Bàn Loan là gì? Tìm hiểu về Bàn Loan Hầu Đồng

Hầu đồng, còn được gọi là lên đồng, là một nghi lễ truyền thống phổ biến trong văn hóa dân gian Việt Nam. Đây là một hoạt động tín ngưỡng được thực hiện trong ngữ cảnh của tín ngưỡng thờ Mẫu. Hoạt động này thường được tổ chức vào các dịp lễ Tết và được coi là một phần không thể thiếu trong văn hóa tín ngưỡng của người Việt. Trong mỗi buổi lễ, không thể thiếu một vật phẩm quan trọng: bàn loan hầu đồng. Vậy bàn loan hầu đồng là gì? Được chế tác từ nguyên liệu nào? Cùng Phúc Lâm tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết sau nhé.

Bàn loan hầu đồng là gì?

Bàn loan hầu đồng không thể giới hạn trong một định nghĩa cụ thể, mà nó được xác định thông qua vai trò và ứng dụng của nó trong nghi lễ tín ngưỡng. Trong đạo Mẫu, bàn loan hầu đồng được sử dụng cho các nghi thức và vấn hầu được tổ chức bởi ông đồng hoặc bà đồng. Đây là nơi mà mọi người đến dâng lễ và xin lộc thường thực hiện các nghi lễ tôn giáo.

So với bàn thờ chính, bàn hầu đồng thường có kích thước nhỏ hơn và thường được trang trí với các màu sắc sặc sỡ. Điều này giúp phân biệt nó với các loại bàn thờ khác. Quan trọng nhất, cả bàn thờ và bàn hầu đồng đều phải được giữ gìn sạch sẽ và tôn trọng để thể hiện sự tôn nghiêm trong các nghi lễ tín ngưỡng.

Chất liệu

Chất liệu để làm bàn loan hầu đồng rất đa dạng, nhưng các loại gỗ phổ biến nhất vẫn là gỗ Mít, gỗ Hương, gỗ Dổi, gỗ Vàng Tâm, và gỗ Gụ. Trong số đó, gỗ Mít và gỗ Dổi là hai loại được ưa chuộng nhất.

Gỗ Mít được lấy từ cây mít, một loại cây thân thuộc và gắn liền với văn hóa dân gian. Chúng thường mọc ở những vùng đất khô cằn, thể hiện sự kiên cường và bền bỉ. Quả mít mọc từ thân cây, tượng trưng cho sự sinh sôi và phát triển. Bàn hầu đồng được làm từ gỗ mít thường thể hiện sự giàu có, sung túc và phát triển. Ngoài việc dùng làm bàn loan, gỗ mít còn được ứng dụng rộng rãi trong chế tác các vật dụng thờ cúng, tạc tượng và điêu khắc.

Gỗ Hương, với hương thơm gần giống như trầm hương, cũng được sử dụng để làm bàn thờ và bàn loan hầu đồng. Gỗ này thường có vân mây đẹp mắt, tạo ra những sản phẩm có vẻ đẹp tinh tế và trang trọng.

Gỗ Dỗi có đặc điểm nhẹ, dễ di chuyển, nên thường được sử dụng để làm bàn thờ và bàn hầu đồng. Sự nhẹ nhàng của gỗ này giúp cho việc vận chuyển trở nên thuận tiện hơn.

Ngoài các loại gỗ truyền thống, các loại gỗ nhập khẩu như gỗ Đỏ và gỗ Dâu từ Nam Phi cũng được sử dụng để làm bàn loan hầu đồng. Tuy nhiên, độ bền và chất lượng của chúng thường không thể sánh kịp với các loại gỗ dân gian đã được sử dụng từ lâu trong truyền thống văn hóa.

Quy trình chế tác

Quá trình làm nên chiếc bàn loan hầu đồng là một quá trình chế tạo vật phẩm thờ cúng, là một nghệ thuật tinh tế đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo của nghệ nhân. Dưới đây là những bước cơ bản để tạo ra một chiếc bàn hầu đồng sặc sỡ màu sắc như vậy:

• Chọn nguyên liệu gỗ:

Bước quan trọng nhất là chọn lựa nguyên liệu gỗ phù hợp. Các loại gỗ như gỗ Mít, gỗ Hương, gỗ Dổi, gỗ Vàng Tâm, và gỗ Gụ thường được ưa chuộng. Sự lựa chọn này phụ thuộc vào nhu cầu và sở thích của người sử dụng.

• Chạm khắc đồ thờ:

Sau khi có nguyên liệu gỗ, nghệ nhân sẽ chạm khắc những chi tiết tinh xảo trên bàn hầu đồng. Đầu tiên, gỗ được cắt theo khối và lấy phần lõi để chạm khắc. Người thợ sẽ phác thảo hình dáng chung từ đầu đến cuối, sau đó đi vào chạm khắc những chi tiết nhỏ. Đây là công đoạn đòi hỏi kỹ thuật, khéo léo và độ tập trung cao.

• Sơn son thếp cho sản phẩm:

Sau khi hoàn thành chạm khắc, sản phẩm sẽ được sơn son thếp để tạo ra màu sắc như ý. Khách hàng có thể kiểm tra chất lượng và đường nét họa tiết trước khi bước vào công đoạn này. Các mẫu bàn loan hầu đồng có thể được sơn son thếp vàng, sơn PU, hoặc các loại sơn khác tùy theo yêu cầu và ý thích của khách hàng.

Qua từng bước công đoạn tỉ mỉ và cẩn thận này, một chiếc bàn loan hầu đồng sẽ được tạo ra với vẻ đẹp tinh tế và cuốn hút, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng và thẩm mỹ của người sử dụng.

Trong nghi lễ và tín ngưỡng của đạo Mẫu, bàn loan hầu đồng đóng vai trò quan trọng và thiêng liêng. Qua quá trình tìm hiểu về quy trình làm bàn loan hầu đồng, chúng ta có thể thấy sự tâm huyết và tinh thần nghệ thuật của những người nghệ nhân đang gắn bó với việc tạo ra những sản phẩm thờ cúng mang ý nghĩa sâu sắc. Bàn loan hầu đồng không chỉ là một vật phẩm thần linh mà còn là biểu tượng của sự kính trọng và lòng thành kính của con người dành cho vị thần mẹ Đạo Mẫu.

Qua việc lựa chọn nguyên liệu gỗ, chạm khắc đồ thờ, và sơn son thếp, mỗi chiếc bàn loan hầu đồng không chỉ là một sản phẩm thủ công mà còn là biểu tượng của truyền thống và văn hóa tín ngưỡng của dân tộc. Chúng tạo nên một không gian linh thiêng và tôn nghiêm trong các buổi lễ cúng và hầu đồng, giữ cho tinh thần truyền thống của đạo Mẫu luôn được kế thừa và phát triển qua thế hệ.