Ngai thờ, khám thờ và Luật thờ ngai thờ khám

Ngai thờ và khám thờ là những vật phẩm đồ thờ cúng phổ biến trong nhiều gia đình tại Việt Nam. Tuy nhiên, ý nghĩa và cách sử dụng của chúng thường không được hiểu rõ đầy đủ. Trong bài viết này, hãy cùng Phúc Lâm Sơn Đồng tìm hiểu về ý nghĩa của ngai thờ và khám thờ trên bàn thờ, cũng như một số quy định liên quan đến việc thờ ngai thờ khám.

Ngai thờ, khám thờ là gì?

Ngai thờ là gì?

Ngai thờ là một vật phẩm thờ cúng quan trọng trong nhiều gia đình tại Việt Nam. Ngai thờ thường được đặt trên bàn thờ để thể hiện sự tôn trọng và thành kính đối với tổ tiên.

Ngai thờ là một biểu tượng linh thiêng, đại diện cho linh hồn của tổ tiên và các vị thần bảo hộ trong gia đình. Ngai thờ, còn được gọi là ỷ thờ, có hình dạng tương tự như một chiếc ghế. Nó tượng trưng cho một chiếc ghế cao nhất dành riêng cho tổ tiên, ông bà, để họ có thể quan sát, chứng giám và bảo hộ cho toàn bộ con cháu trong gia đình và dòng tộc. Nó thường được đặt ở một vị trí trang trọng trong nhà, đền chùa hoặc nơi thờ cúng khác. Ngai thờ có thể được chế tác từ gỗ, đá, kim loại hoặc các vật liệu khác.

Ngai thờ không chỉ có ý nghĩa tôn giáo mà còn mang ý nghĩa văn hóa và truyền thống của người Việt Nam. Việc giữ gìn và thờ cúng ngai thờ được coi là một nhiệm vụ truyền thống và là một cách để gắn kết gia đình và thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên.

 Ý nghĩa ngai thờ

Ngai thờ mang theo ý nghĩa và giá trị tôn giáo, văn hóa và gia đình. Dưới đây là một số ý nghĩa chính của ngai thờ:

• Tôn trọng và thành kính đối với tổ tiên: Ngai thờ thể hiện lòng tôn trọng và thành kính đối với tổ tiên và tổ phụ. Nó là một biểu tượng tôn giáo cho sự kính trọng và tôn vinh những người đi trước, những người đã đóng góp và có vai trò quan trọng trong việc hình thành gia đình và cộng đồng.
• Ý nghĩa tâm linh: Ngai thờ được coi là một nơi linh thiêng, nơi mà các vật phẩm thờ cúng và nghi lễ được thực hiện. Nó là nơi để tạo sự kết nối với thế giới tâm linh, gửi lời cầu nguyện và cầu khấn cho sự bình an, may mắn và sự phát triển của gia đình.
• Truyền thống và di sản văn hóa: Ngai thờ mang theo giá trị văn hóa và truyền thống của người Việt Nam. Nó là một phần quan trọng trong việc duy trì và bảo tồn những giá trị truyền thống và di sản văn hóa của gia đình và cộng đồng.
• Tạo không gian thể hiện lòng thành kính: Ngai thờ là một nơi để đặt các vật phẩm thờ cúng như bát sen, lọ hoa, nến và hương. Việc sắp xếp và chuẩn bị những vật phẩm này một cách trang nhã và tôn trọng thể hiện lòng thành kính và sự quan tâm đối với tổ tiên.

Khám thờ là gì?

Khám thờ là một vật phẩm quan trọng và thiết yếu trên bàn thờ gia tiên trong mỗi gia đình. Nó có hình dạng tương tự như ngai thờ, nhưng có một cửa mở đóng để lưu giữ các linh vật của tổ tiên bên trong. Trên mặt khám thờ, có ghi chữ “Thần Chủ” đại diện cho sự thờ cúng từ bốn đời trở lên, bao gồm cao, tằng, tổ và khảo.

Khám thờ thường có mái chảy xuống hoặc mái chảy mui. Nó được chạm khắc với những hình ảnh cụ thể như hình song long chầu nguyệt hoặc những linh vật quý hiếm, kết hợp với cây cỏ lạ để tạo nên một không gian thờ cúng sang trọng và huyền bí. Cả hai bên cánh cửa của khám thờ cũng được chạm khắc vô cùng tinh xảo, thể hiện sự tôn trọng và lòng thành kính đối với tổ tiên.

Đúng, khám thờ không chỉ đóng vai trò trong việc bảo quản và bảo vệ các linh vật của tổ tiên, mà còn mang theo ý nghĩa tôn giáo và văn hóa sâu sắc. Nó được coi là một biểu tượng tôn kính và lòng thành kính đối với tổ tiên, đồng thời tạo ra một không gian linh thiêng và trang trọng để thực hiện các nghi lễ thờ cúng.

Ý nghĩa khám thờ

Khám thờ mang theo nhiều ý nghĩa và giá trị tôn giáo, văn hóa và tâm linh trong việc thờ cúng gia tiên. Dưới đây là một số ý nghĩa chính của khám thờ:

• Tôn trọng và thành kính đối với tổ tiên: Khám thờ là biểu tượng của sự tôn trọng và lòng thành kính đối với tổ tiên và tổ phụ. Bằng cách lưu giữ và bảo vệ các linh vật của tổ tiên trong khám thờ, gia đình thể hiện sự quan tâm và lòng biết ơn đối với những người đã đi trước và góp phần xây dựng và bảo vệ gia đình.
• Bảo quản và bảo vệ linh vật: Khám thờ có chức năng bảo quản và bảo vệ các linh vật của tổ tiên. Các linh vật này thường được coi là mang sức mạnh và bảo vệ gia đình khỏi tai họa và điều xấu. Khám thờ tạo ra một không gian an lành và linh thiêng để lưu giữ và thờ cúng các linh vật này.
• Tạo không gian linh thiêng và tâm linh: Khám thờ là nơi để thiết lập một không gian linh thiêng và tâm linh trong gia đình. Việc đặt khám thờ trên bàn thờ gia tiên tạo ra một môi trường để kết nối với thế giới tâm linh, gửi lời cầu nguyện và cầu khấn cho sự bình an, may mắn và sự phát triển của gia đình.
• Thể hiện vẻ đẹp và nghệ thuật: Khám thờ thường được chạm khắc và trang trí với các họa tiết nghệ thuật tinh xảo. Hình ảnh và hoa văn trên khám thờ thể hiện sự tôn trọng và lòng thành kính đối với tổ tiên, cũng như mang đến vẻ đẹp và huyền bí cho không gian thờ cúng.

Khi đặt khám thờ trên bàn thờ gia tiên, điều này mang ý nghĩa sâu sắc thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với công đức sinh thành và dưỡng dục của ông bà tổ tiên. Việc lựa chọn khám thờ đúng cách là rất quan trọng, và cần chú ý đến nhiều yếu tố, đặc biệt là màu sắc, độ bền và sự hài hòa với các đồ thờ cúng khác trên bàn thờ, để tạo ra một tổng thể hoàn mỹ. Thông thường, các sản phẩm khám thờ được chạm khắc tinh xảo và tỉ mỉ từ chất liệu gỗ được ưa chuộng hơn cả.

Luật thờ ngai thờ khám và những điều bạn cần ghi nhớ

Luật thờ ngai

“Thờ ngai chỉ thờ dành riêng

Ông bà Tổ họ, Chi riêng nhà mình

Thờ ngôi ngai là đẹp xinh

Hai ngai nhỏ đúng luật trình trên ban.

Thờ chung không đúng luật sang

Ngai chỉ thờ một rõ ràng không hai (một vong)

Còn lại thờ chung ngoài ngai

Không thờ thứ tự trên ngai ý trần.”

Theo truyền thống, ngai thờ thường chỉ được sử dụng cho gia chủ là con trưởng Họ và trưởng Chi của gia đình. Điều này là vì mỗi dòng họ chỉ có thể có một ngai thờ duy nhất và ngai thờ được truyền từ đời này sang đời khác, đại diện cho sự liên kết và tiếp nối với tổ tiên.

Tuy nhiên, đối với các gia chủ là con thứ, việc sử dụng ngai thờ không phù hợp với luật thờ ngai. Trong trường hợp này, có thể sử dụng khám thờ hay ỷ thờ thay chon gai thờ.

Thông qua việc tưởng nhớ và tôn kính tổ tiên trong lòng, người thờ cúng có thể thực hiện các nghi lễ và cầu nguyện mà không cần sử dụng vật phẩm cụ thể.

Luật thờ khám

“Ban thờ to đẹp, đàng hoàng

Phải xây chắc chắn, phải làm uy nghi

Mới đúng theo luật Thiên ghi

Ngôi khám thờ được ghi chung tên hồn.

Thờ hồn mãi mãi trường tồn

Đời này, đời khác có hồn Gia tiên

Đó là luật Trời dành riêng

Cho người trần thế thờ cúng tại nhà

Nhà thờ Tổ, nhà thờ Chi

Gia tiên cũng được thờ chung khám cùng

Trên ban được thờ ung dung

Giữa khám thờ chính vong cụ Ông, cụ Bà

Hồn người cao bậc nhất gia

Cung trái vào nhà thờ bậc thứ hai

Cung phải vào nhà hả hài

Thờ chung tất cả hồn linh gia đình

Những vong nhỏ bé thật tình

Gia tiên nhà mình từ trước tới sau.”

Luật thờ ngai thờ và khám thờ quy định việc thờ cúng Thánh và Thần. Theo luật thờ ngai thờ, trong khi ngai đại thờ Thánh, thì ngai trung thờ Thần. Điều này có nghĩa là ngai lớn được sử dụng để thờ cúng các Thánh, trong khi ngai nhỏ hơn dùng để thờ cúng các Thần.

Trong trường hợp thờ cúng Thánh, thì thờ ngai đại được sử dụng. Thánh được coi là các vị quan trọng và linh thiêng, nên thờ cúng Thánh đòi hỏi sự tôn trọng và lòng thành kính cao đối với họ. Thờ ngai đại được đặt trên bàn thờ và dùng để thờ cúng các Thánh. Nó thể hiện sự tôn trọng và lòng kính trọng đối với vị Thánh được thờ cúng.

Tuy nhiên, đối với thờ cúng Thần, thì sử dụng ngai thờ nhỏ hơn, cụ thể là khám thờ. Khám thờ có chức năng thờ cúng các Thần và có hình dạng tương tự như ngai thờ, với cửa mở ra và đóng lại. Trên bên trong khám thờ, các linh vật và hiện vật đại diện cho các Thần được đặt. Điều này tạo ra một không gian linh thiêng và trang trọng để thực hiện các nghi lễ thờ cúng Thần.

Ngoài ra, khám thờ còn được sử dụng để thờ cúng chung cho các Thánh và Thần. Trong trường hợp này, hồn cao của Tổ được thờ cúng ở vị trí giữa khám thờ. Điều này biểu thị sự tôn kính và kết nối với tổ tiên, và con cháu ở các thế hệ hai bên đều được thờ cúng. Các cậu bé và cô bé trong gia đình, là con cháu của các cụ, không được thờ cúng riêng biệt mà được thờ chung.

Tổng kết lại, luật thờ ngai thờ và khám thờ quy định việc thờ cúng Thánh và Thần. Thờ cúng Thánh sử dụng ngai đại thờ, trong khi thờ cúng Thần sử dụng khám thờ. Ngoài ra, khám thờ còn được sử dụng để thờ cúng chung cho các Thánh và Thần, và hồn cao của Tổ được thờ cúng ở vị trí giữa khám thờ. Điều này thể hiện sự tôn trọng, lòng thành kính và kết nối với tổ tiên trong các nghi lễ thờ cúng gia đình.

Cách thức thờ ngai thờ khám

Thờ ngai thờ khám là hoạt động thường được thực hiện trong các dịp lễ tết truyền thống như Tết Nguyên Đán, lễ Vu Lan, Giỗ Tổ Hùng Vương, hay đám giỗ, đám tang… Trước khi thực hiện, người thực hiện sẽ chuẩn bị một bàn thờ đầy đủ vật phẩm cần thiết như trầu, hương, nến, rượu… Bàn thờ được bố trí ở vị trí trang trọng và thoáng mát.

Sau đó, người thực hiện sẽ lên đường đi thờ ngai thờ khám tại nhà công quả của người đã qua đời. Trong quá trình thực hiện thờ ngai thờ khám, người thực hiện cần phải tuân thủ đầy đủ các quy định về luật thờ ngai thờ khám. Đồng thời, cần tránh các hành vi không đúng quy định và không phù hợp với nghi thức và tôn giáo.

Luật thờ ngai thờ khám là một phần quan trọng trong văn hóa và tín ngưỡng của người Việt Nam. Nó mang lại sự tôn trọng và lòng biết ơn đối với tổ tiên. Để đảm bảo tính nghiêm trang và nhiêm túc trong quá trình thực hiện thì việc tuân thủ đầy đủ những quy định về luật thờ ngai thờ khám là rất quan trọng

Tiến hành thờ ngai thờ khám

Để thực hiện luật thờ ngai thờ khám đúng phong tục, có các bước tiến hành cụ thể cần được tuân thủ. Dưới đây là mô tả chi tiết về các bước này:

Bước 1: Chuẩn bị bàn thờ

Trước khi tiến hành thờ ngai thờ khám, việc chuẩn bị một bàn thờ phù hợp là rất quan trọng. Bàn thờ nên được đặt ở một vị trí trang trọng, tôn nghiêm và thoáng mát trong nhà. Bàn thờ cần được sắp xếp gọn gàng và chứa đầy đủ các vật phẩm thờ cúng như trầu, hương, nến, rượu và các hiện vật đại diện cho tổ tiên và các Thánh, Thần.

Bước 2: Tiến hành thờ

Sau khi chuẩn bị xong bàn thờ, người thực hiện sẽ tiến hành thờ ngai thờ khám. Thông thường, quy trình thờ ngai thờ khám được thực hiện tại nhà công quả của người đã qua đời. Người thực hiện mang theo các vật phẩm cần thiết như trầu, hương, nến, rượu và các hiện vật thờ cúng. Trước khi bắt đầu, người thực hiện cần tạo ra một không gian trang trọng và tôn nghiêm xung quanh ngai thờ khám.

Khi thờ ngai thờ khám, các quy định về luật thờ ngai thờ khám cần được người thực hiện tuân thủ đầy đủ. Điều này bao gồm việc thực hiện các nghi lễ thờ cúng theo trình tự và thứ tự đúng quy định, đảm bảo sự tôn trọng và lòng thành kính đối với tổ tiên và các Thánh, Thần. Người thực hiện sẽ dùng trầu để đốt hương, rót rượu và thắp nến trong quá trình thờ cúng, thể hiện sự tôn vinh và tôn nghiêm.

Bước 3: Kết thúc quá trình thờ

Sau khi thờ ngai thờ khám hoàn thành, người thực hiện cần kết thúc quá trình một cách trang trọng và tôn nghiêm. Cùng với đó, người thực hiện thờ ngai thờ cúng cần dọn dẹp bàn thờ cũng như các vật phẩm vừa sử dụng trong quá trình thờ cúng. Việc này thể hiện sự tôn trọng và lòng thành kính đối với tổ tiên và các Thánh, Thần.

Qua các bước tiến hành thờ ngai thờ khám, người thực hiện có thể tạo ra một không gian linh thiêng và trang trọng để thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với tổ tiên, đồng thời thực hiện các nghi lễ thờ cúng một cách đúng phong tục và tôn nghiêm.

Những lưu ý quan trọng khi thực hiện

Để thực hiện luật thờ ngai thờ khám một cách chính xác và tôn trọng, cần lưu ý những điều quan trọng sau:

• Lưu ý 1: Tuân thủ quy định Việc tuân thủ đầy đủ các quy định về luật thờ ngai thờ khám là rất quan trọng. Điều này bao gồm việc nắm vững trình tự, thứ tự và cách thức thờ cúng đúng quy định. Cần nghiêm chỉnh và tôn trọng các quy tắc và truyền thống đã được truyền từ đời này sang đời khác trong gia đình.
• Lưu ý 2: Tránh các hành vi không đúng quy định. Trong quá trình thờ ngai thờ khám, cần tránh các hành vi không đúng quy định, không phù hợp với nghi thức và tôn giáo. Nên tránh việc lạm dụng các vật phẩm thờ cúng, không tuân thủ trình tự và thứ tự thờ cúng đã quy định, và không thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đúng mức.
• Lưu ý 3: Dọn dẹp sau khi kết thúc Sau khi kết thúc quá trình thờ ngai thờ khám, cần dọn dẹp bàn thờ và các vật phẩm sử dụng trong quá trình thực hiện, thể hiện lòng biết ơn và sự tôn trọng đối với tổ tiên. Bàn thờ cần được sắp xếp gọn gàng và dọn dẹp, các vật phẩm thờ cúng cần được bảo quản và đặt vào vị trí phù hợp.

Khi thực hiện luật thờ ngai thờ khám, bạn cần tuân thủ đầy đủ  và đúng phong tục các bước tiến hành và những lưu ý quan trọng để có thể đảm bảo tính nghiêm trang và nghiêm túc trong việc thực hiện. Việc tuân thủ quy định, tránh các hành vi không đúng quy định và dọn dẹp sau khi kết thúc là những yếu tố quan trọng để thể hiện lòng thành kính và sự tôn trọng đối với tổ tiên.