Tin tức
Tìm hiểu về học thuyết âm dương ngũ hành
Th6
Học thuyết Ngũ Hành, một trong những nền tảng triết học quan trọng của phương Đông cổ đại, đã tồn tại và phát triển qua hàng ngàn năm. Với sự kết hợp tinh tế giữa các yếu tố tự nhiên như Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ, học thuyết này vừa giải thích các hiện tượng thiên nhiên vừa ứng dụng sâu rộng trong nhiều lĩnh vực đời sống. Đặc biệt, trong phong thủy, Ngũ Hành được sử dụng để điều hòa và cân bằng năng lượng, nhằm mang lại sự hài hòa và may mắn cho con người. Hãy cùng Phúc Lâm khám phá chi tiết về học thuyết Ngũ Hành và cách thức áp dụng của nó trong phong thủy qua bài viết dưới đây.
Thuyết âm dương trong âm dương ngũ hành
Nguồn gốc ra đời
Thuyết Âm Dương là một quan niệm triết học có nguồn gốc từ Trung Quốc cổ đại, khởi nguồn từ thời Hoàng Đế (2879 – 253 TCN), tương đương với thời kỳ 18 đời vua Hùng tại Việt Nam. Xuất phát từ những quan sát và triết lý sâu sắc về tự nhiên và vũ trụ, thuyết Âm Dương đã được phát triển và duy trì suốt hàng ngàn năm qua.
Mặc dù ngày nay triết học duy vật biện chứng cùng với nhiều trường phái triết học hiện đại khác đang thịnh hành, thuyết Âm Dương vẫn giữ vững vị trí quan trọng của mình. Nhiều học giả hiện đại vẫn ứng dụng thuyết này vào nghiên cứu và dự đoán các hiện tượng tự nhiên và xã hội, chứng tỏ sự bền vững và giá trị lâu dài của nó.
Nội dung
Sự biến đổi không ngừng của vạn vật đã được nhận ra từ lâu thông qua quy luật: từ Thái cực sinh Lưỡng nghi, Lưỡng nghi sinh Tứ tượng, Tứ tượng sinh Bát quái. Lưỡng nghi đại diện cho âm và dương. Tứ tượng gồm Thái âm, Thái dương, Thiếu âm và Thiếu dương. Bát quái bao gồm các yếu tố: Càn, Khảm, Cấn, Chấn, Tốn, Ly, Khôn và Đoài. Sự biến hóa này tuân theo các nguyên tắc chế ước lẫn nhau, tương trợ lẫn nhau, phụ thuộc lẫn nhau và thúc đẩy lẫn nhau. Điều này có nghĩa là các yếu tố vừa đối lập vừa bổ sung cho nhau.
Để minh họa cho những khái niệm này, người xưa đã đưa ra “thuyết Âm Dương“. Âm và Dương là những thuộc tính cơ bản của mọi hiện tượng và sự vật trong vũ trụ, từ cấp độ vĩ mô đến vi mô, bao gồm từng tế bào và chi tiết nhỏ nhất. Trong triết lý Dịch học, Âm và Dương được biểu diễn bằng hai biểu tượng Lưỡng nghi – màu trắng và đen. Từ một nguyên lý duy nhất của vũ trụ sinh ra Lưỡng nghi, tiếp đó phân tách thành Tứ tượng: nước, lửa, đất và khí. Thuyết Âm Dương giải thích rằng mọi sự biến hóa, từ sinh đến diệt, từ sống đến chết, đều do sự vận động không ngừng của hai khí Âm và Dương.
Quy luật Âm Dương
Nội dung của thuyết Âm Dương được tóm lược qua năm quy luật chính sau đây:
Thuộc tính Âm và Dương
Để phân biệt hai thuộc tính này, ta có những tiêu chuẩn như sau:
- Dương: Gồm những thuộc tính mạnh mẽ như biểu hiện của trời, nam giới, cha, vua chúa, người bề trên, sang trọng, ban ngày, ánh sáng, sức nóng, năng lượng, sức mạnh mang tính dương, màu trắng, sự chuyển động mạnh mẽ, bằng phẳng, náo nhiệt, hưng phấn, v.v.
- Âm: Gồm những thuộc tính yếu mềm như biểu hiện của đất, nữ giới, mẹ, yếu, bóng tối, đêm, mặt trăng, mềm mại, thụ động, lạnh, tính trầm, màu đen, v.v.
Âm Dương đối lập
Trong Bát quái, Âm và Dương được biểu hiện qua hai màu trắng và đen để thể hiện tính “nhị nguyên” của Âm Dương. Hai yếu tố này quấn lấy nhau, tượng trưng cho sự hòa hợp và tương tác. Quy luật Âm Dương đối lập và thống nhất được thể hiện trong mọi sự vật và hiện tượng.
Âm Dương là gốc của nhau
Âm và Dương tồn tại và phát triển dựa vào nhau. Không có Âm thì Dương không tồn tại và ngược lại, chúng cần nhau để duy trì sự cân bằng và phát triển.
Âm Dương biến hóa
Thực tế, Âm và Dương không thuần chất, trong Dương tiềm ẩn Âm và ngược lại. Hai thuộc tính này có thể chuyển hóa lẫn nhau. Khi trạng thái cân bằng bị phá vỡ, sự vật sẽ bộc lộ đơn tính rõ ràng và quá trình chuyển hóa ngừng lại. Sự chuyển hóa giữa Âm và Dương là quy luật tất yếu để tạo ra sự phát triển hài hòa và bền vững.
Âm Dương vận hành
Âm và Dương luôn ở trạng thái động, luôn vận hành liên tục. Sự cân bằng cũ bị phá vỡ để thiết lập sự cân bằng mới, nhờ đó mà mọi sự vật và hiện tượng luôn thay đổi và vận động: hết ngày đến đêm, hết sáng tới tối, nóng đổi lạnh, v.v.
Thuyết Ngũ Hành (Âm Dương Ngũ Hành)
Nguồn gốc ra đời
Hiện nay, vẫn tồn tại nhiều quan điểm khác nhau về thời điểm xuất hiện của thuyết Ngũ Hành. Tuy nhiên, có thể khẳng định rằng thuyết Ngũ Hành ra đời sau thuyết Âm Dương trong lịch sử Trung Quốc cổ đại. Thuyết Ngũ Hành xuất hiện để giải thích sự vật và hiện tượng một cách rõ ràng hơn, phù hợp với quy luật sinh khắc vô thường của vũ trụ.
Nội dung
Ngũ Hành là một học thuyết xuất hiện từ hàng nghìn năm trước Công nguyên. Theo thuyết này, mọi dạng tồn tại của thế giới vật chất và các thực thể sống đều thuộc về một trong năm Hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Việc này giúp quy chuẩn hóa và dễ dàng nhận diện các thuộc tính của sự vật và hiện tượng.
Mỗi Hành có những đặc điểm và hình thái riêng:
- Hành Thủy: Mang đặc tính lạnh, hướng xuống, sâu lắng, biểu hiện qua màu đen, sự uyển chuyển.
- Hành Hỏa: Có đặc tính nóng, bốc lên, mạnh mẽ, màu đỏ, thiếu hòa hoãn.
- Hành Kim: Đặc trưng bởi sự sắc bén, khả năng cắt gọt, thanh tĩnh, biểu hiện qua màu trắng, tính động.
- Hành Mộc: Mang đặc tính sinh trưởng, thẳng thắn, mềm mại, với màu xanh dịu.
- Hành Thổ: Đất có tính nuôi dưỡng, che chở, tạo hóa, biểu hiện qua màu vàng nâu.
Việc hiểu rõ các thuộc tính này giúp chúng ta dễ dàng hơn trong việc nhận biết và ứng dụng thuyết Ngũ Hành vào đời sống, từ đó điều chỉnh và cân bằng năng lượng trong các lĩnh vực như phong thủy, y học, và văn hóa.
Quy luật Ngũ Hành
Sự vận hành của Ngũ Hành được mô tả qua các quy luật cơ bản sau:
Quy luật Tương Sinh
Quy luật Tương Sinh mô tả một vòng tuần hoàn khép kín, trong đó các yếu tố hỗ trợ và thúc đẩy lẫn nhau. Trong Ngũ Hành, Tương Sinh thể hiện mối quan hệ tương trợ giữa các hành: Kim sinh Thủy, Thủy sinh Mộc, Mộc sinh Hỏa, Hỏa sinh Thổ, Thổ sinh Kim.
Mỗi hành liên kết với hai hành khác theo chu kỳ khép kín này. Mối quan hệ hai chiều này được mô tả là: Cái-Sinh-Nó và Cái-Nó-Sinh. Ví dụ, Thủy sinh Mộc vì nước nuôi dưỡng cây cối, Mộc sinh Hỏa vì gỗ làm nguyên liệu cho lửa. Từ đó, vòng tròn Tương Sinh được hình thành.
Quy luật Tương Khắc
Mối quan hệ Tương Khắc trong Ngũ Hành tương tự như Âm và Dương trong thuyết Âm Dương, tạo nên sự cân bằng giữa Tương Sinh và Tương Khắc. Tương Khắc chỉ mối quan hệ cản trở, ức chế lẫn nhau giữa các hành: Kim khắc Mộc, Mộc khắc Thổ, Thổ khắc Thủy, Thủy khắc Hỏa, Hỏa khắc Kim.
Giống như mối quan hệ Tương Sinh, mỗi hành liên hệ với hai hành khác thông qua quan hệ khắc chế: Cái-Nó-Khắc và Cái-Khắc-Nó. Ví dụ, Thủy khắc Hỏa vì nước dập tắt lửa, Hỏa khắc Kim vì lửa nung chảy kim loại.
Quy luật Thịnh Quá Hóa Thừa
Trong Ngũ Hành, bất kỳ hành nào cũng bị chi phối bởi quy luật này. Khi một hành phát triển đến cực thịnh sẽ dẫn đến sự dư thừa và từ đó chuyển sang suy thoái. Điều này được diễn giải như sau: Giống như việc chăm sóc một đứa trẻ, nếu cho ăn uống đầy đủ thì trẻ lớn nhanh, nhưng nếu ăn uống quá độ sẽ gây bệnh tật, thậm chí tử vong. Nếu ví đứa trẻ là Hành Kim và thức ăn là Hành Thổ, thì Thổ sinh Kim, nhưng nếu quá nhiều Thổ sẽ chôn vùi Kim.
Quy luật Phản Ngược
Quy luật Phản Ngược diễn giải rằng khi Hành A khắc Hành B, nhưng nếu năng lượng của Hành B quá lớn, Hành A không thể khắc chế được mà còn bị phản khắc trở lại. Điều này dẫn đến sự tổn thương và phản tác dụng, gây nên sự phản khắc giữa các hành.
Phong thủy trong thuyết Âm Dương Ngũ Hành
Thuyết Âm Dương được ứng dụng rộng rãi trong việc giải thích hiện tượng của nhiều lĩnh vực như dự báo, y học cổ truyền, hình sự, quân sự, biến động địa lý, và thiên văn. Trong phong thủy, thuyết Âm Dương là nền tảng cho việc luận giải các hiện tượng. Các chuyên gia phong thủy và địa lý dựa vào học thuyết này để đánh giá, đề xuất và điều chỉnh các yếu tố nhằm khắc phục sai lệch và tối ưu hóa lợi ích.
Bên cạnh đó, thuật phong thủy ứng dụng sâu rộng kiến thức về tương sinh và tương khắc của Ngũ Hành để xác định tính chất của một khu đất hoặc thửa đất. Từ đó, họ đề xuất các biện pháp cải tạo nhằm thu hút những lợi ích mà môi trường có thể mang lại. Kiến thức về Ngũ Hành giúp các chuyên gia phong thủy điều chỉnh và cân bằng các yếu tố tự nhiên, mang lại sự hài hòa và thịnh vượng cho không gian sống.
