Ngai thờ được làm từ chất liệu gì?

Trong văn hóa thờ cúng gia tiên, ngai thờ là một biểu tượng linh thiêng thể hiện lòng thành kính và tưởng nhớ đến tổ tiên, ông bà đã khuất. Là ngôi nhà nhỏ cho các vị Thần Thánh và linh hồn người thân ngự xuống, ngai thờ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc tạo nên không gian thờ cúng trang nghiêm và thiêng liêng. Trong môi trường tôn giáo và truyền thống dân gian, ngai thờ có nhiều loại chất liệu khác nhau như gỗ, đồng mỗi loại mang ý nghĩa đặc biệt và tạo nên vẻ đẹp độc đáo. Trong bài viết này, Phúc Lâm Sơn Đồng sẽ cùng tìm hiểu về các loại chất liệu phổ biến thường được sử dụng để chế tác ngai thờ. Sự đa dạng về chất liệu không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp tự nhiên của ngai thờ mà còn thể hiện sự đan xen giữa truyền thống và sáng tạo nghệ thuật của từng dân tộc và vùng miền.

Ngai thờ là gì?

Ngai thờ, còn được gọi là Ỷ thờ, là một vật phẩm thờ trong văn hóa thờ cúng của một số dân tộc tại Việt Nam. Hình dáng của ngai thờ giống như chiếc ghế và tượng trưng cho ghế cao nhất để tổ tiên và ông bà được tôn thờ. Qua việc thờ ngai thờ, con cháu trong gia đình và dòng tộc hy vọng nhận được sự chứng giám và phù hộ từ tổ tiên, ông bà.

Ý nghĩa trong văn hoá thờ cúng và tâm linh

Trong văn hóa thờ cúng và tâm linh của người Việt, ngai thờ đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện lòng thành kính và sự tưởng nhớ đối với gia tiên. Thờ cúng gia tiên là cách để con cháu thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng những người đã khuất, những người đã dày công gây dựng và nuôi dưỡng gia đình và dòng họ.

Mỗi vật phẩm trên ban thờ đều mang ý nghĩa đặc biệt và biểu trưng cho nền văn hóa tâm linh của người Việt qua nhiều thế hệ. Ngai thờ, trong không gian thờ cúng linh thiêng, đại diện cho một thế giới linh thiêng thu nhỏ, nơi các hương linh được hội tụ và trú ngụ. Đây là không gian linh thiêng dành riêng cho các vị thần thánh và linh hồn của người thân.

Ngai thờ không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là một tác phẩm nghệ thuật kỳ công. Với hình dáng và hoa văn cầu kỳ, nó thể hiện phong cách nghệ thuật và giá trị tâm linh của từng thời kỳ. Những kiệt tác này không chỉ ghi nhận nét văn hóa dân tộc mà còn giữ gìn và truyền lại cho các thế hệ sau.

Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt vẫn được giữ gìn và truyền thống qua thời gian. Trong không gian thờ cúng, mỗi vật phẩm, bao gồm Ngai thờ, đều có ý nghĩa riêng biệt. Ngai thờ được xem như một nơi linh thiêng, là nơi các linh hồn người thân và thần thánh có thể ngự xuống. Việc sử dụng ngai trên ban thờ thể hiện lòng tôn kính và lòng biết ơn sâu sắc của con cháu đối với ông bà tổ tiên, là sự tri ân và ghi nhận những cống hiến và quan tâm mà họ đã dành cho gia đình và dòng họ.

Chất liệu của Ngai thờ

Hiện nay ngai thường được chế tác từ hai chất liệu phổ biến là đồng và gỗ. Mỗi chất liệu đều mang đặc trưng riêng và được lựa chọn tùy thuộc vào sở thích, không gian và ngân sách tài chính của gia đình.

Ngai thờ bằng đồng

Ưu điểm

Ngai thờ bằng đồng mang nhiều ưu điểm hấp dẫn:

• Mẫu mã đẹp và nhã nhặn: Ngai bằng đồng có vẻ đẹp sang trọng tạo điểm nhấn nổi bật trên ban thờ, nó có hoa văn tinh xảo, sắc nét. Chất liệu đồng cũng có màu sắc nhã nhặn, dễ dàng phù hợp với mọi không gian nội thất, làm tăng thêm sự trang nghiêm cho không gian thờ cúng.
• Độ bền truyền đời: Đồ đồng có giá trị sử dụng cao và độ bền vĩnh cửu. Tuy đồng có tính oxy hóa cao, nhưng nếu có thể xử lý tốt bề mặt, nó có thể tạo ra vẻ cổ điển, sang trọng nếu được dát vàng hoặc khảm kim khí hoặc có được độ bền lâu dài, sáng đẹp theo thời gian.
• Đa dạng sự lựa chọn: Ngai bằng đồng có nhiều mẫu mã và chất liệu. Do vậy, phân khúc giá cũng rất đa dạng, phù hợp với mọi nhu cầu và ngân sách của các gia đình.

Nhược điểm

Ngai bằng đồng có nhiều ưu điểm như đã đề cập trước đó, nhưng cũng tồn tại một số nhược điểm mà chúng ta cần lưu ý:

• Dễ bị oxy hóa: Đồng có tính chất dễ bị oxy hóa, khi tiếp xúc với không khí và độ ẩm, bề mặt của ngai thờ bằng đồng có thể mờ đi và xuất hiện các đốm nâu. Để giữ cho ngai thờ bằng đồng luôn sáng bóng và đẹp, cần thường xuyên làm sạch và bảo quản.
• Khá nặng: Do đồng là kim loại, sản phẩm bằng đồng thường có trọng lượng khá nặng, điều này làm cho việc di chuyển và sắp xếp trên ban thờ không mấy thuận tiện.
• Giá thành cao: Ngai bằng đồng có giá thành cao hơn so với nhiều loại vật phẩm khác được sử dụng trong lễ cúng gia tiên. Vì đồng là kim loại quý và việc chế tác ngai thờ bằng đồng yêu cầu sự công phu và kỹ thuật cao, nên giá cả có thể trở thành một rào cản cho nhiều gia đình.
• Cần chăm sóc đúng cách: Để giữ cho ngai bằng đồng luôn mới mẻ và sáng bóng, cần thường xuyên lau chùi và bảo quản đúng cách. Đồng cần được làm sạch bằng các phương pháp đặc biệt để loại bỏ các vết oxy hóa và bụi bẩn.

Ngai thờ bằng gỗ

Ngai bằng gỗ là lựa chọn phổ biến và có những ưu điểm vượt trội so với các loại ngai thờ khác. Một số loại gỗ làm ngai thờ: gỗ mít, gỗ hương, gỗ vàng tâm,…

Ưu điểm

• Tính tự nhiên: Gỗ là chất liệu tự nhiên, mang đến không gian ấm cúng, gần gũi và thân thiện. Ngai thờ bằng gỗ tạo cảm giác tự nhiên và dễ chịu khi thờ cúng gia tiên.
• Ý nghĩa truyền thống: Ngai thờ bằng gỗ có xuất xứ từ xưa, là một biểu tượng truyền thống trong văn hóa thờ cúng của người Việt. Sự truyền thống và lịch sử của ngai thờ gỗ giúp duy trì giá trị tâm linh và văn hóa qua nhiều thế hệ.
• Đa dạng về kiểu dáng: Gỗ có thể được chế tác và uốn nắn thành nhiều kiểu dáng phong phú và đa dạng, từ những mẫu truyền thống đến những thiết kế hiện đại, giúp phù hợp với mọi phong cách và không gian nội thất.
• Dễ tạo hình và chạm khắc: Gỗ là vật liệu dễ dàng để tạo hình và chạm khắc, cho phép người thợ mỹ nghệ tạo ra những tác phẩm tinh xảo và độc đáo trên ngai thờ.

Nhược điểm

• Dễ bị mối mọt: Gỗ có khả năng bị tấn công bởi mối mọt, đặc biệt khi không được bảo quản đúng cách hoặc nơi có điều kiện môi trường ẩm ướt.
• Cần bảo quản và chăm sóc đúng cách: Gỗ cần được bảo quản và lau chùi thường xuyên để tránh bị bám bụi và mối mọt, đồng thời giữ cho bề mặt luôn bóng đẹp.

Dù có nhược điểm nhỏ, ngai bằng gỗ vẫn được ưa chuộng và giữ vững vị trí quan trọng trong tâm linh và văn hóa dân gian của người Việt Nam. Việc chọn ngai thờ phù hợp phụ thuộc vào sở thích, ý kiến cá nhân, và điều kiện kỹ thuật của mỗi gia đình.

Qua việc tìm hiểu về ngai và các chất liệu, chúng ta nhìn thấy sự tôn trọng và gìn giữ những giá trị truyền thống, tôn thờ và gắn kết các thế hệ. Dẫu có sự phát triển và thay đổi của thời gian, ngai vẫn giữ vững vị trí quan trọng trong tâm hồn và văn hóa dân tộc. Hãy để ngai thờ trở thành nơi truyền tải thông điệp yêu thương, lòng biết ơn và kết nối đến với tổ tiên, đồng thời thể hiện sự kính trọng và tôn trọng đối với tôn giáo và văn hóa của chúng ta.