Hoành phi câu đối: Cách treo chuẩn phong thuỷ nhất

Trong gian thờ cúng của mỗi gia đình, ngoài bàn thờ và các vật phẩm truyền thống như bát hương, bình hoa sen gỗ, và con hạc, nhiều gia đình còn muốn trang trí thêm để làm cho gian thờ trở nên ấm cúng và ý nghĩa hơn bằng việc sử dụng hoành phi, cuốn thư câu đối. Những hoành phi câu đối này mang trong mình những ý nghĩa sâu sắc thông qua nội dung được viết trên chúng. Vậy hoành phi câu đối là gì? Khi treo cần tuân thủ những nguyên tắc nào? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây của Phúc Lâm Sơn Đồng.

Khái niệm hoàng phi và câu đối

Khái niệm hoành phi

Hoành phi là gì? Hoành phi là một tấm biển gỗ có hình thức được trình bày theo chiều ngang, thường có khắc 3 đến 4 chữ. Thông thường, chữ trên hoành phi là chữ Hán, và nội dung của nó thể hiện lòng tôn kính và tấm lòng biết ơn đối với tổ tiên và tổ tông.

Hoành phi chủ yếu được chia thành bốn loại: hoành phi hình chữ nhật, hình cuốn thư, hình ô van và hình chiếc khánh. Trong số đó, hai loại phổ biến nhất là hoành phi hình cuốn thư và hình chữ nhật.

Thường thì hoành phi được treo ngay ngắn ở vị trí trung tâm, phía trước và hướng ra ngoài cửa. Điều này mang ý nghĩa tạo điểm nhấn cho không gian và làm cho hoành phi dễ nhìn thấy và thu hút sự chú ý của người vào nhà.

Tùy thuộc vào tình hình tài chính của mỗi gia đình, mỗi người sẽ chọn những hoành phi câu đối có giá trị khác nhau. Những gia đình không có điều kiện thường nhờ các thầy đồ viết đôi câu đối sau đó đem nó treo lên bàn thờ để bày tỏ lòng thành kính đối với tổ tiên. Trong khi đó, những gia đình có điều kiện hơn sẽ trang trí bàn thờ của mình bằng những bộ hoành phi câu đối được làm từ gỗ và được trạm trổ kỳ công. Sau đó, hoành phi sẽ được sơn thon thếp vàng, và một số gia đình không chỉ đơn giản chọn loại sơn son vàng mà còn chọn những bức cao cấp hơn với thiếp vàng thật 9999, mạ vàng 24k. Điều này bởi vì gian thờ gia tiên là một không gian quan trọng, nơi mà con cháu có thể bày tỏ tấm lòng của mình đối với ông bà và tổ tiên.

Khái niệm câu đối

Trong văn hóa chữ Hán, câu đối được coi là tinh hoa. Người Trung Quốc tin rằng: “Nếu thơ văn là tinh hoa của chữ nghĩa, thì câu đối là tinh hoa của tinh hoa.” Đối với người Việt Nam, câu đối cũng là một khái niệm quen thuộc và là một hình thức nghệ thuật. Câu đối gồm hai vế đối nhau, nó biểu thị quan điểm, ý chí và tình cảm của tác giả đối với một sự việc hoặc hiện tượng nào đó trong cuộc sống và xã hội.

Câu đối thờ là gì? Câu đối thờ là những câu tán tụng công đức của tổ tiên hoặc thần linh, chúng thường được treo ở những nơi thờ tự linh thiêng, bên cạnh bàn thờ. Câu đối thờ không chỉ thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với tổ tiên và thần thánh, mà còn mang ý nghĩa tạo không gian trang nghiêm và thiêng liêng cho nơi thờ cúng.

Ý nghĩa của hoành phi câu đối

Hoành phi câu đối mang đến nhiều ý nghĩa quan trọng. Thông thường, trên những bức hoành phi, chữ được khắc thể hiện nét văn hóa, tư tưởng và truyền thống gia đình. Đó là những giá trị nhân văn và tích cực như lòng yêu nước, đoàn kết, tình cảm gia đình, và các lời răn dạy về đức, hiếu, nhân.

Theo phong thủy, treo hoành phi câu đối trong phòng thờ cũng mang ý nghĩa cầu bình an, may mắn cho gia đình. Nó cũng giúp tạo ra nguồn năng lượng tích cực và giữ cân bằng âm khí, mang đến sự hài hòa cho không gian.

Hiện nay, có nhiều mẫu hoành phi câu đối với nhiều ý nghĩa khác nhau. Tuy nhiên, phổ biến nhất vẫn là mẫu ba chữ “Đức Lưu Quang” và bộ câu đối:

“Tổ tông công đức thiên niên thịnh

Tử hiếu tôn hiền vạn đại vinh”

Mẫu trên thể hiện ý nghĩa rằng công đức của tổ tiên sẽ luôn được truyền tụng và soi sáng con đường cho con cháu đời sau. Đây cũng là lời nhắc nhở và răn dạy con cháu phải coi trọng đức độ, lựa chọn đúng sai để tạo ra ánh sáng đức độ tỏa sáng hàng ngàn đời sau.

Ngoài ra, còn rất nhiều câu đối hay như “Mộc Bản Thủy Nguyên” (cây có gốc, nước có nguồn), “Phụng Tổ Đường” (phụng thờ tổ tiên), “Quang Tiền Thủy Hậu” (gương sáng người trước; để phước người sau)… những câu đối này cũng có ý nghĩa rất cao đẹp.

Hoành phi câu đối không chỉ trang trí và tạo điểm nhấn cho không gian thờ cúng mà còn mang đến ý nghĩa sâu sắc về lòng thành kính và tôn trọng đối với tổ tiên, ông bà và truyền thống gia đình.

Nguyên tắc treo hoành phi câu đối 

Ngày nay, hoành phi câu đối và các vật phẩm thờ cúng được chế tác theo nhiều kiểu dáng, mẫu mã và kích thước khác nhau. Tuy nhiên, dù lựa chọn mẫu nào, khi treo ở những nơi linh thiêng và trang trọng như không gian thờ cúng, gia chủ cần hiểu về nguyên tắc treo hoành phi câu đối và tuân thủ quy tắc nào đó, không nên treo một cách tùy tiện.

Nguyên tắc treo

• Bức hoành phi: Bức hoành phi phải được treo ở vị trí chính giữa và cao nhất phía trên bàn thờ, hướng ra ngoài cửa chính. Để tạo hiệu ứng tốt nhất, nên treo bức hoành phi ở góc nghiêng khoảng 25-30 độ để nhìn thấy nét đẹp và chi tiết của nó.
• Câu đối: Bộ câu đối thường bao gồm hai câu đối được treo ở hai bên. Tuy nhiên, câu đối thường được đặt thấp hơn so với bức hoành phi và phải đảm bảo sự đối xứng với bức hoành phi. Câu đối có thể được treo ở hai bên tường hoặc ốp trên hai bên cột trong không gian thờ.

Với phòng thờ rộng, bức cuốn thư câu đối thường được treo ở phía ngoài cửa ra vào và kết hợp cùng với cửa võng. Bên trong, có thể treo hoành phi câu đối hoặc cuốn thư câu đối.

Tuân thủ nguyên tắc treo hoành phi câu đối không chỉ mang đến sự trang trọng cho không gian thờ cúng mà còn tạo ra một sự cân đối và thẩm mỹ hài hòa.

Cách treo hoành phi câu đối với bàn thờ gia tiên

Trên bàn thờ gia tiên, để treo hoành phi câu đối một cách hợp lý và tạo được hiệu ứng thẩm mỹ và trang nghiêm, nên tuân theo các nguyên tắc sau:

• Lựa chọn treo theo không gian: Đối với những bàn thờ nhỏ, không đủ không gian để treo cả bộ hoành phi câu đối, gia chủ có thể chọn treo mỗi bức hoành phi riêng lẻ hoặc chỉ treo đôi câu đối. Tuy nhiên, nếu không gian thờ cho phép, nên kết hợp treo cả bức hoành phi và đôi câu đối để tạo hiệu ứng tốt nhất.
• Vị trí treo: So với bàn thờ, hoành phi nên được treo ở vị trí chính giữa. Hai câu đối sẽ được treo cân xứng hai bên bàn thờ, nhưng nằm ở vị trí thấp hơn một chút so với bức hoành phi. Điều này giúp tạo ra sự cân đối và hài hòa trong trình bày.

Gia chủ có thể lựa chọn treo ở phía trước hoặc phía sau bàn thờ tùy thuộc vào kích thước và mẫu mã của hoành phi câu đối. Quan trọng là đảm bảo vị trí treo bắt mắt và trang trọng nhất để thu hút sự chú ý và tôn vinh không gian thờ cúng.

Cách treo hoành phi câu đối với bàn thờ họ

Khác với không gian bàn thờ gia tiên, thiết kế của không gian nhà thờ họ thường cầu kỳ và đúng với tính chất là dành riêng cho việc thờ cúng. Nhà thờ họ cũng chính là nơi tụ họp của con cháu, dòng họ mỗi dịp lễ, tết hay giỗ chạp, do đó so với bàn thờ gia tiên trong mỗi gia đình thì bàn thờ của nhà thờ họ luôn có kích thước lớn hơn. Theo đó, hoành phi câu đối cũng được điều chỉnh cách treo khác.

Nhà thờ họ thường được xây dựng theo kiểu nhà truyền thống, thường có  3, hoặc 5 gian. Trong đó, gian được sử dụng để thờ tự là gian chính giữa. Đối với không gian nhà thờ họ, hoành phi câu đối được treo thành 2 lớp: ở bên ngoài cửa chính một lớp và ở phía bên trong bàn thờ được treo một lớp nhỏ. Lớp bên trong thường được treo ở vị trí chính giữa so với bàn thờ, với câu đối thì được treo ở hai bên bàn thờ. Điều này tạo nên một hiệu ứng trang trọng và tinh tế, góp phần làm nổi bật không gian thờ cúng trong không gian rộng lớn của nhà thờ họ. Cách treo hoành phi câu đối tại nhà thờ họ thể hiện sự tôn trọng và sự quan tâm đối với tổ tiên, đồng thời tạo nên một không gian thờ cúng ấm áp và trang nghiêm, phù hợp với tính chất và quy mô của không gian nhà thờ họ.

Hi vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những kiến thức về ý nghĩa và cách trưng bày hoành phi câu đối trong gian thờ của mình. Để tìm kiếm bộ hoành phi câu đối bằng gỗ phù hợp để tạo không gian ấm cúng và tinh tế cho ngôi nhà của bạn, hãy liên hệ với Phúc Lâm Sơn Đồng. Chúng tôi cam kết mang đến cho bạn những sản phẩm chất lượng, mang ý nghĩa sâu sắc và thẩm mỹ cao.