Trong nhiều ngôi chùa ở Việt Nam, có một vị thần vô cùng quan trọng, một biểu tượng linh thiêng mà mọi người tôn kính gọi là Đức Chúa Ông. Không chỉ đơn thuần là một hình tượng thần linh, Đức Chúa Ông còn là một phần không thể thiếu của văn hóa tâm linh Việt Nam, đặc biệt là trong lòng những người dân tộc. Từ vai trò canh gác cửa chùa đến vai trò phù hộ cho trẻ em và cả sự thành công trong kinh doanh, Đức Chúa Ông đã gắn bó chặt chẽ với cuộc sống và tín ngưỡng của người Việt. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về Đức Chúa Ông trong chùa qua bài viết sau của Phúc Lâm Sơn Đồng.
Tìm hiểu chung về Đức Chúa Ông
Khi bước vào các ngôi chùa, không khó để mọi người nhận ra hình tượng của Đức Chúa Ông, một hình ảnh thường được đặt ở bên phải của bức tượng Tam Bảo. Đức Chúa Ông, hay còn gọi là Tu Đạt Đa, là một nhân vật đặc biệt trong truyền thống Phật giáo.
Theo các kinh điển Phật giáo, Tu Đạt Đa là một thương gia giàu có ở vùng Kosala phía đông bắc của Ấn Độ cổ đại, trước khi trở thành đệ tử của Đức Thích Ca Mâu Ni, còn được biết đến là Đức Phật. Ông được gọi là “Cấp Cô Độc“, vì ông luôn tỏ ra rất hào phóng và thường giúp đỡ những người cô độc và khó khăn.
Cấp Cô Độc được tôn vinh là một trong những đệ tử hào phóng nhất của Đức Phật. Một trong những hành động nổi tiếng của ông là việc hiến tặng một khu vườn từ Thái tử Kỳ-Đà cho giáo đoàn của Đức Phật. Trong khu vườn đó, ông đã rải đầy 1,8 triệu miếng vàng, biểu trưng cho lòng hiếu kỳ với phật pháp và lòng từ bi vô hạn của mình.
Theo truyền thuyết, sau khi từ trần, Cấp Cô Độc được sinh vào cõi trời Tusita, nơi các Bồ-tát cư trú. Sự hình dung về Đức Chúa Ông không chỉ là biểu tượng của sự hào phóng mà còn là minh chứng cho tinh thần từ bi và sự hy sinh trong Phật giáo.
Sự tích Hiến Tặng Khu Vườn cho Đức Phật và Tăng Đoàn
Một hôm, Trưởng Giả Cấp Cô Độc đã đến thành Vương Xá để thăm người anh rể, không ngờ lại gặp mọi người chuẩn bị cho một buổi tiệc đón Đức Phật vào ngày hôm sau. Ngay lúc đó, lòng ông như được xao xuyến vì một niềm vui lạ thường. Trong đêm đó, ông không thể ngủ, niềm khao khát được gặp Đức Phật càng trở nên khẩn trương hơn bao giờ hết. Nửa đêm, ông cất bước một mình đi vào rừng Sitavana, nơi mà Đức Phật đang trú ngụ, để được gặp vị đại sư. Sau khi nghe Đức Phật giảng giải về Phật Pháp, ông cảm thấy hạnh phúc đến lạ thường và liền quyết tâm quy y.
Sau khi trở thành một trong các đệ tử của Đức Phật, Trưởng Giả Cấp Cô Độc quay về thành Xá-vệ với ước muốn tạo ra một nơi cho Đức Phật và Tăng Đoàn truyền giảng Pháp và ẩn trú, bởi lẽ họ vẫn chưa có một nơi ổn định nào. Ông dành thời gian tìm kiếm một địa điểm thích hợp và nhận ra rằng khu vườn của thái tử Kỳ-đà là nơi lý tưởng nhất: rộng lớn, thoáng đãng, có sông, có đồi, có núi, và có cảnh quan tuyệt vời.
Tuy nhiên, khi ông đề xuất mua khu vườn này, thái tử Kỳ-đà không muốn nhượng lại và đặt ra một giá cực kỳ cao. Để có đủ tiền mua, Cấp Cô Độc đã đưa ra sự quyết tâm và sử dụng toàn bộ tài sản của mình để mua đất này. Thái tử không khỏi kinh ngạc và hỏi vì sao ông lại đắt đỏ như vậy, và ông chỉ ra rằng đó là để xây dựng một nơi linh thiêng cho Đức Phật và Tăng Đoàn.
Thái tử Kỳ-đà cảm thấy phấn khích và muốn gặp Đức Phật nên đồng ý cúng dường số vàng còn thiếu và toàn bộ các công trình và cây cối trong khu vườn cho việc xây dựng. Cấp Cô Độc và thái tử Kỳ-đà cùng nhau đặt công sức và tiền bạc để xây dựng một tinh xá hoành tráng, được gọi là “Kỳ thọ Cấp Cô Độc viên”, là sự kết hợp giữa sự cúng dường của Cấp Cô Độc và vườn cây của thái tử Kỳ-đà. Ngày nay, công trình này được biết đến với tên gọi là Kỳ Viên Tịnh Quán.
Di Tích Kỳ Viên Tịnh Quán
Trong hành trình của Đức Thích Ca trên con đường hành đạo kéo dài 45 năm, có đến 25 năm Ngài đã ở lại Kỳ Viên Tịnh Quán. Di tích này đã tồn tại suốt khoảng 17 thế kỷ, nhưng đã bị hủy hoại vào thế kỷ XI khi bị quân Hồi giáo xâm lược Ấn Độ. Tuy nhiên, ngày nay, Kỳ Viên Tịnh Quán vẫn giữ lại những dấu tích linh thiêng và ghi chép về một phần của lịch sử Phật giáo, bao gồm:
– Khu vườn với các nền móng của các công trình từ thời cổ đại, là một bảo tàng sống về kiến trúc và văn hóa của thời kỳ đó.
– Cây bồ đề A Nan Đa, được truyền thuyết là do Tôn Giả A Nan trồng, một nhánh được chiết từ cây bồ đề tại Bồ Đề Đạo Tràng, nhằm để các Phật tử chiêm ngưỡng khi Đức Thánh Hiền vắng mặt. Truyền thuyết còn kể rằng Trưởng Giả Cấp Cô Độc đã trồng nhánh cây này, tạo ra một trong những cây bồ đề linh thiêng nhất.
– Hai ngôi tháp gần Kỳ Viên Tịnh Quán, trong đó có tháp của Trưởng Giả Cấp Cô Độc và tháp của ngài Vô Não. Tháp của Cấp Cô Độc được coi là kho vàng của ngài, trong khi tháp của Vô Não, người từng là tên tướng cướp khét tiếng, đã trải qua sự chuyển biến từ một kẻ tội phạm thành một A-la-hán sau khi gặp Đức Phật và chứng đắc Thánh Quả.
Tín Ngưỡng Đức Chúa Ông ở Việt Nam
Xem chi tiết và đặt mua Tượng Đức Chúa Ông
Đức Chúa Ông không chỉ là vị Thần canh giữ cửa chùa, mà còn được coi là vị thần phù hộ cho trẻ em. Theo truyền thống dân gian, Đức Ông thường được xem như người bảo vệ và chăm sóc cho các đứa trẻ, đặc biệt là những trẻ em khó khăn hay yếu đuối. Có truyền thống kể rằng, Đức Ông thường thường cưu mang, bảo vệ mẹ góa và con côi. Vì mong muốn được sự phù hộ và che chở của Đức Ông, nhiều gia đình sẵn lòng bán con vào cửa chùa làm đệ tử cho vị thần này. Việc bán con vào cửa chùa không chỉ là một hành động tín ngưỡng, mà còn là một cách để bảo đảm cho tương lai của đứa trẻ. Cha mẹ hy vọng rằng việc làm này sẽ giúp con trẻ trở nên ngoan ngoãn, lành tính và không nghịch ngợm. Thông thường, các gia đình có con khó nuôi hoặc gặp khó khăn trong việc nuôi dưỡng con sẽ quyết định bán con vào cửa chùa.
Người Việt tin rằng, Đức Chúa Ông, người từng là thương gia trước khi quy y, sẽ phù hộ cho con trẻ trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Do đó, ngoài việc bảo vệ trẻ em, Đức Ông cũng được cầu nguyện cho sự thành công trong kinh doanh và sự nghiệp. Thường người ta sẽ kêu gọi sự ban ơn từ Đức Ông trước khi bắt đầu một dự án kinh doanh hoặc đầu tư vào một công việc mới.
Trong cuộc sống hàng ngày và trong lòng nhiều người , Đức Chúa Ông không chỉ là một biểu tượng tôn giáo mà còn là một nguồn động viên và hy vọng. Qua việc tìm hiểu về vai trò và ý nghĩa của Đức Chúa Ông trong chùa, chúng ta có thể thấy rõ sự ảnh hưởng sâu sắc của vị thần này đối với cộng đồng. Đức Chúa Ông không chỉ là người bảo vệ và che chở cho trẻ em, mà còn là người mang lại niềm tin và hy vọng cho những ai gặp khó khăn trong cuộc sống. Với sự tôn kính và sự tin tưởng, Đức Chúa Ông vẫn tiếp tục được tìm kiếm và gìn giữ, là một phần không thể thiếu của tâm linh và văn hóa dân tộc Việt Nam.