Tìm hiểu về hệ thống thần linh trong Công đồng Trần Triều

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá hệ thống các vị thánh trong Công đồng Trần Triều cùng những thông tin cơ bản, nhằm giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về hệ thống các vị thánh được tôn kính và thờ phụng tại các đền điện Trần Triều trong tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần của người Việt.

Hệ thống thần linh trong Công đồng Trần Triều

Vương phụ, Vương mẫu

Trong hệ thống tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần, hai vị Vương Phụ và Vương Mẫu là hai người mẹ sinh ra Đức Thánh Trần, thường không được thờ cúng chung một ban thờ với các vị thánh trong Trần triều.

• Vương Phụ, còn được biết đến với tên gọi Khải Thánh An Sinh Vương, tự là Trần Liễu, được phong làm Hiển Hoàng Khâm Minh Đại Vương.
• Vương Mẫu, còn gọi là An Sinh phu nhân, được biết đến với hiệu Thiện Đạo Quốc Mẫu.

Đức Thánh Trần

Đức Thánh Trần, hay còn gọi là Hưng Đạo Đại Vương, với tên thật là Trần Quốc Tuấn, được tước phong là Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương. Ông được coi là chính cung của Trần triều, với danh hiệu Cửu Thiên vũ đế, hiển thánh Thái Sư Thượng Phụ Quốc Công bình bắc đại nguyên suý Nhân Vũ Hưng Đạo đại vương thượng thượng thượng đẳng thần. Khi ông ngự đồng thường, ông thường mặc áo đỏ thêu rồng, hổ phù, và ông được biết đến với khả năng thực hiện các phép mà người đời gọi là uy sát quỷ trừ tinh.

Đức Thánh Trần có nguồn gốc từ dòng tu tiên Đạo giáo, với gốc tích ra đời được truyền bá trong dân gian. Theo truyền thống, ông được coi là Thanh tiên đồng từ trên Thiên Đình phụng lệnh Ngọc Hoàng đầu thai xuống hạ giới, mang theo phi thân kiếm, cờ ấn, và tam bảo của Lão Tử, Ngũ Tài của Thái Công. Mặc dù nhà Trần không thuộc Tứ Phủ, nhưng cũng có mối liên kết với tu tiên Đạo giáo thông qua nguồn gốc của mình. Do đó, hiện nay có sự phối hợp trong việc thờ cúng giữa Trần triều và Tứ Phủ.

Vương phi

Vương Phi, hay còn được gọi là Thiên Thành Công Chúa, là con gái của vua Trần Thái Tông. Bà được biết đến rộng rãi với danh hiệu Thiên Thành Công Chúa trong suốt cuộc đời. Sau khi qua đời, bà được truy phong với hiệu Nguyên Từ Quốc Mẫu. Ngày mất của bà là 28/9.

Thầy Dạy Văn và Thầy Dạy Võ

Quan Nam Tào và Quan Bắc Đẩu

Tứ vị Vương tử

Trong Tứ Vị Vương Tử, chúng ta có:

• Đức Thánh Cả:
  • Danh hiệu: Hưng Vũ Vương, tự Trần Quốc Nghiễn.
  • Vai trò trong Trần triều: Thượng tướng, Khai quốc công Hưng Vũ đại vương.
  • Nét đặc trưng: Thường mặc áo đỏ và khăn đỏ, lưng đeo cờ kiếm. Sử dụng dấu máu làm bùa trừ tà sát quỷ và chữa bệnh.
• Đức Phó Tằng:
  • Danh hiệu: Hưng Hiến Vương, tự Trần Quốc Uất.
  • Vai trò trong Trần triều: Thượng tướng, Tiết độ sứ Hưng Hiến đại vương.
  • Nét đặc trưng: Khi ngự, ngài thường mặc áo đỏ và khăn đỏ, lưng đeo cờ kiếm. Chuyên bắt tà ma, cắm đất tìm cốt và trị trùng.
• Đức Thánh Đệ Tam:
  • Danh hiệu: Hưng Nhượng Vương, tự Trần Quốc Tảng.
  • Vai trò trong Trần triều: Thượng tướng, Khai quốc công Hưng Hiến đại vương, Đệ tam Ông cửa suốt Hưng Nhượng Vương.
  • Nét đặc trưng: Thường mặc áo đỏ và khăn đỏkhi ngự, lưng đeo cờ kiếm. Sử dụng dấu máu trừ tà và chữa bệnh.
• Đức Thánh Đệ Tứ:
  • Danh hiệu: Hưng Trí Vương, tự Trần Quốc Hiện.
  • Vai trò trong Trần triều: Thượng tướng, Khai quốc công Hưng Trí đại vương.
  • Nét đặc trưng: Thường mặc áo đỏ và khăn đỏ, lưng đeo cờ kiếm khi ngự.

Nhị vị Vương Cô

Trong Nhị Vị Vương Cô, chúng ta có:

• Đệ Nhất Vương Cô – Quyên Thanh Công Chúa:
  • Danh hiệu: Bảo Thánh Hoàng Thái Hậu, sau khi mất được truy phong với hiệu Khâm Từ Bảo Thánh Hoàng Hậu.
  • Là vợ chính thất của vua Trần Nhân Tông, mẹ ruột của vua Trần Anh Tông.
  • Khi ngự đồng, cô thường mặc áo màu đỏ và đội khăn đóng, sử dụng khăn đỏ thắt dải buộc lên.
• Đệ Nhị Vương Cô – Đại Hoàng Công Chúa:
  • Danh hiệu: Anh Nguyên Quận Chúa.
  • Có thuyết cho rằng, mặc dù là con ruột của Đức Thánh Trần, nhưng cô phải đổi danh phận thành con nuôi để kết hôn với Phạm Ngũ Lão.
  • Khi ngự đồng, cô thường mặc áo màu vàng, hoặc một số nơi hầu cô mặc áo màu xanh. Cô thường sử dụng phép trừ linh tróc tà.

Lục Bộ Trần Triều

Trong Lục Bộ Trần Triều, những danh tướng không mang họ Trần nhưng vẫn thuộc về Công đồng Trần Triều và được phối thờ ở các đền điện Trần Triều bao gồm:

• Đức Ông Phò Mã – Phạm Ngũ Lão:
  • Danh hiệu: Chiêu Cảm Hùng Văn đại vương.
  • Vai trò: Thượng tướng quân, quan nội hầu của Trần Triều.
  • Nét đặc trưng: Khi ngự thường mặc áo đỏ và đội khăn đỏ.
• Yết Kiêu Tả Tướng Quân – Phạm Hữu Thế:
  • Danh hiệu: Hữu tướng đệ nhất bộ đô soái thủy quân tước hầu.
  • Vai trò: Tùy tướng của Hưng đạo vương Trần Quốc Tuấn.
  • Được Trần Hưng Đạo trọng dụng và đặt tên là Yết Kiêu.
• Dã Tượng Hữu Tướng Quân: Tướng giỏi lục quân, được biết đến với kỹ năng huấn luyện voi.
• Nghĩa Xuyên Tướng Quân – Nguyễn Chế Nghĩa: An Nghĩa Đại Vương. Vai trò: Tướng quân.
• Hùng Thắng Tướng Quân – Vi Hùng Thắng: Danh hiệu: Quận Công. Vai trò: Tướng quân.
• Huyền Quang Tướng Quân – Đặng Huyền Quang: Vai trò: Thái úy tướng quân. Nổi tiếng với tài ba võ nghệ.

Trần Triều Vương Nữ – Thuận Thánh Bảo Từ Hoàng Hậu

• Xuất thân là con gái trưởng của Hưng Nhượng vương Trần Quốc Tảng.
• Là vợ của vua Trần Anh Tông và là mẹ của vua Trần Minh Tông.
• Được tôn vinh là một trong những Vương nữ tôn quý nhất trong lịch sử Trần Triều.

Trần Triều Tướng Quân – An Nghĩa đại vương

• Tên thật: Nguyễn Chế Nghĩa.
• Vai trò: Là tướng quân của Trần Triều, được biết đến với văn võ song toàn.

Đức Thái Bình công chúa:

• Là con nuôi của Đức Thánh Trần, có công phục vụ nhà Trần ở vùng Thái Bình.
• Khi ngự đồng, cô thường mặc áo màu xanh, biểu tượng của Thái Bình.

Đức Trần Bình Trọng (Thiếu thông tin)

Cô Bé và Cậu Bé Trần Triều

• Cô Bé Cửa Suốt – Tịnh Huệ công chúa:
  • Vai trò: Con gái của Phạm Ngũ Lão và thứ phi của vua Trần Anh Tông.
  • Đặc điểm: Được biết đến với biệt hiệu “Cô Bé Cửa Suốt” vì cùng với Đức ông Đệ Tam, cô trấn thống lĩnh ba quân thủy binh trấn giữ ngoại ô Cửa Suốt.
  • Trang phục: Khi ngự đồng, cô thường mặc áo trắng và biểu diễn múa kiếm và cờ lệnh.
  • Ngày tiệc: Ngày 2/3 âm lịch.
• Cậu Bé Cửa Đông – Hiển thánh vương:
  • Thông tin không chính xác: Trong hệ thống thờ các vị thánh Trần triều truyền thống, không có sự đề cập đến Cậu Bé Cửa Đông. Thông tin về cậu bé này được đưa ra từ những năm 1990, khi một số đồng thầy hầu giá đưa cậu bé Cửa Đông vào hệ thống thờ cúng, kết hợp với Tứ phủ và Trần Triều trong một buổi.
  • Các giả thiết và tài liệu: Có nhiều giả thiết và tài liệu ghi nhận về danh xưng và vai trò của cậu bé này, như là Thánh cậu trấn giữ Cửa Đông, hoặc là Cậu bé Quận bản Đền.
  • Trang phục: Khi ngự đồng, cậu thường mặc áo vàng hoặc trắng, đầu đội khăn ngang, và biểu diễn múa cờ và kiếm.

Cả hai nhân vật này đều là những phần trong truyền thống và tín ngưỡng của Trần Triều, góp phần làm phong phú hơn hệ thống các vị thánh và tôn giáo của người Việt.

Ngũ Hổ đại tướng

Trong tín ngưỡng của Đức Thánh Trần, Ngũ Hổ Đại Tướng được coi là những vị thần quan trọng, có vai trò bảo vệ và phù trợ cho gia đình và đất nước. Có sự tương đồng giữa Ngũ Hổ của Đức Thánh Trần và Ngũ Hổ của Tứ Phủ về phương hướng và màu sắc.

Danh hiệu đầy đủ của các vị Hổ bao gồm:

• Đông Phương – Lưu Diện: Được gọi là Đại Tướng, màu sắc biểu thị là Thanh, và được tôn thờ với danh hiệu “Hổ Đại Thần”.
• Nam Phương – Lưu Chỉ: Cũng được gọi là Đại Tướng, màu sắc biểu thị là Xích, và được tôn thờ với danh hiệu “Hổ Đại Thần”.
• Trung Ương – Lưu Phòng: Được gọi là Đại Tướng, màu sắc biểu thị là Hoàng, và được tôn thờ với danh hiệu “Hổ Đại Thần”.
• Tây Phương – Lưu Tất: Cũng được gọi là Đại Tướng, màu sắc biểu thị là Bạch, và được tôn thờ với danh hiệu “Hổ Đại Thần”.
• Bắc Phương – Lưu Thị: Được gọi là Đại Tướng, màu sắc biểu thị là Hắc, và được tôn thờ với danh hiệu “Hổ Đại Thần”.

Ngoài ra, còn có nhiều vị tướng khác như Trần Sầm, Đỗ Hựu, Đỗ Vỹ, Đỗ Hưng, Nguyễn An, Trần Bách, Đoàn Thại, Nông Thị Tâm, Lâm Văn Cường, Trần Nhật Duật và nhiều vị khác, đóng vai trò quan trọng trong tín ngưỡng và văn hóa của Đức Thánh Trần.

Nhà Trần không tuân thủ cách tổ chức cấp bậc như Tứ Phủ. Thay vào đó, họ tổ chức theo gia đình, không chia thành các bậc như Vua, Mẫu, Các Quan, Chúa, Chầu, Ông Hoàng, Thánh Cô, Thánh Cậu như trong Tứ Phủ. Tất cả các thành viên trong gia đình Trần, bao gồm cả Lục Bộ thánh Ông, đều được trao phong tước và mặc áo đỏ. Riêng cô Đôi Đại Hoàng mặc áo vàng, còn cô Thái Bình mặc áo xanh.