Tìm hiểu khái quát về Ngũ Vị Tôn Quan

Tìm hiểu chung về Ngũ Vị Tôn Quan

Ngũ Vị Tôn Quan là tập hợp năm vị quan lớn, đứng sau hàng Mẫu, gồm Quan Lớn Đệ Nhất, Quan Lớn Đệ Nhị, Quan Lớn Đệ Tam, Quan Lớn Đệ Tứ và Quan Lớn Đệ Ngũ. Trách nhiệm của họ là đại diện cho Mẫu cai quản bốn cõi Thiên – Địa – Thủy – Nhạc.

Theo truyền thuyết, Ngũ Vị Tôn Quan là con của Ngọc Hoàng Thượng Đế và đã nhiều lần xuống trần cứu giúp đất nước. Một trong những câu chuyện phổ biến nhất về họ là câu chuyện tại Đền Đồng Bằng. Theo câu chuyện đó, Ngũ Vị Tôn Quan giáng xuống miền Nam trong thời kỳ của Vua Hùng vương thứ 18, Hùng Duệ Vương.

Họ được cho là đã xuống trần để giúp Vĩnh Công – Vua Cha Bát Hải Động Đình – trong cuộc chiến chống lại quân xâm lược từ 8 phương hải. Một quan điểm cho rằng Ngũ Vị Tôn Quan là con của Ngọc Hoàng Thượng Đế, xuống trần để trở thành các vị tướng phù hộ cho Vua Cha Bát Hải Động Đình. Tuy nhiên, một số quan điểm khác lại cho rằng họ có thể là con của Vua Cha Bát Hải Động Đình.

Tìm hiểu khái quát về các vị Tôn Quan

Đệ Nhất Tôn Quan

Đệ Nhất Tôn Quan, hay Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên, được coi là con trai cả của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông được tôn là Ông Lớn cai quản Thượng Thiên, là một trong những vị thần quan trọng nhất trên Đế Đình Thiên Cung. Ông được phong ngôi Thượng Thiên Nhất Phẩm Công Hầu và có trách nhiệm quản lý tam giới đình thần văn võ. Tuy nhiên, ông hiếm khi xuống trần.

Thường thì ông chỉ về ngự đồng trong những dịp quan trọng như mở phủ, tạ phủ hoặc khi có các lễ hầu xông đền xông điện. Khi về ngự đồng, ông thường mặc áo đỏ thêu hình rồng và hổ; tiến hành các nghi lễ tôn kính và khai quang đền đài. Trong các buổi lễ mở phủ, thường cần phải mời Ông Đệ Nhất về để pháp sư tuyên bố thông tin quan trọng, sau đó mới tiến hành các lễ phép khác. Có khi Quan Đệ Nhất chỉ về để giao phó trách nhiệm cho các vị thần khác thực hiện các nghi lễ, nhưng cũng có khi ông chính là người khai mạc lễ mở phủ.

Đệ Nhị Tôn Quan

Đệ Nhị Tôn Quan, hay Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn, là con thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Theo mệnh lệnh của vua cha, ông đã hạ phàm xuống trần vào Hoàng Cung. Theo sách vở ghi chép, ông chính thức xuống trần vào ngày mồng ba tháng mười một năm Ất Dậu, sinh ra trong một gia đình quý tộc vào ngày mồng mười tháng mười một năm Bính Dần. Ông được biết đến với danh tiếng là người có tài năng văn võ toàn diện, trí tuệ sáng dạ và lòng trung hiếu. Mọi người khắp nơi đều ngưỡng mộ ông, và các vương tôn công tử đến học hỏi từ ông.

Sau khi về chầu Thiên Đình, ông được giao trọng trách giám sát và quản lý vùng đất Sơn Lâm, Thượng Ngàn. Ông đã ban phúc cho dân làng, giúp họ thoát khỏi khốn khó khi gặp hạn hán, và mở ra những thời kỳ mưa thuận gió hòa.

Quan Đệ Nhị thường xuyên về ngự đồng, đặc biệt là trong các dịp lễ lớn như mở phủ, tạ phủ và các ngày đại lễ khác. Khi ngự đồng, ông thường mặc áo màu xanh lá cây thêu hình rồng và hổ; tiến hành các nghi lễ tôn kính, khai quang và múa kiếm. Trong lễ mở phủ, thường cần sự hiện diện của Ông Đệ Nhị để chứng đàn tại Nhạc Phủ. Ngoài ra, trước mỗi dịp lễ, người ta thường mời Quan Đệ Nhị đến để giám sát việc chuẩn bị cho các lễ trang nghiêm tại đền phủ.

Đệ Tam Tôn Quan

Theo truyền thuyết và các tư liệu lịch sử, Quan Đệ Tam được cho là vị vua của Thủy quốc, có đóng góp quan trọng trong việc giúp vua Hùng chống lại quân thù xâm lược. Sau khi Quan Lớn về hạ giới, nhân dân ở Yên Lạc, xã Mộc Nam, Huyện Duy Tiên, Hà Nam cũng như ở Xích Đằng, Lam Sơn, TP Hưng Yên đã lập đền tưởng nhớ và thờ phụng ông tại Linh Giang và Xích Đằng.

Khi tham gia các nghi lễ tôn kính, ông thường mặc áo trắng với hình ảnh của rồng và hổ được thêu trên đó, đồng thời trang bị mạng trắng và đai trắng. Ông thực hiện các nghi thức như tấu hương, khai quang, chứng sở điệp và biểu diễn múa đôi song kiếm khi ngự đồng. Ngoài ra, ông còn thường ngự tọa, hiến tửu thuốc, lắng nghe văn chương, thực hiện các nghi lễ trang nghiêm và truyền đạt tri thức cho nhân gian.

Trong các buổi lễ khai đàn mở phủ, người ta thường mời quan về tham gia chứng đàn tại Thoải Phủ.

Đệ Tứ Tôn Quan

Xem chi tiết bộ tượng Ngũ Vị Tôn Quan Giả Cổ

Quan Lớn Đệ Tứ, còn được biết đến với tên gọi Khâm Sai, là con thứ tư của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Được giao phó trọng trách trấn giữ vùng đồng bằng địa linh và quản lý tứ phủ Khâm Sai (có người cho rằng ông trấn giữ vị trí trung tâm giữa trời và đất), tuy nhiên, ông lại hay ngự trên Thiên Đình, ghi chép sổ sách liên quan đến sinh tử và chăm sóc bên bệ ngọc bàn loan. Giống như các Quan Đệ khác, Quan Đệ Tứ không có sự xuất hiện trần thế.

Quan Lớn Đệ Tứ hiếm khi xuống ngự đồng, thường chỉ xuất hiện trong các dịp lễ tôn kính lớn. Khi tham dự các nghi lễ, ông thường mặc áo vàng với hình ảnh của rồng và hổ được thêu trên đó, sau đó thực hiện các nghi thức như tấu hương, khai quang và chứng sớ điệp. Thường thì, khi mở phủ khai đàn, người ta mới thỉnh Quan Đệ Tứ về để tham gia chứng đàn tại Địa Phủ.

Đệ Ngũ Tôn Quan

Quan Lớn Đệ Ngũ, hay còn gọi là Tuần Tranh, là con thứ năm của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông được sinh ra trong một gia đình ở phủ Ninh Giang (nay thuộc Hải Dương) và dưới thời vua Hùng Định (Hùng Triều Thập Bát), ông nổi tiếng là một tướng lĩnh tài ba, kiêm nhiệm lãnh đạo thuỷ bộ và được giao trọng trách bảo vệ vùng duyên hải ven sông Tranh. Nhờ những công lao to lớn, ông được ban thưởng sắc phong công hầu.

Trong danh sách Ngũ Vị Tôn Quan, Quan Lớn Đệ Ngũ cùng với Quan Lớn Đệ Tam đều là những vị quan lớn được tôn kính và ngưỡng mộ rộng rãi từ dân chúng. Mặc dù thường là người cuối cùng được thỉnh về, nhưng ông thường xuống ngự đồng. Trong những dịp này, ông mặc áo màu lam với hình ảnh của rồng và hổ được thêu trên đó, thực hiện các nghi lễ tấu hương, khai quang và chứng sớ tán đàn rồi thể hiện múa đao đẹp mắt. Khi có các đại tiệc mở phủ hoặc các dịp lễ khác, sau khi thỉnh các quan lớn về, người ta phải chờ đến khi Quan Lớn Đệ Ngũ xuống ngự đồng và thực hiện các nghi thức chứng đàn mã sớ trạng trọng trình trước khi tiến hành các hoạt động khác.

Nhiệm vụ của Ngũ Vị Tôn Quan trong Tín Ngưỡng Tam Tứ Phủ

Xem chi tiết mẫu Tượng Ngũ Vị Tôn Quan trên

Quan Lớn Đệ Nhất

Quan Lớn Đệ Nhất, người đứng đầu trong Ngũ Vị Tôn Quan, có trách nhiệm trực tiếp hầu cận bên phải của Đền vua Cha Bát Hải Động Đình (hay còn gọi là đền Đồng Bằng). Ngài đại diện cho quyền lực và tư cách của cõi nhân gian, thừa hành Tam Giới và tiếp nhận đối tội phúc của nhân loại trong danh dự của cõi thiên thượng.

Quan Lớn Đệ Nhị

Quan Lớn Đệ Nhị được giao trọng trách giám sát và cai quản Sơn Lâm Thượng Ngàn. Khi nhân dân gặp khốn khó, như hạn hán hay mất mùa, họ cầu khẩn Quan Đệ Nhị ban phúc. Ngài giáng thế để ban phước cho nhân dân, mang lại mưa thuận và gió hòa, làm cho cuộc sống trở nên thịnh vượng.

Quan Lớn Đệ Tam

Quan Lớn Đệ Tam đảm nhiệm vai trò là người cân nhắc và quyết định trong việc thống nhất Tam Giới. Ngài có quyền lực để cai trị các vùng đất và đạo quan, đảm bảo sự công bằng và ổn định trong xã hội.

Quan Lớn Đệ Tứ

Quan Lớn Đệ Tứ, không giáng trần, được giao nhiệm vụ trấn giữ đồng bằng và địa linh. Ngài là người ghi chép sổ sách về sinh tử và chầu chực bên bề ngọc bàn trong sự thịnh vượng và ổn định của vùng đất.

Quan Lớn Đệ Ngũ

Ngọc Hoàng ủy thác Quan Lớn Đệ Ngũ trọng trách lãnh đạo quân đội thiên địa, đại diện cho sức mạnh tối cao của Tam Tứ Phủ trong việc giải quyết oan nghiệp và ban phúc cho loài người. Ngài thu chấp và quản lý kim ngân tài mã, giải tỏa những oan trái cho thế gian.

Trên hành trình khám phá về Ngũ Vị Tôn Quan, chúng ta đã được chứng kiến những câu chuyện huyền bí và những truyền thống văn hóa sâu sắc của dân tộc. Những người quan trọng này không chỉ là biểu tượng của quyền lực và uy tín mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho sự tôn trọng và biết ơn đối với tổ tiên, văn hóa, và đất nước.

Ngũ Vị Tôn Quan không chỉ đại diện cho sức mạnh và trí tuệ, là biểu tượng của sự công bằng, nhân từ và sự chấp nhận, từ đó, truyền cảm hứng cho mỗi người trong chúng ta phấn đấu trở thành những người có ích và có giá trị cho xã hội.

Hy vọng rằng qua những thông tin này, chúng ta đã có thêm cái nhìn sâu sắc và đa chiều về tín ngưỡng và truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam. Hãy tiếp tục khám phá và trân trọng những giá trị văn hóa, để chúng ta có thể gìn giữ và phát huy những điều tốt đẹp nhất của quá khứ trong hành trình xây dựng tương lai.