bánh truyền thống như bánh nướng và bánh dẻo, cùng nhau sum vầy bên mâm cỗ đoàn viên, chia sẻ những kỷ niệm và niềm vui.

Ý nghĩa hiện tại

Theo thời gian, Tết Trung Thu đã trở thành một dịp quan trọng để tất cả mọi người quây quần bên nhau, tạo nên những khoảnh khắc quý giá. Người lớn thường ngồi thưởng trà, ăn bánh và cùng nhau trò chuyện, trong khi trẻ em háo hức với các món đồ chơi và đèn lồng đa sắc màu, âm thanh vui vẻ.

Ý nghĩa quốc tế

Ngoài Việt Nam, Tết Trung Thu còn được tổ chức ở nhiều quốc gia khác như Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc. Tại các quốc gia này, ngày lễ Rằm tháng 8 cũng là một trong những ngày lễ lớn trong năm và thường được tổ chức với quy mô rầm rộ, thể hiện sự kết nối văn hóa và tinh thần đoàn kết trong cộng đồng.

Tết Trung Thu không chỉ là thời điểm để thưởng thức những món ăn đặc trưng và tận hưởng không khí đoàn viên, mà còn là dịp để mọi người gắn kết, chia sẻ và tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống.

Phong tục trong ngày rằm tháng 8

Tết Trung Thu được đánh dấu bằng nhiều hoạt động truyền thống và vui nhộn. Dưới đây là những phong tục tiêu biểu trong ngày lễ này:

Rước Đèn

Trẻ em khắp nơi đều háo hức cầm đèn lồng rực rỡ sắc màu, hình thù đa dạng và đi khắp các xóm làng. Cùng với ánh đèn lấp lánh, các em còn ngân nga những bài hát truyền thống như: “Tết Trung thu rước đèn đi chơi…”, tạo nên không khí sôi động, vui tươi khắp mọi nơi.

Phá cỗ trông trăng

Một trong những phong tục quan trọng của Tết Trung Thu là phá cỗ dưới ánh trăng rằm. Mâm cỗ Trung Thu thường được chuẩn bị công phu với hình chú chó được làm từ tép bưởi, cùng với hoa quả và bánh nướng, bánh dẻo. Ngày xưa, những dây hạt bưởi phơi khô và đốt sáng cũng góp phần vào không khí lung linh trong đêm. Các loại quả như chuối, cốm, quả hồng, quả thị đều là những phần không thể thiếu trên mâm cỗ.

Khi trăng lên, cả gia đình cùng nhau phá cỗ, uống trà, và chia sẻ những kỷ niệm đẹp, tạo nên không khí đầm ấm và hạnh phúc.

Làm bánh trung thu

Bánh Trung Thu là món ăn truyền thống không thể thiếu trong ngày lễ này. Ngày nay, nhiều gia đình thích tự tay làm bánh tại nhà với hai loại phổ biến: bánh nướng và bánh dẻo. Cùng với sự phát triển, nhân bánh ngày càng phong phú và giá trị của bánh cũng ngày càng cao.

Múa lân

Múa lân là hoạt động vui nhộn góp phần làm không khí Trung Thu thêm phần sôi động. Một nhóm 2-7 người sẽ điều khiển con lân lớn nhảy múa theo nhịp trống. Múa lân thường diễn ra trước cửa nhà, đình làng và thu hút đông đảo sự chú ý, tạo nên niềm vui cho cả người lớn và trẻ nhỏ.

Tặng quà

Trong dịp Trung Thu, các thành viên trong gia đình thường tặng cho nhau những món quà ý nghĩa như bánh Trung Thu, đèn lồng, hoặc những món quà thể hiện tình cảm yêu thương. Những món quà này không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp gắn kết tình cảm gia đình, làm cho không khí trở nên ấm áp hơn.

Uống trà, ngắm trăng

Rằm tháng 8 là ngày trăng tròn và sáng nhất trong năm, tượng trưng cho sự trọn vẹn và tình cảm gia đình. Vào đêm Trung Thu, cả gia đình quây quần bên nhau, cùng uống trà và ngắm trăng. Không gian yên tĩnh, không khí đoàn viên, và ánh trăng sáng ngời đều làm cho đêm Trung Thu trở nên đặc biệt và đáng nhớ.

Tất cả những hoạt động này không chỉ tạo nên nét đẹp văn hóa mà còn thể hiện sự gắn kết, yêu thương giữa các thành viên trong gia đình, giúp Tết Trung Thu trở thành dịp lễ quan trọng và ý nghĩa trong lòng người Việt.