Tìm hiểu về cuộc đời ngài Tôn Giả Ma Ha Ca Diếp

Trong hành trình thuyết giáo kéo dài 45 năm, Đức Phật đã truyền dạy hàng ngàn pháp môn, mỗi một lời dạy đều được kính trọng và quý trọng bởi mọi Phật tử. Trong số những vị Thánh chúng, Tôn Giả Ma Ha Ca Diếp nổi bật với nghĩa tình dốc lòng giữ gìn phạm hạnh, được Phật và Thánh chúng tôn xưng là bậc “Đầu đà đệ nhất”. Hãy cùng tìm hiểu về cuộc đời và đóng góp của Tôn Giả Ma Ha Ca Diếp trong hành trình tu hành và giảng dạy của Đức Phật.

Tôn Giả Ma Ha Ca Diếp: Người Với Đầy Đủ Phước Tướng và Tư Chất Thông Minh

Trong lịch sử Phật giáo, tên Ma Ha Ca Diếp mang ý nghĩa là “Đại Ca Diếp“. Theo các tài liệu Phật giáo, ngài Ma Ha Ca Diếp được sinh ra trong một gia đình giàu có ở làng Sa La Đà, nước Ma Kiệt Đà. Tên Ma Ha Ca Diếp được đặt theo cây Tất Bát La, nơi mà thân mẫu của ngài sinh ra và từ đó lấy tên cho con trai.

Ma Ha Ca Diếp được miêu tả là một người với đầy đủ phước tướng và tư chất thông minh. Ngay từ khi còn nhỏ, ngài đã học văn học, toán thuật, thi họa, âm nhạc, thiên văn và các kiến thức khác. Cùng với đó, ngài cũng thấu hiểu nhanh chóng về các phép tế đàn và các thánh điển.

Lớn lên, Ma Ha Ca Diếp thường thích sống tách biệt với đám đông và thường ưa thích sự yên tĩnh và cô đơn. Khi bắt buộc phải kết hôn theo ý cha mẹ, Ma Ha Ca Diếp không chung giường với người vợ mới cưới, Diệu Hiền. Suốt hơn chục năm, họ sống trong im lặng, không nói với nhau một lời nào. Khi không thể chịu đựng im lặng nữa, Ma Ha Ca Diếp hỏi Diệu Hiền về lý do tại sao cô luôn buồn. Diệu Hiền tiết lộ rằng cô buồn vì Ma Ha Ca Diếp đã phá hoại ước nguyện của cô và sự giàu có của anh đã mê hoặc cha mẹ cô. Ma Ha Ca Diếp tỏ ra đồng cảm và đồng ý sống theo phạm hạnh để giữ sự thanh tịnh. Sau khi cha mẹ qua đời, Ma Ha Ca Diếp rời gia đình để tìm thầy học đạo và hứa sẽ trở về dẫn dắt Diệu Hiền khi tìm được minh sư. Trong suốt 45 năm thuyết giáo, Đức Phật để lại hàng ngàn pháp môn, trong đó Ma Ha Ca Diếp nổi bật với tinh thần giữ gìn phạm hạnh, được tôn xưng là bậc “Đầu đà đệ nhất“.

Sứ Mệnh và Hạnh “Đầu Đà” của Ma Ha Ca Diếp

Vào năm 30 tuổi, Ma Ha Ca Diếp bắt đầu hành trình tìm kiếm đạo trong rừng sâu, cũng là thời điểm Đức Phật Thích Ca thành đạo dưới gốc Bồ Đề. Nghe về sự hiện diện của Đức Phật, Ma Ha Ca Diếp không ngần ngại tìm đến thành Vương xá, và ngày ngày theo Thánh chúng đến nghe pháp.

Đức Phật nhìn xuống và biết rằng Ma Ha Ca Diếp có khả năng kế thừa đạo nghiệp của Như Lai. Trong một buổi lễ tại hội Linh Sơn, khi Đức Phật đưa lên một cành hoa, Ma Ha Ca Diếp mỉm cười, biểu hiện sự hiểu biết sâu sắc về chánh pháp và sẵn sàng kế thừa sau này.

Trong quá trình tu hành, Ma Ha Ca Diếp ấp ủ hạnh “Đầu Đà”, một hành trình tu tập với năng lực tịnh hóa tâm hồn. Để tuân thủ hạnh này, Ma Ha Ca Diếp cần phải giữ đủ 10 điều, nhưng trong số đó, ngài chỉ tuân thủ đủ 9 điều. Ngài chọn ở nơi hoang vắng, sinh hoạt bằng phép trì bình, thường ở tại một nơi, ngày ăn một bữa, và sống tại các bãi tha ma. Tuy nhiên, điều mà Ma Ha Ca Diếp không làm là khất thực trước nhà người giàu, vì ngài tin rằng họ đã có đủ phước đức, trong khi những người nghèo lại cần được gieo trồng phước đức.

Hành trình tu tập của Ma Ha Ca Diếp với hạnh “Đầu Đà” đã được giữ cho đến hơi thở cuối cùng, không ai có thể lay chuyển được. Chính vì vậy, ngài được tôn xưng là bậc “Đầu Đà Đệ Nhất”, một người tu tập kiên trì và có lòng từ bi sâu sắc.

Tiếp Độ Thân Sơ

Sau khi Đức Phật Thích Ca xuất gia, mẫu của Ma Ha Ca Diếp, Kiều Đàm Di, trở thành vị nữ đầu tiên trong giáo đoàn của Phật. Ma Ha Ca Diếp đã nhờ một tỳ kheo ni đón mẹ về ni viện. Tuy nhiên, Diệu Hiền, vợ của Ma Ha Ca Diếp, với vẻ đẹp kiều diễm của mình, không thoát khỏi sự ghen tuông và xì xầm của những người khác. Do đó, cô quyết định tránh xa đám đông, không ra ngoài khất thực, và không tiếp xúc với đại chúng. Mỗi ngày, Ma Ha Ca Diếp chia phần cơm của mình và nhờ người mang đến cho Diệu Hiền. Tuy nhiên, sự quan tâm này gây ra nghi ngờ và thị phi từ phía một số người. Để tránh những lời đàm tiếu, Ma Ha Ca Diếp quyết định không chia phần cơm cho Diệu Hiền nữa. Trong khi đó, tỳ kheo ni Diệu Hiền cố gắng tu tâm và tịnh tọa sám hối, nhận được sự khen ngợi từ Đức Phật.

Một ngày, trong khi khất thực ở thành Vương Xá, Ma Ha Ca Diếp chứng kiến một bà lão đau ốm nằm rên rỉ bên vệ đường. Ngài ân cần thăm hỏi bà lão, và sau đó, gợi ý cho bà cách để tạo ra phước đức và hy vọng cho tương lai. Bằng sự biết ơn và hạnh phúc, bà lão đồng ý và đem mẻ nước cơm đưa cho Ma Ha Ca Diếp, tưởng nhớ vào sự trao đổi phước đức và may mắn. Ma Ha Ca Diếp hoan hỷ chấp nhận và chúc phúc cho bà trước khi tiếp tục hành trình tu học của mình.

Thừa Kế Đức Phật

Xem chi tiết bộ tượng Tượng A Nan – Ca Diếp

Sự đạo đức và cao quý của Ma Ha Ca Diếp đã thu hút sự tôn trọng và ngưỡng mộ từ cả Phật và giáo đoàn. Với quyết tâm giữ gìn hạnh đầu đà, Ma Ha Ca Diếp luôn ở trong rừng già, thực hành kinh hành và thiền dưới gốc cây, không quản ngại nắng mưa, sương gió… Cho đến khi lão già với mái tóc bạc phơ và thân thể gầy guộc, Ma Ha Ca Diếp vẫn kiên trì không bao giờ lơi lòng.

Thực hiện phạm hạnh đầu đà không chỉ trực tiếp củng cố sức mạnh của giáo đoàn mà còn giúp lợi lạc cho chúng sinh, đồng thời là điều kiện thiết yếu để thừa kế tinh thần của Đức Phật. Phật đã dạy rằng: “Ma Ha Ca Diếp luôn lo lắng về tương lai của pháp môn. Những thế lực ngoại đạo hay sức mạnh thế lực không thể phá vỡ pháp môn, nhưng nếu nội bộ không đạt đến sự kỷ luật và phạm hạnh, tăng đoàn sẽ dần mất đi đạo đức, và chính pháp sẽ bị tiêu diệt. Do đó, để giữ vững pháp môn, tăng đoàn phải được củng cố và tuân thủ nghiêm túc giới luật. Người có thể thừa kế tinh thần của Đức Phật phải là Ma Ha Ca Diếp.”

Kết Tập Kinh Điển

Sau khi Đức Phật nhập Niết Bàn 7 ngày, Ma Ha Ca Diếp ngay lập tức tổ chức hội nghị kết tập kinh điển kéo dài trong suốt 3 tháng. Mọi người trong đại chúng đều đồng lòng đề cử Ma Ha Ca Diếp làm chủ tọa.

Sau khi hoàn thành cuộc kết tập kinh điển, khoảng hai hoặc ba mươi năm sau, cảm thấy sức khỏe dần suy giảm do tuổi cao, Ma Ha Ca Diếp quyết định nhập Niết Bàn. Ngài tìm đến nơi A Nan đang du hóa để phú chúc pháp tạng, yêu cầu A Nan tiếp nối sứ mạng thừa kế truyền bá chính pháp, sau đó đến 8 tháp thờ Xá Lợi Phật để lễ lạy cúng dường. Cuối cùng, Ma Ha Ca Diếp mang theo y bát của Phật đến núi Kê Túc, ngồi nhập định và nhập Niết Bàn.

Mặc dù tôn giả Ma Ha Ca Diếp đã nhập Niết Bàn, nhưng tầm ảnh hưởng của phong cách sống đạo đức và phạm hạnh của ngài vẫn còn sống mãi với thời gian. Suốt cả cuộc đời, tôn giả Ma Ha Ca Diếp trở thành một biểu tượng gương mẫu trong giáo đoàn, được kính trọng và ngưỡng mộ rộng rãi. Đức Phật cũng tôn trọng và coi ngài như một người bạn, thậm chí có lần Phật đã nhường nửa tòa ngồi giảng pháp cho tôn giả. Gương mẫu của Ma Ha Ca Diếp là minh chứng rõ ràng cho sự quan trọng của đạo đức, và người nào có đạo đức sẽ luôn được tôn trọng, trong khi ngược lại, dù giàu mạnh đến đâu cũng sẽ bị cuộc đời lựa chọn loại bỏ.