Tìm hiểu về ý nghĩa chữ Vạn trong Phật giáo

Chữ vạn, biểu tượng hình chữ thập với cánh mở rộng về phía phải, là một trong những dấu ấn thiêng liêng và cao quý trong Phật giáo. Theo truyền thống, chữ vạn được coi là một trong ba mươi hai tướng tốt của Đức Phật, xuất hiện trên ngực Ngài như một minh chứng cho sự giác ngộ và công đức vô lượng. Tuy nhiên, trong một số kinh điển khác, chữ vạn được xem là tướng tốt thứ 80 của Đức Phật Thích Ca, thể hiện sự tôn kính đặc biệt đối với Ngài. Dù ở vị trí nào, biểu tượng này luôn mang ý nghĩa sâu sắc, đại diện cho sự an lạc, bình yên, và trí tuệ vô biên của Đức Phật. Bài viết sau đây của Phúc Lâm sẽ khám phá chi tiết về ý nghĩa và lịch sử của chữ vạn trong Phật giáo, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tầm quan trọng và những giá trị tinh thần mà nó mang lại.

Ý nghĩa của chữ Vạn trong Phật Giáo

Trên ngực các pho tượng Phật, trên bìa sách, hay trong những trang kinh sách Phật giáo, ta thường thấy hình chữ vạn – một biểu tượng giống như hai chữ S bắt chéo thẳng góc với nhau, trông như chiếc chong chóng đồ chơi của trẻ em. Điều thú vị là chữ vạn có hai cách viết khác nhau khi nhìn từ ngoài vào:

• Mẫu A (卐): Chiều quay ngược chiều kim đồng hồ. Đây là chiều quay tự nhiên của các hành tinh xung quanh mặt trời và cũng là chiều tự quay của Trái Đất.
• Mẫu B (卍): Chiều quay cùng chiều kim đồng hồ, tương ứng với chiều tương sinh trong Ngũ Hành.

Chữ vạn được coi là một trong ba mươi hai tướng tốt của Đức Phật, nằm ngay trước ngực Ngài, biểu thị công đức vô lượng và sự giác ngộ vẹn toàn. Một số kinh điển khác lại xếp chữ vạn là tướng tốt thứ 80 của Đức Phật Thích Ca. Sự hiện diện của chữ vạn ở ngực Đức Phật tượng trưng cho lý Trung Đạo, vượt qua mọi sự đối đãi, không nghiêng về bất kỳ bên nào.

Ngoài vị trí ở ngực, chữ vạn đôi khi còn xuất hiện trên tóc, lòng bàn chân hoặc lòng bàn tay của các hình tượng Đức Phật. Theo nghiên cứu của Tiến sĩ Quang Đảo Đốc từ Đại học Quốc Sĩ Quán Nhật Bản, chữ vạn vốn không phải là văn tự hay chữ viết mà chỉ là ký hiệu. Nó xuất hiện rất sớm, từ thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên và được dùng trong kinh Phật từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên.

Tuy nhiên, việc sử dụng chữ vạn không thống nhất về hình thức. Có nơi viết theo mẫu A, cũng có nơi lại viết theo mẫu B. Do đó, có những tranh luận cho rằng chữ vạn của Phật giáo phải xoay theo một hướng nhất định mới đúng, còn hướng kia thì sai.

Những quan điểm về chiều xoay của chữ Vạn trong Phật Giáo

Chữ vạn, biểu tượng quan trọng trong Phật giáo, đã trở thành đề tài tranh cãi về chiều xoay chính xác của nó. Dưới đây là các quan điểm từ những nguồn tài liệu uy tín:

Quan điểm của Thiều Chửu

Theo “Hán Việt Tự Điển” của Thiều Chửu, chữ vạn (卐) mẫu A, chiều quay ngược chiều kim đồng hồ, được coi là chính xác. Thiều Chửu giải thích:

• Chữ vạn chỉ có trong nhà Phật, không xuất hiện trong kinh truyện.
• Khi Phật giáng sinh, chữ vạn hiện ra trước ngực Ngài, biểu thị tướng cát tường.
• Chữ vạn (卐) mẫu A tượng trưng cho sự tốt lành khi xoay về bên phải, giống như cách nhiễu Phật (đi vòng quanh Phật) và hào quang từ lông mày của Phật cũng xoay về bên phải.
• Viết chữ vạn xoay ngược chiều kim đồng hồ (卐) là đúng, còn xoay cùng chiều kim đồng hồ (卍) là sai.

Quan điểm của Đoàn Trung Còn

Ngược lại, “Phật Học Từ Điển” của Đoàn Trung Còn cho rằng chữ vạn (卍) mẫu B, chiều quay cùng chiều kim đồng hồ, là chính xác. Đoàn Trung Còn nhấn mạnh:

• Chữ vạn (卍) mẫu B còn gọi là Svastika, Kiết tường, Vạn tự, Đức tự.
• Đây là một biểu tượng linh thiêng ở Ấn Độ, biểu thị sự may mắn, phước đức.
• Chư Phật Thế Tôn đều có chữ vạn trên ngực và tóc của các Ngài.
• Viết chữ vạn quay cùng chiều kim đồng hồ (卍) tiêu diệt phiền não, đem lại an lạc, trong khi quay ngược chiều (卐) lại gây nguy hại.

Quan điểm của “Từ Điển Phật Học Hán Việt” của Giáo Hội PGVN

Theo “Từ Điển Phật Học Hán Việt” của Giáo Hội PGVN, chủ biên Kim Cương Tử, chữ vạn (卐) mẫu A được xem là tướng tốt lành. Quan điểm này nêu rõ:

Chữ vạn (卐) mẫu A không phải là chữ viết mà là biểu tượng của sự tốt lành.

• Chiều xoay về bên phải của chữ vạn (卐) mẫu A tương tự như khi kính lễ Đức Phật và hào quang từ lông mày của Ngài.
• Viết chữ vạn (卍) mẫu B là sai lầm.

Quan điểm từ Wikipedia

Theo Wikipedia, chữ vạn là một trong ba mươi hai tướng tốt của Phật, vị trí trên ngực, biểu thị công đức vô lượng. Wikipedia cho rằng:

• Chữ vạn không phải là chữ viếtmà chỉ là một phù hiệu.
• Viết chữ vạn xoay về bên trái hay bên phải đều được.

Quan điểm của Thích Minh Châu và Minh Chi

Theo “Từ Điển Phật Học Việt Nam” của Thích Minh Châu và Minh Chi, chữ “vạn” là một trong ba mươi hai tướng đẹp của Phật, thường ở phía trên ngực. Quan điểm này khẳng định:

• Chữ vạn biểu thị công đức vô lượng, lòng từ bi và trí tuệ của Phật.
• Chữ vạn không phải là chữ viếtmà chỉ là phù hiệu.
• Viết chữ vạn xoay về bên trái hay bên phải đều được, tranh luận về chiều quay không có lý lẽ thuyết phục.

Kết Luận

Tranh cãi về chiều xoay của chữ vạn phản ánh sự đa dạng trong cách diễn giải biểu tượng này. Mỗi quan điểm đều có cơ sở riêng nhưng không ai có lý lẽ hoàn toàn thuyết phục. Chữ vạn tượng trưng cho chân lý và tùy vào góc nhìn, chân lý có thể mang nhiều hình thức khác nhau. Điều quan trọng là chúng ta nên tập trung vào việc thực hành và gìn giữ công đức thay vì tranh cãi về chi tiết nhỏ như chiều xoay của chữ vạn.

Tóm lại, chữ vạn trong Phật giáo không chỉ là một biểu tượng thiêng liêng mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về lòng từ bi, trí tuệ và sức mạnh vô biên của Đức Phật. Dù được diễn giải theo nhiều cách khác nhau về hướng xoay, ý nghĩa cốt lõi của chữ vạn vẫn là sự tốt lành, công đức và sự cứu độ chúng sinh. Như lời một vị cao tăng đã nói, chúng ta không nên chấp nhặt về việc chữ vạn xoay theo hướng nào. Thay vào đó, hãy chú trọng vào việc thực hành lời dạy của Đức Phật, phát huy lòng từ bi và trí tuệ trong cuộc sống hàng ngày, góp phần xây dựng một thế giới an lạc và hạnh phúc. Qua việc tìm hiểu và hiểu rõ ý nghĩa của chữ vạn, chúng ta có thể cảm nhận sâu sắc hơn về giá trị tinh thần và triết lý cao đẹp mà Phật giáo mang lại.