Tìm hiểu về Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên

Quan Đệ Nhất, hay còn được biết đến với danh hiệu Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên, là một trong những vị thần linh vĩ đại trong văn hóa dân gian Việt Nam. Với sự linh thiêng và uy nghiêm, ông được thờ phụng và tôn vinh khắp nơi trong cả nước. Đằng sau danh hiệu và sự tôn thờ, Quan Đệ Nhất còn mang trong mình những câu chuyện đầy huyền bí và ý nghĩa sâu sắc, đó là điều mà chúng ta sẽ khám phá trong bài viết này. Hãy cùng Phúc Lâm tìm hiểu về thần tích, hầu giá và đền thờ của Quan Đệ Nhất trong văn hóa và tín ngưỡng của người Việt Nam.

Sơ lược về Quan Lớn Đệ Nhất

Quan Lớn Đệ Nhất, được vinh danh với danh hiệu “Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên” và “Đệ Nhất Tôn Ông”, là một vị thần linh có vai trò quan trọng và cao quý trong hệ thống thần linh. Ngài được tôn vinh với sắc phong cao cấp là “Thượng Thiên Nhất Phẩm Công Hầu“.

Thiên Phủ là nơi ngài cai quản và thực hiện quyền lực của mình. Ngày khánh tiệc của Quan Lớn Đệ Nhất là vào ngày 10/1 Âm Lịch, được gọi là ngày đản nhật giáng sinh, và vào ngày 24/8 Âm Lịch, được gọi là ngày đản nhật. Trong các dịp này, người ta thường mặc trang phục màu đỏ, tượng trưng cho sự quyền uy và sức mạnh.

Để tôn vinh và tín ngưỡng Quan Lớn Đệ Nhất, có nhiều đền thờ được xây dựng. Trong đó, đền chính thường là nơi linh thiêng và trang trọng nhất, là nơi dành riêng để thờ cúng và tôn vinh Quan Lớn Đệ Nhất. Ngoài ra, còn có các đền tĩnh khác trong khu vực, tạo nên một không gian linh thiêng và thiêng liêng để dâng lễ và tôn vinh ngài.

Thần tích về Quan Lớn Đệ Nhất

Xem chi tiết Tượng Quan Lớn Đệ Nhất

Quan Lớn Đệ Nhất, còn được biết đến với danh hiệu “Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên” và “Đệ Nhất Tôn Ông”, là một vị thần linh với vai trò vô cùng quan trọng trong thần thoại dân gian. Ngài được coi là người cai quản và đứng đầu vị trí cao nhất tại Thiên Phủ, nơi ngự trị và thực thi quyền lực của mình.

Theo truyền thuyết, Quan Lớn Đệ Nhất được sinh ra từ ngày mùng mười tháng một năm Bính Dần, được xem là con trời sinh ra từ Thái Hậu. Ngài xuất hiện trên trần gian với vai trò phù giúp cho nhân dân và các vị vua Hùng. Trong một trong những truyền thuyết, Quan Lớn Đệ Nhất được miêu tả là một Đức Thánh Cả, được tôn vinh với danh hiệu cao quý của “Thượng Thiên Nhất Phẩm Công Hầu”, cai quản tam giới đình thần văn võ.

Câu chuyện về sự hiện diện và công ơn của Quan Lớn Đệ Nhất trong lịch sử dân tộc cũng được kể lại. Theo truyền thuyết, trong thời kỳ vua Hùng thứ 6, ngài đã xuống trần giúp Đức Thánh Gióng đánh bại quân giặc Ân. Sau đó, ngài được Vua Hùng thứ 18 giảng hạ làm Quan Lớn Thượng, để hỗ trợ Vĩnh Công – Vua Cha Bát Hải Động Đình đánh giặc ngoại xâm.

Được truyền tụng như một vị thần linh có sức mạnh vô cùng, Quan Lớn Đệ Nhất đã đứng đầu trong việc chặn đứng và đánh bại quân giặc trên nhiều mặt trận. Đặc biệt, vào thời điểm quân giặc xâm lược từ phía Bắc, ngài đã cùng với Vĩnh Công đánh tan giặc trên tám cửa biển, mang lại sự bình yên cho đất nước.

Cuộc đời và công ơn của Quan Lớn Đệ Nhất được tưởng nhớ và tôn vinh thông qua các ngày lễ khánh tiệc đản nhật giáng sinh vào ngày 10-1 âm lịch và ngày 24-8 âm lịch. Các sự kiện này thường được dân gian tổ chức và kỷ niệm như một dịp quan trọng để tôn vinh và tưởng nhớ vị thần linh này.

Hầu giá

Trong tín ngưỡng Tam Tứ Phủ, Quan Đệ Nhất thường ít khi xuống ngự đồng so với các vị thần khác như Quan Lớn Đệ Tam và Quan Lớn Đệ Ngũ. Tuy nhiên, trong những dịp quan trọng như mở phủ, tạ phủ, hầu xông đền xông điện, Quan Đệ Nhất thường xuống ngự đồng. Theo quan niệm tín ngưỡng, dân ta coi việc Quan Đệ Nhất xuống ngự đồng là một dịp trọng đại và thiêng liêng.

Khi có nghi thức văn thỉnh, người ta thường thỉnh gọi Quan Đệ Nhất bằng cách nói: “Đệ Nhất Tôn Quan…”, sau đó ngài tung khăn và đặt một ngón tay phía sau lưng bên trái. Ngài thường mặc áo đỏ được thêu hoa văn rồng, hổ phù, và thực hiện các nghi lễ tẩu hương, khai quang, và chứng sở điệp trạng mã.

Trong các nghi lễ mở phủ, người ta thường phải thỉnh Quan Đệ Nhất đến để pháp sư tuyên sứ điệp và sau đó ngài thực hiện các nghi lễ khác như phê sở, phủ huy, công cử. Đôi khi Quan Đệ Nhất còn đóng vai trò “điểm dấu thánh” bằng cách chấm một dấu nhỏ từ nến hương lên áo cộng đồng và khăn phủ diện của đồng tân, để đánh dấu sự trang nghiêm và thiêng liêng của các nghi lễ này.

Cũng có khi Quan Đệ Nhất chỉ đến biên sở sau đó truyền lại cho các quan khác tiếp tục các nghi lễ mở phủ. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp khi chính Quan Đệ Nhất thực hiện các nghi lễ mở hồ Thiên Phủ, bao gồm các hoạt động như bóc trứng, đập chĩnh, kéo cầu, và khai quang mã đàn.

Đền thờ Quan Đệ Nhất

Đền Chính Thờ Quan Lớn Đệ Nhất

Nằm tại thôn Đồng Phúc, xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình, Đền Chính Thờ Quan Lớn Đệ Nhất là một phần không thể thiếu trong quần thể di tích lịch sử và văn hóa Đền Vua Cha Bát Hải Đồng Bằng. Đây được xem là trung tâm, thủ phủ cũng như bản doanh của Quan Đệ Nhất từ xa xưa. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của thiên tai và chiến tranh, đền cũ đã bị hoàn toàn hủy hoại. May mắn thay, đền hiện nay được xây dựng lại trên nền đất cũ, góp phần giữ lửa cho di sản văn hóa của vùng đất này.

Đền Tĩnh Quan Lớn Đệ Nhất

Đền Tĩnh Quan Lớn Đệ Nhất, còn được biết đến với tên gọi Quan Đệ Nhất Linh Từ, là một trong những điểm đến đặc biệt thu hút tại Đền Vua Cha Bát Hải Đồng Bằng. Nằm ở thôn Đào Động, xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình, đây là một di tích được xây dựng từ thời kỳ của Vua Hùng Duệ Vương thứ 18. Đền này đặc biệt được biết đến với việc “tĩnh” – nơi mà Quan Lớn Đệ Nhất thường lui về nghỉ ngơi sau những ngày làm việc hăng hái trong triều đình. Dân làng đã lập đền thờ để ghi nhận công ơn và tôn vinh sự hiển hách của ngài.

Trải qua hàng thế kỷ, di tích này đã chịu nhiều biến cố của lịch sử và khắc nghiệt của thiên nhiên. Tuy nhiên, gần đây, nhờ vào sự quan tâm và nỗ lực của cộng đồng, Đền Quan Lớn Đệ Nhất đã được trùng tu và phục hồi trên cơ sở của di tích cổ xưa. Hiện nay, bên trong đền vẫn còn lưu giữ một pho tượng cổ của Quan Lớn Đệ Nhất, là minh chứng sống động về một phần của lịch sử và văn hóa của khu vực.

Như vậy, chúng ta đã cùng nhau khám phá về Quan Đệ Nhất – một trong những vị thần linh quan trọng trong văn hóa dân gian Việt Nam. Từ những câu chuyện huyền bí về nguồn gốc và sứ mạng của ông đến vai trò tôn nghiêm và tín ngưỡng sâu sắc mà ông đã góp phần tạo dựng, Quan Đệ Nhất là biểu tượng của sức mạnh và sự linh thiêng trong lòng người Việt. Hy vọng rằng qua việc tìm hiểu về Quan Đệ Nhất, chúng ta đã có thêm cái nhìn sâu sắc hơn về văn hóa và truyền thống tâm linh của dân tộc Việt Nam.