Tìm hiểu chi tiết về Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu

Trong hệ thống thần linh truyền thống của người Việt, Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu là hai vị thần quan quan trọng trong Tứ Phủ. Với vai trò phối thờ hầu cận bên cạnh ngai vàng của Đức Vua Cha Ngọc Hoàng Thượng Đế, họ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự và cân bằng giữa hai thế giới này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu chi tiết hơn về hai vị Quan này.

Sự tích về Quan Nam, Tào Bắc Đẩu trong dân gian

Trong truyền thuyết dân gian, Nam Tào và Bắc Đẩu là hai anh em ruột sinh đôi, được sinh ra bở một thai phụ già nua sau 69 tháng thai nghén. Hai đứa bé này không có đầu, không có tay chân, chỉ là hai cục thịt dính máu. Ban đầu, thai phụ định vứt bỏ chúng, nhưng rồi lại quyết định giữ lại và cất giữ chúng ở xó nhà. Kỳ lạ thay, sau 100 ngày, hai cục thịt đó đã hóa ra hai chàng trai khỏe mạnh, thông minh, với trí nhớ phi thường và khả năng ghi nhớ mọi sự kiện xảy ra.

Đức vua Cha Ngọc Hoàng Thượng Đế chứng kiến điều này và quyết định mời hai anh em này lên Thiên Đình làm quan, ghi chép sổ sinh và sổ tử của loài người. Nam Tào được giao nhiệm vụ ghi chép sổ sinh, đứng bên trái (phương nam), trong khi Bắc Đẩu ghi chép sổ tử, đứng bên phải (phương bắc), cạnh bên Ngọc Hoàng. Trọng trách của họ là ghi lại số mệnh và số kiếp của mỗi người, từ lúc sinh ra cho đến lúc qua đời, quyết định số phúc bất phúc của con người và cả số kiếp của các loài vật.

Tuy nhiên, do việc ghi chép sổ tử quá nghiêm ngặt, Bắc Đẩu thường cầm chiếc dao thần sát phạt mọi tội ác, thậm chí khiến cho mạng người chết như rạ, dân lành gặp nạn. Một ngày, ở vùng Liêm Sơn, Thanh Liêm, có một chàng trai tên Đô Kình, sinh ra với tình trạng không có mắt, nhưng sau được một bà mụ ban phép làm cho khỏe mạnh và có khả năng nhìn xa. Đô Kình cảm thấy bức xúc trước sự tàn bạo của Bắc Đẩu, và quyết định đối đầu với hắn.

Đô Kình đã đoạt và giữ lấy con dao thần của Bắc Đẩu, ngăn chặn hắn khỏi gieo rắn gió. Một lần, khi Đô Kình giúp dân đánh bại một con rắn to lớn, Bắc Đẩu bất ngờ xuất hiện để chiếm lại con dao, nhưng Đô Kình đã thành công trong việc ngăn chặn hắn. Tuy nhiên, trong cuộc đấu tranh, Đô Kình đã bị Thiên Lôi và Bắc Đẩu dùng sức mạnh tấn công và cuối cùng bị thiêu thành than.

Ngọc Hoàng Thượng Đế biết được việc này và trách móc Bắc Đẩu về hành động tàn ác của mình. Từ đó, Ngọc Hoàng ra lệnh cho loài người được sống đến tuổi 100, nhưng Bắc Đẩu sợ rằng việc này sẽ tạo ra nhiều kẻ mưu kế như Đô Kình, nên đã lén giảm tuổi thọ của con người xuống chỉ từ 70 đến 80 tuổi. Điều này giải thích tại sao chỉ có vài người sống đến tuổi thọ cao nhưng lại được ban phước từ trên cao.

Nam Tào Tinh Quân và Bắc Đẩu Tinh Quân

Nam Tào và Bắc Đẩu tinh quân là các vị thần trông coi các ngôi sao trong hai chòm Nam Tào và Bắc Đẩu, mỗi ngôi sao đều mang một ý nghĩa và vai trò đặc biệt trong môn Tử vi.

Nam Tào tinh quân bao gồm 6 vị thần tương ứng với 6 ngôi sao trong chòm Nam Đẩu:

• Đệ nhất Thiên phủ cung: Tư mệnh tinh quân
• Đệ nhị Thiên tương cung: Tư lộc tỉnh quân
• Đệ tam Thiên lương cung: Duyên thọ tinh quân
• Đệ tứ Thiên đồng cung: Ích toàn tỉnh quân
• Đệ ngũ Thiên xu cung: Độ ách tinh quân
• Đệ lục Thiên cơ cung: Thượng sinh tinh quân

Bắc Đẩu tinh quân cũng gồm 7 vị thần tương ứng với 7 ngôi sao trong chòm Bắc Đẩu:

• Bắc đẩu đệ nhất Dương Minh Tham lang tinh quân
• Bắc đẩu đệ nhị Âm Tinh Cự môn tinh quân
• Bắc đẩu đệ tam Chân Nhân Lộc tồn tinh quân
• Bắc đẩu đệ tứ Huyền Minh Văn khúc tinh quân
• Bắc đẩu đệ ngũ Đan Nguyên Liêm trinh tinh quân
• Bắc đẩu đệ lục Bắc Cực Vũ khúc tinh quân
• Bắc đẩu đệ thất Thiên Quan Phủ quân tinh quân

Mỗi vị thần tinh quân đều có vai trò và ảnh hưởng riêng trong môn Tử vi, giúp người ta đánh giá và dự đoán vận mệnh của mình dựa trên vị trí và tương tác của các ngôi sao trong bản mạng cá nhân.

Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu trong tín ngưỡng Tứ Phủ

Trong tín ngưỡng Tứ Phủ, Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu được tôn thờ như hai vị quan hầu cận quan trọng bên cạnh Ngọc Hoàng Thượng Đế. Vai trò của họ là ghi chép số mệnh của loài người, với Bắc Đẩu chịu trách nhiệm ghi số sinh và Nam Tào ghi số tử. Vì thế, trong hình tượng của họ, ông Bắc Đẩu thường được miêu tả cầm cuốn sổ sinh, trong khi ông Nam Tào cầm sổ tử, thể hiện trực tiếp nhiệm vụ của mỗi người trong việc ghi chép số mệnh con người.

Điện thờ

Trong tín ngưỡng tử phủ, Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu không thường xuất hiện trong các nghi thức hầu đồng và không có các đền thờ riêng trong hệ thống Tử Phủ. Tuy nhiên, ở nhiều địa điểm, có các đền và điện thờ với tượng của họ, thường được phối thờ bên cạnh tượng của Ngọc Hoàng.

Trong tín ngưỡng Trần Triều, đặc biệt trong tin ngưỡng của một số vùng miền, như ở khu di tích Kiếp Bạc, lại có đền thờ riêng dành cho Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu. Điều này có nguồn gốc từ niềm tin rằng Đức Trần Triều Hưng Đạo Đại Vương không chỉ là một vị vua cao quý mà còn được coi là Cha của dân tộc Việt. Do đó, việc tôn thờ Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu tại Kiếp Bạc là một phần của sự tôn vinh và kính trọng đối với vị vua này.

Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu trong tín ngưỡng Đức Thánh Trần

Trong tín ngưỡng của Đức Thánh Trần, Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu được coi là hai vị thần hầu cận bên cạnh Ngọc Hoàng, giúp quản lý số mệnh của con người trong cõi trần gian. Mặc dù trong Đạo Giáo, vai trò của họ chủ yếu liên quan đến việc ghi chép số sinh số tử, nhưng trong tín ngưỡng của Trần Triều, việc thờ Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu cũng có lý do và ý nghĩa sâu xa.

Câu ngạn ngữ “tháng tám tiệc cha, tháng ba tiệc mẹ” phản ánh sự tôn kính và tưởng nhớ đối với Đức Đại Vương Trần Triều, được xem như một vị Vua Cha của dân tộc Việt Nam. Việc tổ chức tiệc tháng tám là cách thức của nhân dân Việt Nam thể hiện lòng tôn trọng và tưởng nhớ đối với vị vua này như một người cha.

Điều này giải thích vì sao đền thờ Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu cũng được xây dựng tại khu di tích Kiếp Bạc. Đó là vì trong tín ngưỡng của dân gian, Đức Trần Triều Hưng Đạo Đại Vương là một vị vua, mà còn cũng là một vị Vua Cha của dân tộc Việt Nam. Vì vậy, việc tôn thờ Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu tại Kiếp Bạc là một phần của việc tôn vinh và kính trọng đối với vị vua này, cũng như để thể hiện lòng tôn kính của nhân dân đối với một người cha bảo vệ và dẫn dắt dân tộc.