Ngũ Vị Tôn Quan từ lâu đã trở thành biểu tượng tâm linh và văn hóa đặc biệt quan trọng văn hoá Việt Nam. Những hình tượng của Đế Thánh Công, Địa Phủ, Khâm Sai, và Tuần Tranh không chỉ là những biểu tượng tôn thờ, mà còn mang theo một loạt ý nghĩa sâu sắc trong cuộc sống hàng ngày của người dân. Họ là những vị thần linh được tôn vinh và thờ cúng với hy vọng nhận được sự bảo vệ, may mắn, và tinh thần đạo đức. Hãy cùng Phúc Lâm Sơn Đồng khám phá sâu hơn về Top 3 tượng Ngũ Vị Tôn Quan phổ biến tại Sơn Đồng, những biểu tượng được thể hiện trong nghệ thuật, văn hóa dân gian, tín ngưỡng. Chúng ta sẽ bắt đầu bằng việc tìm hiểu về mỗi tượng Ngũ Vị Tôn Quan và ý nghĩa của họ trong văn hoá tâm linh.
Tìm hiểu về Ngũ Vị Tôn Quan
Ngũ Vị Tôn Quan là ai?
Ngũ Vị Tôn Quan là năm vị thần quan trọng với vai trò quan trọng trong tôn giáo và tâm linh, đặc biệt là trong hệ thống tín ngưỡng Tứ Phủ. Ngũ Vị Tôn Quan còn được biết đến với các tên gọi Ngũ Vị Tôn Ông hoặc Ngũ Vị Quan Lớn.
Ngũ Vị Tôn Quan có những ai?
Quan Lớn Đệ Nhất
Quan Lớn Đệ Nhất, có tên đầy đủ là Đệ Nhất Thượng Thiên Hoàng thái tử Vương Quan, được tước phong danh hiệu là Đức Thánh Cả và được biết đến như là Tôn quan đệ nhất. Ông được vua phong danh hiệu Vương Quan và đảm nhiệm một vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống tâm linh và tôn giáo, đặc biệt trong Tứ Phủ.
Quan Lớn Đệ Nhất có nhiệm vụ quan trọng là trực tiếp đại diện cho cõi nhân gian và thừa hành Tam giới trong đền vua cha Bát Hải Động Đình, cũng được biết đến như đền Đồng Bằng. Ông đóng vai trò quyền lực và đại diện tôn thờ cõi thượng thiên (trên trời).
Quan Lớn Đệ Nhất thường được tôn vinh và thờ cúng tại quần thể đền Đồng Bằng. Ông có thân thế là con trai cả của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, được gọi là Ông Lớn và được coi là người cai quản Thượng Thiên. Truyền thuyết kể rằng ông là Tôn quan đại thần trên Đế Đình Thiên Cung.
Quan Lớn Đệ Nhất không thường về ngự đồng , chỉ xuất hiện trong các dịp quan trọng như lễ mở phủ, lễ tạ phủ và các sự kiện lớn. Khi xuất hiện, ông mặc áo đỏ thêu rồng và hổ phù, thực hiện các nghi lễ tôn thờ và làm lễ khai quang, chứng sớ điệp trạng mã.
Thường thường, khi mở phủ, phải thỉnh Quan Lớn Đệ Nhất về để pháp sư tuyên sớ điệp, sau đó quan lớn phê sớ, phú huý, và công cứ, rồi mới tuyên bố khai đàn mở phủ. Hoặc quan lớn ngài cũng có thể “điểm dấu thánh” (lấy nén hương đã đốt, chấm một dấu nhỏ vào áo công đồng và khăn phủ diện của đồng tân) để đánh dấu đồng tân là của con cái Tứ Phủ, không được sử dụng chung.
Mặc dù không thường xuyên xuất hiện, vai trò của Quan Lớn Đệ Nhất trong tôn giáo và tâm linh rất quan trọng và được tôn vinh trong di tích đền Đức Vua Cha Bát Hải Đồng Bằng, nơi có tượng ông trong Năm Tòa Ông Lớn, mặc áo bào đỏ và đội mũ cánh chuồn. Đền thờ của ông nằm ở quần thể này, tọa lạc tại xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình.
Quan Lớn Đệ Nhị
Quan Lớn Đệ Nhị, tước phong là Nhạc thần đại vương – Đô đài giám sát – Đệ nhị thượng ngàn giám sát đại vương thượng đẳng tối linh thần, đóng một vai trò quan trọng trong tín ngưỡng và tâm linh của nhiều tín đồ. Ông được biết đến với nhiệm vụ quan trọng là giám sát và quản lý các sự kiện thiêng liêng, đặc biệt là tại hai đền thờ chính là Đền Quan Giám ở Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn, và Phố Cát, Thanh Hóa.
Quan Lớn Đệ Nhị là một phần không thể thiếu trong các lễ hội và nghi lễ. Ông có thân thế là con trai thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình và đã hạ phàm vào Hoàng Cung theo lệnh của Vua Cha. Ông được mô tả là một người tài năng, thông minh và trí thức, thu hút sự ngưỡng mộ từ khắp nơi. Ngoài ra, ông cũng được biết đến là người có khả năng thần giao cầu mưa và gió hòa khi dân chúng đối diện với khó khăn về hạn hán.
Quan Lớn Đệ Nhị thường xuất hiện trong các sự kiện quan trọng như lễ mở phủ, lễ tạ phủ và các dịp đại lễ. Trong những dịp này, ông mặc áo xanh thêu hình rồng và hổ, thực hiện các nghi lễ tôn thờ, khai quang, và chứng sớ, thường kết hợp với việc múa kiếm. Cách múa kiếm có thể thay đổi tùy theo vùng miền, như múa đôi kiếm, múa một kiếm hoặc múa một kiếm và một cờ.
Quan Lớn Đệ Nhị được thờ tại hai đền chính là Đền Quan Giám ở Hữu Lũng, Lạng Sơn, nơi ông giữ quyền giám sát miền Sơn Lâm, và Đền Quan ở Phố Cát, Thanh Hóa, nơi ông giám sát và đạo chơi. Ngày tiệc chính để tôn vinh ông diễn ra vào ngày 10/11 theo lịch âm, đánh dấu ngày ông hạ phàm và bước vào cuộc sống nhân gian.
Như một phần quan trọng của văn hóa và tâm linh, Quan Lớn Đệ Nhị mang trong mình sự quan trọng và tôn trọng từ cộng đồng, và các lễ hội và nghi lễ liên quan đến ông là những dịp quan trọng để tôn vinh và kính đáng ông trong lòng người dân.
Quan Lớn Đệ Tam
Quan Lớn Đệ Tam, tên đầy đủ là Đệ Tam Thượng Thiên Hoàng Thái Tử Vương Quan, đóng một vai trò quan trọng trong tín ngưỡng và tâm linh của nhiều người. Ông được biết đến với tước phong là Thủy Tào Điển Sứ – Đệ Tam Thủy Thần Nhạc Đại Vương Thượng Đẳng Tối Linh Thần. Nhiệm vụ quan trọng của ông là quản lý và giám sát các sự kiện thiêng liêng, thường được tôn thờ tại nhiều đền thờ chính như Đền Xích Đằng, Đền Lảnh Giang, Đền Quan Đệ Tam gần Đền Đồng Bằng và Đền Quan Lớn Phủ Dầy.
Thân thế của Quan Lớn Đệ Tam được kể theo thần tích lưu trữ tại Đền Lảnh Giang. Theo truyền thuyết này, ông Phạm Túc và bà Trần Thị Ngoạn, vợ chồng sống ở trang An Cố, huyện Thuỵ Anh, phủ Thái Ninh, trấn Sơn Nam, đã lâu vẫn chưa có con. Một ngày, bà Ngoạn gặp một cô gái mồ côi và nhận nuôi cô với tên là Quý. Sau một thời gian, ông Túc qua đời, và Quý mang thai sau khi tắm gội trong sông và gặp một thứ gì đó kỳ lạ dưới nước.
Sự kiện này khiến Quý cảm thấy khó khăn và quyết định trốn khỏi làng, đến Trang Hoa Giám (nay thuộc thôn Yên Lạc) để bắt đầu cuộc sống mới. Sau khi sinh con, Quý bỏ cái bọc của đứa bé xuống sông. Điều đặc biệt là khi có người đánh cá và cái bọc này móc vào lưới, khi mở cái bọc này, ba con rắn đã xuất hiện và bơi đi ba hướng khác nhau: một về cửa sông Đào Động, một về Thanh Do, và một về Trang Hoa Giám.
Ba con rắn này đều được coi là linh thiêng và được tôn thờ như các thần thánh. Ông Phạm Vĩnh, một người mặt rồng mình cá chép, cao tám thước, đã xuất hiện và giúp dân xua đuổi quân Thục trong cuộc xâm lược. Nhờ công lao của ông, đất nước được bảo vệ và dân tộc sống trong yên bình. Ông Phạm Vĩnh được tôn thờ và tặng danh hiệu “Nhạc Phủ Ngư Thượng Đẳng Thần.”
Tuy ông Phạm Vĩnh đã về trời, nhưng tâm hồn và công lao của ông vẫn sống mãi trong tín ngưỡng và lòng người. Đền Lảnh Giang là nơi dâng lễ và tổ chức lễ hội hàng năm để tôn vinh ba vị danh thần họ Phạm, Tiên Dung và Chử Đồng Tử. Đây cũng là một di tích kiến trúc quy mô và nghệ thuật truyền thống của dân tộc được công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa Quốc gia.
Quan Lớn Đệ Tứ
Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai, với tước phong Thiên Hựu Đại Vương Thượng Đẳng Tối Linh Thần, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tín ngưỡng và tâm linh của một số người. Ông được tôn thờ và thờ ở nhiều đền thờ chính như đền Mẫu Sinh, đền Thánh Hóa và sau đền Đồng Bằng, phía đường 10 đi Hải Phòng.
Thân thế của Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai được lưu trữ trong truyền thuyết và huyền thoại dân gian. Quan Lớn Đệ Tứ con trai thứ tư của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Vua Cha đã giao cho ông nhiệm vụ quan trọng là trấn giữ đồng bằng địa linh và khâm sai tứ phủ. Tuy ông có vị trí quan trọng này, nhưng thường thì ông không giáng trần, mà ngự trên Thiên Đình. Nhiệm vụ của ông là biên chép sổ sách về sinh tử của nhân loại, chầu chực bên bệ ngọc bàn loan. Giống với Quan Đệ Nhất, ông không xuống thế gian.
Trong các tín ngưỡng và lễ hội, Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai là là ít giáng đồng nhất. Người ta chỉ thỉnh ông về đây trong các dịp đặc biệt, như đại lễ. Khi xuống giáng trần, ông được mặc áo vàng thêu rồng, hổ phù, thực hiện các nghi lễ như tấu hương, khai quang và chứng sớ điệp.
Một điểm đặc biệt là khi mở phủ khai đàn, người ta thường thỉnh Quan Đệ Tứ về để chứng đàn Địa Phủ. Các lễ nghi này thường diễn ra ở các phủ đền, và Quan Đệ Tứ được thờ cùng với các ông lớn khác (bên trái Quan Giám Sát, bên phải Quan Tam Phủ)
Ngày tiệc chính của Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai có thể là vào ngày 24/4, mặc dù thông tin này vẫn còn không chắc chắn và cần thêm nghiên cứu.
Điều quan trọng là Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai đóng vai trò quan trọng trong tín ngưỡng và lễ hội của cộng đồng, và đóng góp vào việc duy trì và phát triển các truyền thống văn hóa và tâm linh của họ.
Quan Lớn Đệ Ngũ
Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh, hay còn gọi là Ông Lớn Tuần Tranh, là một vị thần linh quan trọng trong tín ngưỡng và tâm linh của nhiều người. Ông được tôn thờ và thần tượng ở nhiều đền thờ chính, như đền Kỳ Cùng và Lạng Sơn, đền Ninh Giang ở Hải Dương, và các cửa sông vùng duyên hải.
Thân thế của Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh là một phần của truyền thuyết và huyền thoại dân gian. Ông là con trai thứ năm của Vua Cha Bát Hải Động Đình và đã xuất sắc trong vai trò tướng quân tài ba, kiêm lĩnh thuỷ bộ. Ông được giao nhiệm vụ quan trọng là trấn giữ miền duyên hải sông Tranh và đại diện cho quyền tam tứ phủ trong việc thống lĩnh thiên địa binh, thu chấp kim ngân tài mã, và giải oan nghiệp sớ cho nhân loại.
Trong câu chuyện về cuộc đời ông, có một trái tim thuần khiết và tình yêu đẹp đẽ. Ông đã yêu một người thiếu nữ xinh đẹp, không biết rằng cô đã kết hôn với một viên quan huyện. Cả hai đã đắm chìm trong tình cảm này mà ông không biết sự thật. Tuy nhiên, khi quan huyện phát hiện ra, ông Lớn Tuần Tranh bị vu oan và đày lên Kì Cùng, Lạng Sơn. Tại đây, ông đã tự sát để rửa oan, biến thành đôi bạch xà. Sau đó, ông trở về quê nhà và được một cặp ông bà nông dân nuôi nấng như con của họ. Khi viên quan huyện biết được điều này, họ ép ông bà nông dân phải lên cửa công chịu tội và giết chết đôi rắn biến hình. Tuy nhiên, đôi rắn kia đã được thả xuống dòng sông Tranh, tạo nên dòng xoáy mạnh mẽ tại chỗ.
Trong lịch sử, ông Lớn Tuần Tranh cũng được ghi nhớ là một vị thần linh có công đức lớn lao. Vào thời An Dương Vương, ông đã giúp vua trong trận chiến quan trọng bên bến sông Tranh, nơi có dòng xoáy mạnh mẽ. Nhờ sự can thiệp của các vị thần, sóng yên bể lặng, và quân sĩ của vua đã chiến thắng. Vua Thục đã giải oan cho ông và phong ông là Giảo Long Hầu, thể hiện lòng biết ơn đối với sự giúp đỡ của ông.
Quan Lớn Tuần Tranh có vai trò quan trọng trong tín ngưỡng và lễ hội, và ông thường là người cuối cùng được thỉnh về trong hàng Ngũ Vị Tôn Ông. Khi ông xuống giáng trần, ông mặc áo lam thêu rồng, hổ phù, thực hiện các nghi lễ tôn kính và thực hiện các nghi lễ như tấu hương, khai quang và chứng sớ điệp.
Ngày tiệc chính của Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh thường là vào ngày 25/5 âm lịch, là ngày ông bị lưu đày và làm giỗ cho ông. Ngoài ra, còn có ngày 14/2, là ngày ông đản sinh, mà các đền thờ ông cũng mở tiệc để tôn vinh.
Ông Lớn Tuần Tranh, với tất cả những trải nghiệm và đóng góp của mình, đã trở thành một biểu tượng quan trọng trong văn hóa và tâm linh của người dân, và ông được thờ phượng và tôn kính trong nhiều thế hệ.
Ý nghĩa thờ cúng tượng Ngũ Vị Tôn Quan
Thờ cúng Ngũ Vị Tôn Quan có ý nghĩa quan trọng trong tín ngưỡng và tâm linh của nhiều người dân, đặc biệt là trong văn hóa dân gian và đạo giáo truyền thống của Việt Nam. Ý nghĩa chính của việc thờ cúng tượng Ngũ Vị Tôn Quan bao gồm:
- Tôn vinh các vị thần linh bảo vệ: Ngũ Vị Tôn Quan được tôn thờ như các vị thần linh bảo vệ, người hỗ trợ và đảm bảo sự bình an, may mắn, và tài lộc cho gia đình và cộng đồng. Việc thờ cúng họ giúp đảm bảo rằng các vị thần linh này sẽ luôn che chở và bảo vệ cho mọi người.
- Thần linh bảo vệ địa phương: Mỗi vị Ngũ Vị Tôn Quan thường có vai trò cụ thể trong việc bảo vệ và quản lý các khía cạnh khác nhau của cuộc sống và tự nhiên, chẳng hạn như đất đai, nước biển, và con người. Thờ cúng họ có thể được xem như một cách để xin phước lành và sự bảo vệ cho các khía cạnh này.
- Tâm linh và tinh thần hướng về đạo đức: Thờ cúng Ngũ Vị Tôn Quan thường đi kèm với việc tuân theo các giới luật đạo đức và xã hội. Nó có thể giúp tạo ra một tinh thần tốt lành, kính trọng, và tôn trọng đối với người khác và tự nhiên.
- Gắn kết gia đình và cộng đồng: Lễ hội và nghi lễ thờ cúng tượng Ngũ Vị Tôn Quan thường được tổ chức trong cộng đồng và gia đình, giúp tạo ra sự gắn kết và đoàn kết trong xã hội. Nó thường là dịp để người dân gặp gỡ, trò chuyện, và cùng nhau thực hiện các nghi lễ truyền thống.
- Kết nối với tự nhiên và vũ trụ: Thờ cúng Ngũ Vị Tôn Quan thường liên quan đến việc kết nối với tự nhiên và vũ trụ lớn hơn. Các vị thần linh này thường được xem là những thực thể có khả năng ảnh hưởng đến các sự kiện thiên nhiên, như mưa, mùa vụ, và sự thịnh vượng của đất đai.
Như vậy việc thờ cúng tượng Ngũ Vị Tôn Quan có ý nghĩa tâm linh sâu sắc và đa dạng, bao gồm việc tôn vinh và bảo vệ, tuân theo đạo đức và giúp tạo ra sự gắn kết trong cộng đồng và gia đình, cũng như kết nối với tự nhiên và vũ trụ. Nó thể hiện sự kết hợp giữa tôn giáo, văn hóa, và đời sống hàng ngày của người dân.
Top 3 tượng Ngũ Vị Tôn Quan
Tượng Ngũ Vị Tôn Quan mẫu 1
Tượng Ngũ Vị Tôn Quan là một tuyệt phẩm điêu khắc được tạo ra với sự cẩn thận và tỉ mỉ đến từng chi tiết. Nhìn vào bức tượng, bạn sẽ bị cuốn hút bởi những họa tiết chạm tinh xảo, theo lối truyền thống Sơn Đồng, mang đậm nét văn hóa và nghệ thuật của dân tộc.
Chất liệu gỗ được sử dụng để tạo nên tượng là sự kết hợp hoàn hảo giữa gỗ mít, gỗ Hương và gỗ Vàng Tâm. Mỗi loại gỗ mang một vẻ đẹp riêng, từ màu sắc đến đường vân, tạo nên sự đa dạng và phong cách độc đáo cho tượng. Gỗ mít mang đến sự mềm mại và mịn màng, gỗ Hương thơm lừng và ấm áp, còn gỗ Vàng Tâm thể hiện sự sang trọng và quý phái.
Để làm nổi bật những đường nét và họa tiết trên bức tượng, người thợ đã sử dụng chất liệu sơn đa dạng, từ sơn ta truyền thống đến sơn công nghiệp và sơn Pu hiện đại. Sự kết hợp này không chỉ làm tôn lên vẻ đẹp tự nhiên của gỗ mà còn tạo ra một lớp bảo vệ vững chắc, giúp bức tượng Ngũ Vị Tôn Quan luôn giữ được vẻ đẹp và sự tươi mới suốt thời gian dài.
Không chỉ có vậy, các chi tiết được sơn thếp vàng làm cho tượng trở nên rạng ngời hơn trong ánh sáng. Thếp vàng này không chỉ làm tăng sự quý phái của tượng mà còn tạo điểm nhấn cuốn hút, khiến cho mọi người không thể rời mắt khỏi sự tinh tế và lộng lẫy của nó.
Tượng Ngũ Vị Tôn Quan không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt, mà còn là sự kết hợp tài hoa và tâm huyết của người thợ điêu khắc. Với sự sáng tạo đỉnh cao và sự tỉ mỉ đến từng chi tiết, nó truyền tải một thông điệp về vẻ đẹp và giá trị văn hóa sâu sắc của dân tộc, khiến cho mỗi ai chiêm ngưỡng đều cảm nhận được sự tôn kính và kỳ diệu của Ngũ Vị Tôn Quan.
Xem chi tiết và đặt mua Tượng Ngũ Vị Tôn Quan mẫu 1
Tượng Ngũ Vị Tôn Quan mẫu 2
Tượng Ngũ Vị Tôn Quan mẫu 2, chạm trên gỗ mít, gỗ Hương và gỗ Vàng Tâm, lấy cảm hứng từ truyền thống Sơn Đồng, tạo nên sự tôn kính và đẹp đẽ. Với sơn ta, sơn công nghiệp, và sơn Pu kết hợp cùng thếp vàng, tượng thể hiện sự hoà quyện giữa nghệ thuật và văn hóa, mang ý nghĩa sâu sắc và quý báu.
Xem chi tiết và đặt mua Tượng Ngũ Vị Tôn Quan mẫu 2
Tượng Ngũ Vị Tôn Quan Giả Cổ
Tượng Ngũ Vị Tôn Quan Giả Cổ là một tác phẩm tinh xảo với họa tiết chạm theo lối truyền thống Sơn Đồng hoặc theo yêu cầu của bạn. Chất liệu gỗ mít, gỗ Hương và gỗ Vàng Tâm tạo nên sự cổ điển và độc đáo. Bằng sơn ta, sơn công nghiệp hoặc sơn Pu kết hợp với thếp Vàng hoặc thếp Bạc phủ hoàng kim (đối với hàng sơn thếp), tượng mang đến không chỉ vẻ đẹp mỹ thuật mà còn chứa đựng giá trị văn hóa và tâm linh sâu sắc.
Xem chi tiết và đặt mua Tượng Ngũ Vị Tôn Quan Giả Cổ
Tượng Ngũ Vị Tôn Quan không chỉ đơn thuần là các biểu tượng tôn thờ trong tâm linh và tín ngưỡng, mà còn là một phần quan trọng của văn hóa và di sản dân gian ở Việt Nam. Ý nghĩa của nó đã lan tỏa vào cuộc sống hàng ngày của người dân, tạo nên một tầm nhìn đạo đức và tinh thần mà con người luôn nỗ lực theo đuổi.
Mỗi tượng Ngũ Vị Tôn Quan đại diện cho một khía cạnh quan trọng của đời sống con người, từ việc bảo vệ và đưa ra quyết định đúng đắn của Đế Thánh Công, đến sự xin lượng thứ và tha thứ của Địa Phủ, tới vai trò thống lĩnh và giải quyết oan nghiệp của Khâm Sai, và cuối cùng, khả năng thể hiện lòng trắc ẩn và sự quyết tâm trong cuộc sống của Tuần Tranh. Những tượng Ngũ Vị Tôn Quan đã và đang làm cho cuộc sống của nhiều người trở nên phong phú hơn về mặt tâm linh và văn hóa. Việc thờ cúng họ là một phần quan trọng trong nét văn hóa và tôn thờ truyền thống, đồng thời thể hiện lòng tôn kính và biết ơn đối với các giá trị tinh thần mà họ đại diện.