Bàn thờ ô xa và những lưu ý khi đặt bàn thờ gia tiên

Ở Việt Nam, bàn thờ gia tiên là vật không thể thiếu trong mỗi gia đình để thờ cúng tổ tiên. Có rất nhiều loại bàn thờ, mỗi loại đều có chung ý nghĩa và được đặt ở những vị trí trang trọng và linh thiêng trong nhà, trong đó có thể kể đến các mẫu như bàn thờ đứng, bàn thờ treo tường, tủ thờ, bàn thờ ô xa, … Trong đó:

• Bàn thờ đứng: Thiết kế đơn giản, tiết kiệm diện tích, phù hợp với nhiều phong cách nội thất.
• Bàn thờ treo tường: Thiết kế treo tường, nhỏ gọn và hiện đại, phù hợp cho không gian nhỏ như căn hộ chung cư.
• Tủ thờ: Bàn thờ đứng với tủ đựng đồ lễ, rộng rãi và tiện dụng.
• Bàn thờ án gian: Thiết kế tinh xảo, được sử dụng trong các hội trường tổ tiên, chùa chiền với đường chạm khắc tỉ mỉ.
• Sập thờ: Mẫu bàn thờ truyền thống, mang nét đẹp tâm linh với hoa văn chạm khắc tinh xảo và ý nghĩa thờ cúng sâu sắc.
• Bàn thờ ô xa: Thiết kế có nhiều ô kính, được chạm khắc bằng vàng hoặc mạ bạc, bảo quản trong thủy tinh để giữ vẻ đẹp của chạm khắc và màu sơn.

Trong bài viết này Phúc Lâm Sơn Đồng sẽ cùng các bạn tìm hiểu về bàn thờ ô xa và những lưu ý khi đặt bàn thờ gia tiên.

Tìm hiểu về bàn thờ ô xa

Bàn thờ ô xa là gì?

Bàn thờ ô xa là gì? Bàn thờ ô xa là một loại bàn thờ trong nhà có kiểu dáng đặc biệt, với việc chia thành các ô rõ ràng và trang trí tỉ mỉ. Đặc điểm nổi bật của bàn thờ ô xa là sự kỳ công trong trang trí, với các họa tiết cầu kỳ và tinh xảo. Mỗi ô trên bàn thờ ô xa thường được chạm khắc bộ tứ linh, tứ quý, tam đa hoặc các họa tiết khác.

Các ô trên bàn thờ ô xa thường được thếp vàng để làm nổi bật và tôn vinh. Mỗi bộ bàn thờ ô xa đều là một tác phẩm kỳ công và tỉ mỉ, đòi hỏi sự tinh tế và khéo léo trong quá trình trang trí. Vì sự đẹp và sự công phu trong chế tác, bàn thờ ô xa có giá trị cao hơn so với nhiều loại bàn thờ khác.

Chất liệu 

Bàn thờ ô xa thường được chế tác từ các loại gỗ khác nhau, trong đó những loại gỗ phổ biến bao gồm gỗ mít, gỗ hương, và gỗ gụ.

• Gỗ mít: Một trong những đặc điểm đáng chú ý của bàn thờ ô xa từ gỗ mít chính là ánh sáng vàng rực rỡ mà nó phản chiếu. Khi ngắm nhìn bộ bàn thờ, ta có cảm giác như toàn bộ không gian thờ cúng được chiếu sáng bởi ánh nắng vàng, tạo nên một không gian uy nghi và trang trọng. Điểm đặc biệt khác của gỗ mít là mùi hương đặc trưng và những vân gỗ đẹp từ lõi mít. Mùi hương tự nhiên của gỗ mít có thể tạo thêm không gian thờ cúng tràn đầy tâm linh. Các vân gỗ tinh tế và đa dạng trên lõi mít tạo nên một diện mạo thẩm mỹ độc đáo cho bàn thờ ô xa, thể hiện sự sắc nét và tinh xảo trong chế tác. Từ chất liệu gỗ mít và những đặc điểm riêng của nó, bàn thờ ô xa trở nên đẳng cấp và thu hút sự chú ý. Chúng mang đến không chỉ sự linh thiêng mà còn là một tác phẩm nghệ thuật tinh tế trong không gian thờ cúng gia đình.
• Gỗ hương cũng là một lựa chọn phổ biến cho bàn thờ ô xa. Gỗ hương có màu nâu đậm và là loại gỗ có mùi hương thơm đặc trưng. Với vẻ đẹp tự nhiên và mùi hương dễ chịu, gỗ hương mang đến không gian thờ cúng ấm cúng và thiêng liêng.
• Gỗ gụ cũng được sử dụng để chế tác bàn thờ ô xa. Gỗ gụ có màu nâu sẫm và đặc biệt với vẻ đẹp cứng cáp và chắc chắn. Nó có độ bền cao và có khả năng chống mối mọt tốt, giúp bàn thờ ô xa từ gỗ gụ tồn tại lâu dài.

Kích thước bàn thờ ô xa

Kích thước của bộ bàn thờ ô xa thường được tuân thủ theo các tiêu chuẩn kích thước chuẩn trong phong thủy, như tiêu chuẩn theo thước Lỗ Ban. Nghệ nhân thường lựa chọn những kích thước và hình dạng cung đẹp nhất để mang lại may mắn, tài lộc và thành công cho gia chủ.

Dưới đây là một số kích thước tiêu biểu mà bạn có thể tham khảo:

• Chiều dài 1,97m x chiều rộng 1,07m x chiều cao 1,27m
• Chiều dài 1,97m x chiều rộng 0,89m x chiều cao 1,27m
• Chiều dài 2,17m x chiều rộng 1,07m x chiều cao 1,27m
• Chiều dài 2,35m x chiều rộng 1,27m x chiều cao 1,27m

Các kích thước này thường được sử dụng trong các gia đình có không gian rộng, và cũng thường xuất hiện trong các từ đường, đền đình và chùa.

Lựa chọn kích thước phù hợp với không gian và nhu cầu của gia đình là quan trọng để bộ bàn thờ ô xa có thể tạo điểm nhấn trang trọng và mang đến sự linh thiêng trong không gian thờ cúng gia tiên.

Đặc điểm của bàn thờ ô xa

Bàn thờ ô xa có những đặc điểm đáng chú ý. Nó được chia thành nhiều ô nhỏ và trong mỗi ô được chạm khắc một cách tỉ mỉ và tinh xảo. Thông thường, trong lòng mỗi ô sẽ có những họa tiết chạm khắc đặc trưng như Tứ linh, Tứ quý, Tam đa, Bát tiên và các mẫu dạ chạm như tứ linh, tứ quý, cá chép, hồng chép, mai điểu… Những họa tiết này được chạm khắc bởi các nghệ nhân có kinh nghiệm lâu năm, đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn trọng để tạo ra các chi tiết tinh xảo. Công việc này không thể được thay thế bằng máy móc do yêu cầu chi tiết nhỏ và tinh tế.

Sau khi chạm khắc, các ô trên bàn thờ ô xa thường được thếp vàng, làm nổi bật vẻ uy nghiêm của bàn thờ. Việc thếp vàng giúp tăng thêm giá trị và tạo điểm nhấn cho bộ bàn thờ.

Bộ bàn thờ ô xa cũng có độ bền cao. Trước khi được chế tác, các loại gỗ được xử lý một cách cẩn thận. Một số bàn thờ ô xa sau khi chạm khắc còn được bảo quản bằng cách đặt trong các ô kính để tăng độ bền và bảo vệ nét đẹp của bàn thờ.

Chính sự kết hợp giữa việc chạm khắc tỉ mỉ và thếp vàng tạo nên bàn thờ ô xa với vẻ đẹp nổi bật và giá trị cao. Quá trình chế tác hoàn toàn thủ công đảm bảo sự tinh tế và độc đáo của từng chi tiết, làm cho bộ bàn thờ ô xa trở thành một tác phẩm nghệ thuật.

Bàn thờ ô xa chạm khắc Tứ Linh

Tứ Linh gồm Long, Lân, Quy, và Phụng là bốn linh vật quan trọng trong tín ngưỡng và đời sống tâm linh của con người. Chúng không chỉ mang ý nghĩa về vẻ đẹp, sự giàu có và phú quý, mà còn được coi là các vật phẩm mang giá trị phong thủy cao, đem lại nhiều lợi ích cho người sử dụng.

• Long (Rồng): Long là biểu tượng của quyền lực, sức mạnh và may mắn. Hình ảnh của con rồng đại diện cho sự cao sang, uy quyền và thành công.
• Lân (Kỳ Lân): Lân được coi là biểu tượng của sự bảo vệ và may mắn. Với hình dáng tương tự ngựa nhưng có một sừng, nó thể hiện sự bảo hộ và trường thọ.
• Quy (Xích Hổ): Quy biểu thị quyền lực, an ninh và sự kiên nhẫn. Nó là sự kết hợp giữa hình dáng của hổ và rồng, tượng trưng cho sự cân bằng và bảo vệ.
• Phụng (Phượng Hoàng): Phụng là biểu tượng của sự thịnh vượng, thăng tiến và sự tái sinh. Với hình dáng tương tự chim Phượng Hoàng, nó mang ý nghĩa về sự thịnh vượng và may mắn.

Chạm khắc Tứ Linh trên bàn thờ ô xa không chỉ tạo điểm nhấn nghệ thuật, mà còn mang ý nghĩa phong thủy cao và được coi là vật phẩm mang lại nhiều lợi ích cho người sử dụng. Việc sử dụng các vật phẩm phong thủy liên quan đến Tứ Linh trong không gian thờ cúng hoặc nơi làm việc được cho là có thể thu hút tài lộc, mang lại sự bình an và thành công.

Bàn thờ ô xa chạm khắc Tứ Quý

Việc chạm khắc tứ quý trên bàn thờ có ý nghĩa đặc biệt. Bộ cây tứ quý gồm Tùng, Cúc, Trúc và Mai đại diện cho bốn mùa Xuân, Hạ, Thu và Đông. Chúng không chỉ thể hiện sự biểu trưng của các mùa trong năm, mà còn tượng trưng cho khát vọng của con người luôn phấn đấu vươn lên và mong muốn đem lại vượng khí, may mắn và tài lộc cho gia chủ.

Ngoài ra bàn thờ ô xa còn được chạm khắc hoạ tiết tam đa, bát tiên và các họa tiết khác

Ý nghĩa của bàn thờ ô xa

Bàn thờ ô xa mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa và tín ngưỡng của người Việt Nam. Nó không chỉ là nơi thờ cúng và tôn trọng tổ tiên, mà còn thể hiện sự kính trọng và biết ơn đối với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình, bàn thờ tổ tiên đã trở thành một phần không thể thiếu của tín ngưỡng và tôn giáo gia đình.

Bàn thờ ô xa có vẻ đẹp và tính thẩm mỹ cao, mang lại sự trang trọng và uy nghiêm. Nó không chỉ đơn thuần là một vật phẩm trang trí, mà còn thể hiện sự tôn trọng và sự kính trọng đối với tổ tiên. Đây là không gian để tưởng nhớ và ghi nhớ ông bà tổ tiên trong dòng họ, cũng như để con cháu thể hiện lòng biết ơn và tôn kính đối với tổ tiên của mình.

Bàn thờ ô xa được chăm chút tỉ mỉ và có sự chăm sóc chu đáo để tạo ra không gian trang trọng và đẹp mắt. Việc lựa chọn kỹ càng và chế tác bằng tay sẽ tạo ra những chi tiết chạm khắc tinh xảo, làm nổi bật sự trang trọng và tạo điểm nhấn cho không gian thờ cúng. Một không gian trang trọng như vậy được coi là có thể thu hút tài lộc và mang đến sự an khang và thịnh vượng cho gia đình.

Bàn thờ ô xa không chỉ là một nơi để thờ cúng mà còn là biểu tượng của lòng thành kính và tôn trọng đối với tổ tiên. Sự chăm chút và tỉ mỉ trong việc chế tác bàn thờ ô xa mang lại sự trang trọng và đẹp mắt cho không gian thờ cúng, và giúp gia chủ thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng đối với tổ tiên của mình.

Lưu ý về đặt bàn thờ gia tiên theo phong thủy

Hướng đặt bàn thờ gia tiên

Khi lựa chọn vị trí và hướng đặt bàn thờ gia tiên, tuổi của gia chủ cần được xem xét.

Bàn thờ là một không gian tâm linh và thuộc về âm tính, mang tính chất hướng nội. Vì vậy, hướng đặt bàn thờ nên tuân theo nguyên tắc cân bằng âm dương và được đặt theo hướng dương tính.

Dưới đây là một số quy tắc về hướng đặt bàn thờ gia tiên dựa trên tuổi của gia chủ:

• Gia chủ sinh vào các tuổi Thân (Khỉ), Tí (Chuột), Thìn (Rồng) nên đặt bàn thờ ở phương vị cung Thìn (hướng Đông Nam), cung Tí (hướng Bắc), cung Mão (hướng Đông).
• Gia chủ sinh vào các tuổi Hợi, Mão, Mùi nên đặt bàn thờ ở phương vị cung Mùi, cung Tí, cung Mão.
• Gia chủ sinh vào các tuổi Tị, Dậu, Sửu nên lựa chọn phương vị đặt bàn thờ là cung Sửu (hướng Bắc), cung Mão (hướng Đông).

Chọn hướng đặt bàn thờ gia tiên theo tuổi gia chủ giúp tạo sự hài hòa và cân bằng âm dương trong không gian thờ cúng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thờ cúng và mang lại lợi ích tâm linh cho gia đình.

Vị trí đặt bàn thờ

• Vị trí cao: Bàn thờ gia tiên nên được đặt ở một vị trí cao, không bị các không gian sinh hoạt khác ảnh hưởng hoặc đè lên. Điều này thể hiện sự tôn trọng và sự cao quý đối với tổ tiên. Đối với nhà cao tầng có diện tích nhỏ hẹp, việc đặt bàn thờ ở tầng cao nhất hoặc tầng thượng là lựa chọn phổ biến. Vị trí này thường mang lại không gian thoáng đãng hơn, với khoảng sân rộng để tổ chức các lễ tổ tiên như giỗ, lễ, tết và thuận tiện cho nhiều người tập trung.
• Vị trí thuận tiện: Tùy thuộc vào cấu trúc và thiết kế của căn nhà, bàn thờ cũng có thể được đặt ở vị trí thuận tiện và dễ tiếp cận. Điều này giúp giảm khó khăn trong việc di chuyển, chăm sóc hương khói và vệ sinh bàn thờ đối với người lớn tuổi.
• Tránh hướng Ngũ Quỷ: Không đặt bàn thờ nhìn ra hướng Ngũ Quỷ, gồm các hướng Đông Bắc và Tây Nam. Ngũ Quỷ là những hướng có năng lượng xấu và có thể gây rối hoặc ảnh hưởng xấu đến không gian thờ cúng.
• Tránh hướng xung đột: Không nên đặt bàn thờ ở hướng Tây Nam nhìn ra hướng Đông Bắc và tránh đặt bàn thờ ở hướng Đông Bắc nhìn về hướng Tây Nam. Đây là những hướng xung đột, gây ra mâu thuẫn năng lượng và không tốt cho không gian thờ cúng.
• Phía sau bàn thờ: Phía sau bàn thờ cần có một bức tường vững chãi để tạo sự ổn định và bảo vệ cho không gian thờ cúng. Tránh để bàn thờ dựa vào tường kính hoặc cửa sổ, vì điều này có thể gây nhiễu loạn năng lượng và không thuận lợi cho việc thờ cúng.
• Tránh đặt bàn thờ ở những vị trí không thích hợp: Không đặt bàn thờ dưới cửa sổ để tránh thoát khí và không gặp may mắn. Trong trường hợp diện tích nhà quá nhỏ, có thể đặt bàn thờ nhìn thẳng vào lối cửa hoặc đặt ở vị trí có nhiều người quan sát, nhìn thấy. Tránh đặt bàn thờ gần phòng trẻ em, nơi vui chơi, giải trí để giữ sự tĩnh lặng và trang nghiêm cho không gian thờ cúng.

Những lưu ý với bàn thờ gia tiên đặt trong nhà

• Luôn giữ bàn thờ sạch sẽ: Nơi thờ cúng gia tiên cần được lau dọn sạch sẽ thường xuyên. Gia chủ nên thường xuyên làm sạch bàn thờ và thắp nhang mỗi ngày để tạo không gian ấm cúng và linh thiêng.
• Đặt bàn thờ ở vị trí phù hợp: Cần đặt bàn thờ ở những nơi phù hợp như lưu ý ở phần trên.

Một số yếu tố cần có khi đặt bàn thờ gia tiên

Khi đặt bàn thờ gia tiên, cần chú ý bày trí các vật phẩm thờ cúng theo những yêu cầu sau:

• Bát hương: Bát hương nên được đặt ở chính giữa bàn thờ, là một đồ vật quan trọng và cần thiết trong thờ cúng. Nên sử dụng bát hương với số lượng lẻ như 1, 3, 7 hoặc 12. Cần sử dụng tro sạch từ rơm rạ thơm để đặt trong bát hương.
• Cây vàng khối: Cây vàng khối nên được đặt trên bàn thờ và đặt thấp hơn bát hương. Cây vàng khối tượng trưng cho sự phát đạt và may mắn trong cuộc sống.
• Lọ đựng hương: Lọ đựng hương nên được đặt ở bên phải bàn thờ. Đây là nơi để chứa hương thơm để thắp hương cúng.
• Thắp nhang và đèn bàn thờ: Gia chủ nên thường xuyên thắp nhang và đèn bàn thờ. Điều này giúp đảm bảo rằng không gian thờ cúng luôn được sáng sủa và sạch sẽ. Thắp nhang và đèn bàn thờ cũng thể hiện sự tôn kính và tấm lòng của gia chủ đối với tổ tiên, đồng thời thu hút năng lượng dương cho gia đình.

Ngoài ra còn một số vật phẩm khác.

Chú ý đảm bảo sự trang nghiêm và tôn trọng trong cách bày trí bàn thờ gia tiên sẽ tạo nên không gian thờ cúng ấm áp, linh thiêng và thu hút năng lượng tốt cho gia đình.

Lưu ý về ánh sáng phòng thờ hợp phong thủy

Khi bố trí ánh sáng trong phòng thờ, cần tuân theo một số quy tắc phù hợp với phong thủy và tạo nên không gian thờ cúng ấm áp và trang trọng:

• Tránh sử dụng đèn có ánh sáng tối, u ám trong phòng thờ để không tạo cảm giác lạnh lẽo. Phòng thờ cần tạo ra một không gian ấm cúng và trang nghiêm.
• Tránh treo đèn chùm quá lớn trong phòng thờ để không làm mất cân đối không gian. Chọn những đèn có kích thước phù hợp với không gian phòng thờ.
• Tránh bố trí đèn có quá nhiều màu sắc khác nhau trên bàn thờ gia tiên. Điều này giúp duy trì sự trang nghiêm và không làm ảnh hưởng đến sự linh thiêng của không gian thờ cúng.

Bằng cách tuân theo những nguyên tắc này, bố trí ánh sáng phù hợp trong phòng thờ sẽ tạo ra không gian thờ cúng thích hợp với phong thủy và mang đến sự tôn kính và linh thiêng trong thờ cúng.