Quan Lớn Đệ Nhị là ai? Sự tích về Quan Lớn Đệ Nhị

Trong lòng văn hóa dân gian Việt Nam, Quan Lớn Đệ Nhị – một trong ba vị quan lớn được tôn vinh cao quý, không chỉ là một biểu tượng linh thiêng mà còn là biểu hiện sâu sắc của niềm tin và truyền thống tâm linh của người dân. Điều gì đã tạo nên sức hút và sức ảnh hưởng của Quan Lớn Đệ Nhị trong lòng người Việt? Hãy cùng chúng tôi khám phá qua những tầm nhìn và sự hiểu biết sâu rộng về vị thần này trong bài viết dưới đây.

 Tìm hiểu khái quát về Quan Đệ Nhị

Xem chi tiết về Tượng Quan Lớn Đệ Nhị 

Quan Đệ Nhị Giám Sát, được vinh danh với danh hiệu cao quý của “Quan Giám Sát”, là một vị thần linh có vai trò quan trọng trong việc giám sát và bảo vệ trật tự giữa các thế giới. Sắc phong của ngài là “Nhạc thần đại vương”, trụ sở tại “Đô đài giám sát”, và được coi là “Đệ nhị thượng ngàn giám sát đại vương thượng đẳng tối linh thần”.

Ngài có thẩm quyền và trách nhiệm quản lý và giám sát tại các nơi như “Nhạc Phủ” và “Giám sát tam giới“, nơi mà số phận của trần gian được nắm giữ và kiểm soát.

Ngày khánh tiệc quan trọng của Quan Đệ Nhị Giám Sát là vào ngày 2/11 Âm Lịch, được coi là “ngày hạ phàm của quan”. Trang phục truyền thống trong dịp này thường mang gam màu xanh, tượng trưng cho sức mạnh và sự bảo vệ.

Trong tín ngưỡng và tôn giáo, người ta thường dành sự tôn kính và cúng dường tại các đền thờ, như Đền Quan Giám Linh Từ ở Lạng Sơn, Đền Quan ở Phố Cát, Thanh Hóa, và Đền Quan Nhị ở Thái Bình. Điều này thể hiện lòng thành kính và sự tôn trọng đối với vai trò và quyền năng của Quan Đệ Nhị Giám Sát trong thế giới linh thiêng.

Thần tích về Quan Đệ Nhị

Trong thần thoại, Quan Đệ Nhị, hay còn được gọi là Quan Thanh Tra Giám Sát, là một thần linh có vị trí quan trọng trong việc bảo vệ và giám sát trật tự giữa các thế giới. Ngài được tôn vinh với danh hiệu “Nhạc thần đại vương”, trụ sở tại “Đô đài giám sát”, và được coi là “Đệ nhị thượng ngàn giám sát đại vương thượng đẳng tối linh thần”.

Theo các truyền thuyết, Quan Đệ Nhị đã có những đóng góp đặc biệt trong lịch sử. Trong thời kỳ của Vua Hùng thứ 6, ngài được kể là đã xuống trần giúp Đức Thánh Gióng trong trận đánh với quân Ân. Sau đó, ngài được cho là đã thác hóa tại Vân Đình.

Trong một thời kỳ khác, theo thần thoại Đền Đồng Bằng, Quan Đệ Nhị được cho là đã sinh ra ở Nam Ninh, trong một gia đình có tên là Nguyễn Chiêu Minh. Ngài đã trở thành một tướng quân tài năng và là đồng minh đắc lực của Vua Cha Bát Hải Động Đình Vĩnh Công Đại Vương trong cuộc chiến chống lại quân Thục xâm lược Văn Lang.

Sau đó, theo lệnh của Vua Cha, Quan Đệ Nhị đã hạ phàm và sống trong gia đình một nhà quý tộc. Ông được mô tả là một người văn võ toàn tài, thông minh và trung thành, được người dân khắp nơi kính trọng và yêu mến.

Khi ông trở về Thiên Đình, ngài được giao nhiệm vụ giám sát và quản lý Sơn Lâm, Thượng Ngàn. Ông được biết đến với việc ban phúc cho dân làng, và khi dân chúng gặp khó khăn, ông luôn sẵn lòng giúp đỡ.

Ngày tiệc chính của Quan Đệ Nhị là ngày 11/11 theo lịch Âm, được xem như “ngày hạ phàm của quan”, ngày mà người ta tôn vinh và nhớ đến công lao của ngài.

Hầu giá Quan Lớn Đệ Nhị

Khi thỉnh mời Quan Đệ Nhị, dân gian thường mô tả hình ảnh ngài dùng hai ngón tay trái để đánh dấu sự chấp nhận. Người ta thường thấy Quan Đệ Nhị ngự đồng trong trang phục màu xanh, thêu hình rồng, hổ phù, và mặc mạng xanh cùng nét và đai cũng là xanh. Trong các nghi lễ, ngài thường thực hiện các nghi thức như tẩu hương, khai quang, chứng sở và biểu diễn múa kiếm, sau đó an tọa và thưởng thức rượu.

Cách hầu đối với Quan Đệ Nhị thì khá đa dạng. Có nơi sử dụng múa đôi kiếm, có nơi chỉ múa một kiếm, và cũng có nơi kết hợp múa kiếm với việc múa cờ.

Khi khai đàn hoặc mở phủ, Quan Đệ Nhị thường được thỉnh về để chứng đàn tại Nhạc Phủ, với các đàn mã được sơn lâm và màu sắc chủ đạo là xanh. Ngoài ra, trong những dịp đại lễ như mở phủ hoặc lễ tạ phủ, trước khi diễn ra lễ hội, người ta thường thỉnh Quan Đệ Nhị về để thanh tra và giám sát các nghi thức tại đền phủ.

Trong tâm linh dân gian, Quan Đệ Nhị thường được coi là vị giám sát trên thượng ngàn, có thẩm quyền cấp tài lộc sơn lâm. Vì vậy, dân chúng thường tôn trọng và tín ngưỡng Quan Đệ Nhị bằng cách dâng kim ngân và các phúc lợi trần gian, hy vọng được nhận sự bảo vệ và ơn phúc từ ngài.

Đền thờ

Đền Quan Giám tại Lạng Sơn

Tại nhiều địa phương, Quan Lớn Đệ Nhị Giám Sát được tôn thờ và đặt bàn thờ chính trong nhiều đền đài quan trọng. Trong số đó, Đền Quan Giám tọa lạc ở huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn, được coi là trung tâm quản lý và bảo vệ miền Sơn Lâm.

Trước cửa đền thường trang trí đầy phong cảnh với nhiều câu đối, tạo nên không khí linh thiêng và uy nghi.

Ban thờ Ngũ Vị Tôn Quan, được xem là trọng tâm của đền, thường nằm trong trung điện. Ở trung tâm này, có ban thờ của Vua Cha Ngọc Hoàng – Hoàng Thiên Cao Ngự, cùng với tượng thờ Vua Cha và hai quan tả hữu Nam Tào, Bắc Đẩu, với bức hoành phi “Hoàng Thiên Cao Ngự” treo trên đầu.

Ở phía sau trung điện, là ban thờ của Quan Lớn Đệ Nhị Giám Sát, nơi dành riêng cho sự tôn vinh và cúng dường ngài.

Ngoài ra, trong khuôn viên đền còn có các ban thờ Sơn Trang và Trần Triều. Bên cạnh đó, hai bên hậu cung thường là nơi cúng dường Tứ Phủ Ông Hoàng, với ông Hoàng Đôi, ông Hoàng Bơ ở bên trái và ông Hoàng Bảy, ông Hoàng Mười ở bên phải. Điều này tạo ra một không gian linh thiêng và trang nghiêm, thu hút sự tôn kính và sự dâng lễ của người dân địa phương.

Đền Quan Đệ Nhị tại Thái Bình

Trong quần thể di tích Đền Đồng Bằng, Đền Quan Lớn Đệ Nhị nổi bật với vị trí gần đền Vua Cha Bát Hải, khoảng 500m. Đây là một ngôi đền có lịch sử lâu đời, được xây dựng từ thời Hùng Duệ Vương thứ 18, đồng thời với việc xây dựng đền Vua Bát Hải Động Đình.

Theo truyền thuyết, trước đây, ngôi đền này được xây trên đất Kim Quy (rùa thần) ven bờ sông Đồng Bằng. Nổi tiếng với sự tối linh, đặc biệt vào thế kỷ 13 khi quân Nguyên Mông xâm lược, Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn đã sử dụng đất của Trang Đào Động làm căn cứ quân sự. Đức Trần Triều cũng đã nhận được những giấc mơ về vị vua cha và Quan Giám Sát, giúp ông chiến thắng quân xâm lược một cách hiệu quả.

Vì công đức của ngài, Vua Trần đã chu cấp tiền bạc và công sức để trùng tu đền Quan Lớn Đệ Nhị cùng các đền khác trong khu vực Đồng Bằng.

Cuối thế kỷ 19, vua Khải Định đã đến đền để cầu nguyện cho việc có một hoàng nam kế vị. Thành công trong việc này đã khiến vua rất vui mừng, và ông đã dành nhiều tài nguyên để trùng tu đền, tạo nên một không gian ấn tượng và hoàn mỹ.

Ngôi đền thờ Quan Lớn Đệ Nhị có kiến trúc cổ kính, xếp thứ hai sau đền Đức Vua Cha Bát Hải, với cấu trúc bao gồm 5 gian tiền, 2 gian trung và 3 gian hậu cung. Hàng năm vào tháng 8, lễ hội diễn ra tại đền thu hút sự quan tâm của nhân dân và du khách từ khắp nơi. Điều này đã góp phần tạo ra một điểm du lịch lịch sử và văn hóa hấp dẫn cho du khách. Nhờ vào sự quan tâm của chính quyền và sự đóng góp của cộng đồng, đền đã được trùng tu và phục hồi, giữ lại vẻ đẹp cổ kính và thu hút du khách.

Đền Quan Giám – Phong Mục

Tại quần thể di tích Phong Mục, thuộc Thôn Phong Mục, xã Châu Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa, cũng có một đền thờ dành riêng cho Quan Lớn Đệ Nhị. Điều này chứng tỏ sự tôn trọng và tín ngưỡng sâu sắc của người dân đối với vị thần linh này trong vùng.

Qua việc tìm hiểu về Quan Lớn Đệ Nhị, chúng ta đã được chứng kiến sự phong phú và sâu sắc của văn hóa tâm linh Việt Nam. Với vai trò quan trọng trong niềm tin và tín ngưỡng của người dân, Quan Lớn Đệ Nhị không chỉ là một biểu tượng linh thiêng mà còn là một phần không thể thiếu trong cảnh đời sống văn hóa và tinh thần của cộng đồng. Hy vọng rằng thông qua việc tìm hiểu này, chúng ta đã có thêm cái nhìn sâu sắc và trân trọng hơn về giá trị tâm linh và truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam.